بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطه تعارض والد فرزند با اعتیاد به اینترنت در نوجوانان دختر بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستانی شهر کرج بودند. پژوهش به روش همبستگی انجام شد. برای انتخاب نمونه ابتدا یک ناحیه و سپس 3 مدرسه به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شد. 90 نفردانش آموز دختر اعضای نمونه تحقیق را تشکیل دادند. شرکت کنندگان پرسشنامه های تعارض والد - فرزند و پرسشنامه 20 سوالی اعتیاد به اینترنت یانگ را تکمیل کردند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از شاخص های میانگین و انحراف معیار و در سطح استنباطی از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد ضریب همبستگی بین تعارض با پدر و ضریب همبستگی بین تعارض با مادر در پیش بینی اعتیاد به اینترنت مثبت و معنادار است . - S 0/01 - نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که تعارض با مادر حدود 0/23 درصد در تبیین و پیش بینی اعتیاد به اینترنت نوجوان نقش معناداری دارد.
کلمات کلیدی: تعارض والد- فرزند، اعتیاد به اینترنت
.1 مقدمه
اینترنت از سال 1994 به طور گسترده ای جهت اهداف شخصی و عمومی مورد استفاده قرار گرفت و تا قبل از آن تنها تعداد کمی از افراد در آزمایشگاه ها و دانشگاه ها از آن استفاده می کردند.ایوان گلدبر از دانشگاه کلمبیا نخستین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در جولای 1995 مطرح کرد و معیارهای تشخیصی آن را ثبت نمود. او اختلال اعتیاد به اینترنت را نوعی اختلال رفتاری قلمداد کرد که به عنوان مکانیسم مواجهه مورد استفاده قرار می گیرد این تعریف برگرفته از 60,9 است - احمدی و همکاران، . - 1391 تشخیص اعتیاد به اینترنت با مشکل همراه است و معیار تشخیصی پذیرفته شده ای وجود ندارد. چهار مولفه برای تشخیص اعتیاد به اینترنت پیشنهاد شده است: . - 1استفاده بیش از حد از اینترنت :که اغلب با از دست دادن حس زمان همراه است..
- 2 ترک: شامل احساس خشم و تنش و یا افسردگی، زمانی که کامپیوتر در دسترس نیست.. - 3 تحمل،شامل نیاز به تجهیزات بهتر و ساعات بیشتر برای استفاده از اینترنت.. - 4 عواقب جانبی: از جمله، دروغ گفتن، انزوای اجتماعی، عملکرد ضعیف در مدرسه و خستگی. - وینستین ولجویوکس،. - 2010 دوره نوجوانی مرحله ای استرس آور برای والدین و نوجوانان است و نقش والدین در طی این مرحله و تغییر و تحولات طبیعی آن بسیار حائز اهمیت است. نورمن بیلز عقیده دارد تعارض مادر-دختر، زمانی که دختر سنین 13 تا 19 سال را میگذراند، بیشتر میشود. یافته های پژوهش نیز نشان دهنده این واقعیت است که روابط عاطفی و حمایتی والدین از فرزندانشان در سازگاری، تعادل و عزت نفس آنها نقش دارد - موسوی، . - 1392نتایج هارتس و پاور - - 2000در ارتباط با میزان آگاهی مادرانی که نوجوانان خود را به تنهایی بزرگ می کنند نشان داد آگاهی نداشتن از عوامل استرس زا و میزان تاثیر آنها بر نوجوانان، استرس بالا و تفاهم کم را برای نوجوانان به همراه دارد و مشکلات رفتاری بیشتری از خود نشان دادند.
به علاوه در صورت آگاهی داشتن از این عوامل نوجوانان دارای تفاهم بالا و مشکلات رفتاری کمتری را نشان می دهند - هارتس و پاور،. - 2000 گروه دیگری از محققان معتقدند دستیابی به اینترنت در محیط خانه ممکن است به طرز منفی الگو های تعاملی والدین - فرزندان را تغییر دهد و باعث بروز تعارضات بین نسلی و کاهش همبستگی خانوادگی شود. به بیان دیگر استفاده از اینترنت وقت گیر است و چنانچه کودکان مدت زمان طولانی را در اینترنت بگذرانند این مساله می تواند بر مدت زمانی که آن ها باید با والدین خود بگذرانند اثر بگذارد - خسروی، . - 1390 بزهکاری در نوجوانان می تواند نتیجه کیفیت پایین رابطه آنها با والدین باشد - وینرایت و پترسون، . - 2008 این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ دادن به این سوال است که آیا بین تعارض والد- فرزند با اعتیاد به اینترنت در نوجوانان رابطه ای وجود دارد؟
.2 روش
پژوهش حاضر به علت بررسی رابطه تعارض والد - فرزند با اعتیاد به اینترنت به روش همبستگی انجام شد. در این پژوهش جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر کرج در سال تحصیلی 1393-1394 بود. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت خوشه ای مرحله ای بود.به این ترتیب که با مراجعه به اداره کل آموزش و پرورش شهرستان کرج یک ناحیه به صورت تصادفی انتخاب شد سپس سه مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند، بعد از هر مدرسه 3 کلاس انتخاب شد و پرسشنامهها بین 100 نفر از دانش آموزان دختر توزیع شد. از بین نمونه ها 10 نفر به پرسشنامه ها به طور کامل پاسخ ندادند بنابر این 90 نفر دانش آموز دختر اعضای نمونه را تشکیل دادند. داده ها با استفاده از روش های توصیفی مانند میانگین، انحراف استاندارد توصیف شدند و برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.
-1-2ابزار گرد آوری داده ها
-1-1-2پرسشنامه تعارض نوجوان با والدین نسخه کوتاه - CBQ -
پرسشنامه رفتار متعارض در سال 1979 توسط پرینز و همکاران ساخته شد.نسخه اصلی این ابزار که دارای 75 عبارت بود ،ادراک نوجوان از میزان تعارض و رابطه منفی با والدینش را مورد ارزیابی قرار می داد. نسخه کوتاه این مقیاس فرم 20 عبارت کنونی است که میزان تعارض نوجوان با والدینش را می سنجد. این پرسشنامه دارای دو فرم جداگانه، یکی مخصوص مادر و دیگری مخصوص پدر است. پرسشنامه رفتار متعارض ویژه نوجوانان است و آزمودنی باید با انتخاب یکی از پاسخ های صحیح یا غلط موافقت یا مخالفت خود با هر یک از عبارات را مشخص سازد. نمره بالاتر نشانگر میزان تعارض بیشتر میان نوجوان و والدین است. با توجه به کلید پرسشنامه امتیاز بالاتر حاکی از تعارضات بیشتر میان پدر و نوجوان است.، به عباراتی که پاسخی مشابه با خانه های رنگی دارند یک امتیاز تعلق می گیرد.امتیاز بالاتر حاکی از تعارضات بیشتر میان والدین و نوجوان است. پایایی حاصل از روش باز آزمایی برای نسخه گزارش نوجوان %57 بوده است. نتیجه پژوهش روبین و فاستر - - 1989 که نشان داده است پرسشنامه رفتار متعارض می تواند خانواده های دارای مشکل بالینی را از خانواده های سالم جدا سازد حاکی از اعتبار افتراقی این ابزار است.
-2-1-2پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ
آزمون اعتیاد به اینترنت از معتبرترین پرسشنامه ها در زمینه اعتیاد اینترنتی است و روشی قابل اطمینان و معتبر برای سنجش میزان وابستگی افراد به کار با اینترنت یا کامپیوتر توسط کیمبرلی یانگ 1988 - ، به نقل از علوی، اسلامی، مرآثی، نجفی، جنتی فرد و رضا پور، - 1389 تهیه شده است و به روش لیکرت نمره گذاری می شود. این پرسشنامه دارای 20 سوال است و هر سوال در یک طیف لیکرت از 1 تا 5 نمره گذاری می شود. سوالات به ترتیب زیر نمره گذاری می شوند به این صورت که به گزینه به ندرت - نمره - 1، گاه گاهی - نمره - ،2 غالباً - نمره - 3، به کرات - نمره - 4 و همیشه - نمره - 5 تعلق می گیرد.
در پژوهش علوی، اسلامی، مرآثی، نجفی، جنتی فرد و رضا پور - - 1389، تحلیل عاملی به روش تحلیل مولفه های اصلی با چرخش واریماکس، باری پرسشنامه 6 عامل برجستگی، استفاده بیش از حد، بی توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی، فقدان کنترل، مشکلات اجتماعی و تاثیر بر عملکرد را استخراج کردند. روایی محتوایی و همگرا، بازآمایی - 0/82 - ، همسانی دورنی - - 0/88 و تنصیف - - 0/72 محاسبه شد که با توجه به نتایج قابل قبول بود. ویدیانتو 2004 - ؛ به نقل از یانگ و تانگ، 2004 - ، پایایی مقیاس اعتیاد به اینترنت یانگ را بررسی و عدد 0/89 را ذکر کرده است. در پژوهش احسانی - - 1394 برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج نشان دهنده ضریب پایایی کرونباخ برای کل پرسشنامه 0/78 به دست آمد. در پژوهش حاضر برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج ضریب را برای برجستگی 0/79 ، استفاده بیش از حد 0/85، بی توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی 0/84، فقدان کنترل0/79، مشکلات اجتماعی 0/69 و تاثیر بر عملکرد 0/81 و برای کل پرسشنامه 0/89 به دست آمد.
.3یافتهها
جدول -1 ویژگی های جمعیت شناختی گروه نمونه
با توجه به جدول -2 متغیر اعتیاد به اینترنت دارای اندکی کشیدگی منفی و متغیر مسئولیت پذیری نیز دارای کشیدگی مثبت است، نظر به اینکه میزان کجی و کشیدگی بین - 1 و +1 تقریبا به یک توزیع بهنجار نزدیک است. بقیه متغیرها تقریبا از توزیع بهنجاری برخوردار هستند. در جدول -3 بررسی توزیع داده ها با استفاده از آزمون کالموگروف- اسمیرنوف انجام شده است.
