بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطهجراْت ورزی و تعهد سازمانی با دلزدگی شغلی کارکنان آموزش و پرورش شهر نیشابور بود. روش این پژوهش با توجه به هدف کاربردی و شیوه اجرا همبستگی.بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهر نیشابور در سال 1396 راتشکیل می دهند که تعداد آنها 1100 نفر بودند. نمونه این تحقیق مشتمل بر 200 نفر از جامعه مذکور بود که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه جرأت ورزی، تعهد سازمانی و پرسشنامه دلزدگی شغلی مسلش می باشد.یافتهها نشان داد که بینجراْت ورزی با دلزدگی شغلی کارکنان رابطه منفی معنی داری وجود دارد. بین تعهد سازمانی با دلزدگی شغلی کارکنان رابطه منفی معنی داری وجود دارد. متغیرهای تعهد سازمانی وجراْت ورزی به ترتیب پیش بینی کننده دلزدگی شغلی کارکنان می باشند.
واژههای کلیدی:جراْت ورزی، تعهد سازمانی ، دلزدگی شغلی
مقدمه
دلزدگی شغلی اصطلاحی است که گاهی به جای آن از معادل هایی چون تنیدگی،تحلیل رفتگی، بی رمقی، از توان افتادگی،زدگی از کار، خستگی مفرط، تهی شدگی و فرسایش روانی می توان استفاده کرد.بین روان شناسان بر سر تعریف دلزدگی شغلی اتفاق نظر وجود ندارد.گروهی دلزدگی شغلی را با استرس شغلی یکی می دانند - قلتاش و همکاران،. - 1390پانیس و ارونسون - 2008 - 1 دلزدگی شغلی را از عمده ترین پیامدهای اجتناب ناپذیر استرس شغلی می دانند که تا زمانی که استرس از میان بر داشته نشود،همچنان ادامه خواهد داشت.نتیجه دلزدگی شغلی از دست رفتن انگیزه،اشتیاق،انرژی وکاهش عملکرد درزندگی است. دلزدگی شغلی تنها خستگی و فشار ناشی از کار نیست که بعد از کار مداوم به وجود آید بلکه به سبک زندگی فرد و ساعات خار ج از کار او نیز سرایت می کند - کریمی ،. - 1392
دلزدگی ناشی از شغل باعث بروز نارضایتی کارکنان و پدید آمدن تاثیرات منفی به در سایر زمینه های زندگی اعم از اجتماعی، فردی و خانوادگی می شود. دلزدگی شغلی فرآیندی از خستگی فیزیکی- روانی است که در اثر فشار هیجانی ثابت و پیاپی ناشی از درگیری درازمدت در انسانها ایجاد می شود. همچنین ماسلش2 و همکاران - - 2001 سندروم روان شناختی دلزدگی شغلی را شامل خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و کاهش عملکرد فردی می داند. به نظر او در مفهوم سه بعدی دلزدگی شغلی، خستگی عاطفی ناشی از فشار روانی و از میان رفتن منابع هیجانی در فرد است. مسخ شخصیت پاسخ منفی و سنگدلانه به اشخاص است که معمولا دریافت کننده خدمات از فرد هستند و به برداشت منفی فرد مددجو اشاره دارد ودر نهایت کاهش یا فقدان کفایت شخصی، کم شدن احساس شایستگی در انجام وظیفه و ارزیابی منفی از خود در زمینه های کار است - مطیعی،. - 1392
در این میان توجه به تعهد سازمانی یعنی تأکید بر روش هایی که سازمان را دگرگون می سازدتا رضایت شغلی و بهره وری کارکنان را افزایش دهد و در نتیجه مشارکت و خشنودی آنها از کار بیشتر شده و استرس ناشی از کار کاهش یابد که با کاهش استرس ناشی از کار، فشار روانی و به دنبال آن دلزدگی شغلی نیز کاهش می یابد. تعهد سازمانی عبارت از حالتی است که عضو سازمان بهخصوص، هدفهایش را معرف خود می داند و آرزو می کند که در عضویت آن سازمان بماند. بنابراین سطح بالایی از وابستگی شغلی به معنی این است که فرد، شغل خاصی را به خود نسبت می دهد و آنرا معرف خود می داند؛ ولی تعهد سازمانی، بدان معنا است که فرد، سازمانی را معرف خود می داند.
درواقع، نتیجه تحقیقات نشان می دهد که برای پیش بینی و توجیه رفتار فرد - بهمراتب، بیش از رضایت شغلی - تعهد سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد و با استفاده از تعهد سازمانی، بهتر می توان میزان غیبت و جابهجایی کارکنان را پیشبینی کرد - گل پرور ،. - 1390با بهبود نگرش در رابطه با یک مسئله،امکان افزایش تعهد وجود دارد.درک فرایند ایجاد تعهد برای سازمان و جامعه مفید است زیرا موجب نوآوری کارکنان،ماندگاری بیشتر در سازمان شده و با این حال جامعه نیز از بهره وری بیشتر سازمان ها و کیفیت بهتر فرآورده ها بهره مند می شود.اندیشه تعهد موضوعی اصلی در نوشته های مدیریت است.این اندیشه یکی از ارزشهای اساسی است که سازماندهی بر آن متکی است و کارکنان بیمارستانها بر اساس ملاک تعهد ارزشیابی می شوند.اغلب پرسشهایی به عمل می آید از قبیل آیا اضافه کار خواهد کرد؟آیا روزهای تعطیل بر سر کار خواهد آمد؟ آیا دیر می آید یا زود می رود؟
افزون بر این، باید در نظر داشت که در زمان تغییرات سازمانی، کارکنان با تعهد سازمانی مؤثر می توانند مانعی بر سر راه تغییرات باشند چرا که آنان فقط به یک مجموعه از اهداف و ارزش ها متعهدند و قادر نیستند که بر تردید های رایج، فائق آیند و در نتیجه، ممکن است در برابر این تغییرات مقاومت کنند .با این وجود سازمان ها می توانند تعهد سازمانی را در کارکنان خود با فراهم کردن عملیات کاری معقول با روشی مقرون به صرفه، افزایش دهند. کارکنان برای متعهد ماندن باید احساس باارزش بودن و مورد تأیید قرار گرفتن از سوی مدیریت داشته باشند. اخیرا نگرشکلّی تعهد سازمانی بهعنوان عامل مهمی برای درک، فهم و پیشبینی رفتار سازمانی و پیش بینیکننده خوبی برای تمایل به باقی ماندن در شغل آورده شده است. تعهد و پایبندی مانند رضایت، دو طرز - نگرش - نزدیک به هم هستند که بر رفتارهای مهمی مانند جابجایی و غیبت اثر می گذارند. همچنین تعهد و پایبندی می تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد - جواهری کامل و همکاران،. - 1390
متغیر دیگر پژوهش جراْت ورزی است.جرات ورزی عبارتست از رفتاری که فرد را قادر می سازد بر اساس منافع خود عمل کند، بدون آنکه دچار اضطراب نا به جا شود از خودش دفاع کند، به راحتی احساسات واقعی خود را ابراز کند و از حقوق شخصی خود استفاده کند بدون اینکه حقوق دیگران را زیر پا بگذارد. در دنیای کنونی با توجه به تغییرات عمیق فرهنگی و عصر ارتباطات و تغییر در شیوه های زندگی بسیاری از افراد به خصوص قشر نوجوانان در رویارویی با مسائل گوناگون زندگی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند. محققین معتقدند که ابراز وجود یک عملکرد فردی است که به سازگاری در تعامل اجتماعی کمک می کند.
تعامل ناموفق ابراز وجود بر افسردگی، اضطراب، پرخاشگری و اختلالات شخصیت می افزاید. هدف از آموزش ابراز وجود آن است که فرد بتواند توانایی لازم برای برخورد با مسائل و مشکلاتی که تنش زا باشند را ایجاد کند و از این طریق بهداشت روانی فرد را فراهم آورد. تحقیقات نشان داده افرادی که روی پای خود می ایستند و به دیگران وابسته نیستند احساس ارزشمندی می کنند. ابراز وجود باعث کاهش اضطراب، افسردگی، گوشه گیری و افزایش سازگاری اجتماعی و اعتماد به نفس و به طور کلی باعث افزایش سلامت روانی فرد می شود. مهارت های زندگی شامل مجموعه ای از توانایی ها هستند که قدرت سازگاری و رفتار مثبت و کارآمد را افزایش می دهند.
در نتیجه شخص قادر می شود بدون این که به خود و دیگران صدمه بزند، مسئولیت های مربوط به نقش اجتماعی خود را بپذیرد و با چالش ها و مشکلات روزانه زندگی به شکل موثر روبه رو شود. محققان تأثیر مثبت مهارت های زندگی را در استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های هوشی و شناختی، پیشگیری از رفتارهای خشونت آمیز، افزایش خود اتکایی و اعتماد به نفس و غیره مورد تأیید قرار داده اند، بنابراین یادگیری موفقیت آمیز مهارت های زندگی باعث افزایش مهارت های ابراز وجود و خودآگاهی یعنی توانایی شناخت از نقاط ضعف و قوت، خواسته ها، نیازها، رغبت ها و تصور واقع بینانه از خود می شود. - جلالی، . - 1386
مهارت جراتمندی به فرد کمک می کند که بتواند به خود اطمینان داشته باشد، اعتماد به نفس خود را افزایش دهد، احترام دیگران را جلب کند، توانایی تصمیم گیری خود را بهبود بخشد، حقوق خود را حفظ کند، احساسات خود را ابراز کند، روابط خود را بهبود بخشد، اعتراض کند، نظر خود را بیان کند، درخواست کند، نه نگوید - عباس نیا ،. - 1387حجت خواه و همکاران - 1393 - رابطه تاب آوری و تعهد سازمانی با دلزدگی شغلی در معلمین زن مقطع ابتدایی شهر کرمانشاه را مورد بررسی قرار داد و نتایج پژوهش نشان داد که بین ابعاد روحیه، رعایت، ساختار دهی، حمایت منافع و تعهد سازمانی کل با دلزدگی شغلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین بین تاب-آوری و دلزدگی شغلی رابطه منفی و معناداری
