بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطه ویژگی های شخصیتی با اعتیاد به اینترنت درنوجوانان دختر بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستانی شهر کرج بودند. پژوهش به روش همبستگی انجام شد. برای انتخاب نمونه ابتدا یک ناحیه و سپس 3 مدرسه به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد. 90 نفردانش آموز دختر اعضای نمونه تحقیق را تشکیل دادند. شرکت کنندگان 3 پرسشنامه 60 سوالی ویژگیهای شخصیتی نئو و پرسشنامه 20 سوالی اعتیاد به اینترنت یانگ را تکمیل کردند. به منظ ور تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از شاخص های میانگین و انحراف معیار و در سطح استنباطی از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد بین روان نژندی واعتیاد به اینترنت ضریب همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد و بین انعطاف پذیری و اعتیاد به اینترنت ضریب همبستگی مثبت و معنادار است . - S 0/01 -
کلمات کلیدی: ویژگیهای شخصیتی، اعتیاد به اینترنت
.1 مقدمه
اینترنت بزرگترین و پرقدرتترین شبکه رایانهای در جهان است که شامل میلیونها رایانه با آدرسهایی است که افراد بیشماری از آن استفاده میکنند. دانشگاهها، مدرسهها، شرکتها از شهروندان، هرکدام به گونهای از اینترنت استفاده میکنند - کریم منصور، . - 1394 اینترنت از طریق اتصال به شبکههای انتفاعی یا غیرانتفاعی یا به وسیله اشتراک با سرویسهای اطلاعاتی که شرکتهای انتفاعی تولید کردهاند، امکانات بسیاری را در اختیار مربیان و دورههای آموزش از راه دور قرار میدهد تا بتوانند با غلبه بر زمان و فواصل دور، در راستای رساندن اطلاعات به دانشجویان گام بردارند. مربیان آموزش از راه دور میتوانند از اینترنت برای کمک به یادگیرندگان، جهت برقراری ارتباط بهتر با خود یا دیگر یادگیرندگان استفاده کنند - کامکار، نیلی و علی آبادی، . - 1392
اینترنت یکی از ابزارهای پیشرفته فناوری است که تشخیص اعتیاد آور بودن آن از مصرف بسیار دشوار است. گرچه راهنمای آماری تشخیص اختلالات روانی - DSM-IV - که توسط انجمن روانپزشکان آمریکا منتشر شده است جهت شناسایی این اختلال مواردی را عنوان کرده است - جعفری و فاتحی زاده، . - 1391 با این امروزه استفاده از اصطلاح اعتیاد به اینترنت به وفور توسط پژوهشگرانی چون کندل و یانگ - 1998؛ به نقل از کمپل، کوکینگ و هوقز، - 2006، دیده می شود. رشد روز افزون و عوارض ناگواتری که اعتی اد به اینترنت به همراه دارد باعث شده که از این اختلال به عنوان اعتیادی که سرآمد همه اعتیادهای رفتاری است یاد شود - لن هوا، لی-پینگ و ژائو لان، . - 2014
پژوهش ها - آندرسون، 2001 ؛ لن هوا، لی -پینگ و ژائو لان، - 2014 بر ماهیت اعتیاد آور بودن اینترنت به خصوص در قشر جوان تاکید داشته اند .کینگ - 2011 - ، در پژوهش خود نشان داد که افراد معتاد به اینترنت افرادی کمرو، خجالتی و تنها هستند که دچار افسردگی نیز می شوند. بر اساس پژوهشها به ازای هر ساعت استفاده از اینترنت در خانه نیم ساعت از ارتباط مستقیم جوان با اعضای خانواده کاسته می شود؛ و این گریختن به یک جامعه باز و شبکه ای باعث کناره گیری او از اجتماع میشود - جعفری و فاتحی زاده، . - 1391 حجم رو به رشد تحقیقات صورت گرفته پیرامون اعتیاد به اینترنت، نشان دهنده آن است که این نوع اختلال روانشناختی- اجتماعی است و از مشخصه های آن، تحمل، علائم کناره گیری، اختلالات عاطفی و هیجانی و از هم گسیختگی اجتماعی است - کیم و همکاران، . - 2010
همچنین تحقیقات نشان داده اند که اعتیاد به اینترنت با سلامت جسمانی و روانی در افراد در ارتباط است. یانگ و تونگ معتقدند که زیاده روی در استفاده از اینترنت می تواند سلامت روانی و جسمانی شخص خطرناک باشد و کابران معتاد به اینترنت از مشکلات روانی نظیر افسردگی و اضطراب رنج می برند و کارکرد انطباقی آنان از لحاظ جسمانی مختل می شود - یانگ و تانگ، . - 2004 شخصیت به الگوی نسبتاً پایدار حالتهای ثابت و رفتارهایی که بیانگر تمایلات فردی شخص میباشد، اشاره دارد. شخصیت از عناصر درونی و بیرونی متأثر میباشد. هنگامی که از شخصیت افراد بحث میشود، در واقع به مجموعهی نسبتاً ثابتی از احساسات ورفتارهایی اشاره داریم که اساساً تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی شکل گرفتهاند.
اگر صفات شخصیتی غیر قابل انعطاف باشد و به اختلال ذهنی یا اختلال در عملکرد فرد منجر شود، تشخیص اختلال شخصیت مطرح می شود - شیمیزیوتانی، اوداگیری، اوهیا، شیمومیتسو، کریستنسن، ماروتا و آیموری ، . - 2013 به طور دقیق تر، اختلال شخصیت یک الگوی پایدار از رفتار و تجربه درونی است که با انتظارات فرهنگی، به میزان قابل ملاحظه ای مغایرت دارد، فراگیر و انعطافناپذیر است، در دوران نوجوانی آغاز می شود و در طی زمان پایدار است و به پریشانی یا اختلال منجر میشود - آسمند، مامی و ولی زاده، . - 1393 یکی از نظریههای شخصیت نظریهی پنج عاملی شخصیت است - برنهارد، بتینا، میچل، فام، نوود و شاکلفورد، . - 2015
اساس مدل پنج عاملی بر مولفههای برونگرایی، روانرنجوری، گشودگی نسبت پذیرش تجربه، مقبولیت و وظیفه شناسی میباشد - کوماراجو، کارائو و اسچمک، 2009؛ کالیگوری، . - 2008تحقیقات نشان داده اند که اعتیاد به اینترنت با تیپ های شخصیتی درونگرا و دارای رفتار احساسی ارتباط دارد. وابستگی به اینترنت را به عنوان یک مشکل روانی دارای دو دسته علائم و نشانهها است: دسته اول،نشانهها و علائم روانی مانند ناتوانی در متوقف کردن فعالیت یا احساس رضامندی در استفاده از اینترنت یا مشکل در مدرسه و خانواده. دسته دوم، نشانه ها و علائم جسمانی مانند پشت درد، سر درد، بی نظمی در غذا خوردن، اختلال در خواب و مانند اینها است - تمنایی فرو همکاران،. - 1389
شلدون در تعریف خود ازشخصیت چنین عنوان می کند: شخصیت، سازمان یافتگی پویشی جنبه های عقلی، عاطفی، انگیزشی و فیزیولوژیکی فرد را گویند. نتایج تحقیقی که توسط کونیمورا و همکاران بر روی 113 دانشجوی دانشگاه لویولا ماری مونت انجام شد نشان داد که ارتباط مثبت و معنی داری میان روان رنجورخویی و اعتیاد به اینترنت و همچنین ارتباط منفی و معنی داری نیز میان برونگرایی و اعتیاد به اینترنت وجود دارد - شایق و همکاران، . - 1388 این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ دادن به این سوال است که آیا بین ویژگیهای شخصیتی با اعتیاد به اینترنت در نوجوانان رابطه ای وجود دارد؟
.2 روش
پژوهش حاضر به علت بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی با اعتیاد به اینترنت به روش همبستگی انجام شد. در این پژوهش جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر کرج در سال تحصیلی 1393-1394 بود. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت خوشه ای مرحله ای بود. به این ترتیب که با مراجعه به اداره کل آموزش و پرورش شهرستان کرج یک ناحیه به صورت تصادفی انتخاب شد سپس سه مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند، بعد از هر مدرسه 3 کلاس انتخاب شد و پرسشنامهها بین 100 نفر از دانش آموزان دختر توزیع شد. از بین نمونه ها 10 نفر به پرسشنامه ها به طور کامل پاسخ ندادند بنابراین 90 نفر دانش آموز دختر اعضای نمونه را تشکیل دادند. داده ها با استفاده از روش های توصیفی مانند میانگین، انحراف استاندارد، جداول و نمودارها توصیف شدند و برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.
-1-2ابزار گرد آوری داده ها -1-1-2 پرسشنامه ویژگی های شخصیتی نئو
این پرسشنامه به وسیله در قالب 60 سوال توسط کاستا و مک کری - 1985؛ به نقل از حسینی، - 1394 بر اساس بعد شخصیت - روان نژندی، برون گرایی، دلپذیر بودن، انعطاف پذیری یا پذیرش و مسئولیت پذیری - طراحی شده است و پنچ بعد مذکور را برای هر عامل توسط 12 سوال اندازه گیری می-کند. این پرسشنامه با روش درجه بندی لیکرت 5 درجه ای از خیلی کم - 1 نمره - ، کم - 2 نمره - ، متوسط - 3نمره - ، زیاد - 4نمره - ، خیلی زیاد 5 - نمره - درجه بندی شده است. پایایی این پرسشنامه در پژوهش حسینی - - 1394 با ضریب آلفای کرانباخ برای روان نژندی، برون گرایی، دلپذیر بودن، انعطاف پذیری یا پذیرش و مسئولیت پذیری به ترتیب 0/75، 0/69، 0/71 ، 0/79، 0/80 محاسبه شده است. در یک بررسی توسط گروسی - 1377؛ به نقل از حسینی، - 1394 برای ارزیابی روایی ملاکی آزمون از همبستگی بین دو فرم استفاده شد که نتایج حاکی از روایی ملاکی آن داشت.
-2-1-2 پرسشنامه اعتیاد به اینترنت - - IA
آزمون اعتیاد به اینترنت از معتبرترین پرسشنامه ها در زمینه اعتیاد اینترنتی است و روشی قابل اطمینان و معتبر برای سنجش میزان وابستگی افراد به کار با اینترنت یا کامپیوتر توسط کیمبرلی یانگ 1988 - ، به نقل از علوی، اسلامی، مرآثی، نجفی، جنتی فرد و رضا پور، - 1389 تهیه شده است و به روش لیکرت نمره گذاری می شود. این پرسشنامه دارای 20 سوال است و هر سوال در یک طیف لیکرت از 1 تا 5 نمره گذاری می شود. سوالات به ترتیب زیر نمره گذاری می شوند به این صورت که به گزینه به ندرت - نمره - 1، گاه گاهی - نمره - ،2 غالباً - نمره - 3، به کرات - نمره - 4 و همیشه - نمره - 5 تعلق می گیرد. در پژوهش علوی، اسلامی، مرآثی، نجفی، جنتی فرد و رضا پور - - 1389، تحلیل عاملی به روش تحلیل مولفه های اصلی با چرخش واریماکس، باری پرسشنامه 6 عامل برجستگی،استفاده بیش از حد، بی توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی، فقدان کنترل، مشکلات اجتماعی و تاثیر بر عملکرد را استخراج کردند.
روایی محتوایی و همگرا، بازآمایی - 0/82 - ، همسانی دورنی - 0/88 - و تنصیف - 0/72 - محاسبه شد که با توجه به نتایج قابل قبول بود. ویدیانتو 2004 - ؛ به نقل از یانگ و تانگ، - 2004، پایایی مقیاس اعتیاد به اینترنت یانگ را بررسی و عدد 0/89 را ذکر کرده است. در پژوهش احسانی - 1394 - برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج نشان دهنده ضریب پایایی کرونباخ برای کل پرسشنامه 0/78 به دست آمد. در پژوهش حاضر برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج ضریب را برای برجستگی 0/79، استفاده بیش از حد 0/85، بی توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی 0/84، فقدان کنترل0/79، مشکلات اجتماعی 0/69 و تاثیر بر عملکرد 0/81 و برای کل پرسشنامه 0/89 به دست آمد.
.3یافتهها
جدول -1 ویژگی های جمعیت شناختی گروه نمونه
