بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از پژوهش حاضر تبیین رابطه بین اعتماد سازمانی و عدالت سازمانی با تعهد سازمانی در میان معلمان اداره آموزش و پرورش بیضاء بوده است. تحقیقاز نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی، از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دبیران آموزش و پرورش منطقه بیضاء به تعداد 110 نفر بود که نمونه آماری متشکل از 86 نفر به روش تصادفی ساده از بین ایشان انتخاب گردیدند.
ابزار جمع آوری اطلاعات سه پرسشنامه استاندارد با روایی و پایایی قابل قبول بودند: پرسشنامه سنجش اعتماد سازمانی الونن و همکاران - - 2008 با پایایی 0/93، پرسشنامه تعهد سازمانی با پایایی 0/79 و پرسشنامه عدالت سازمانی نیهوف و مورمن - - 1993 با پایایی . 0/80 به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون و میانگین تک جامعه استفاده شد. نتایج نشان داد متغیر اعتماد سازمانی و همچنین عدالت سازمانی با متغیر تعهد سازمانی رابطه ای مستقیم و معنادار دارند؛ بعلاوه اینکه این دو متغیر تبیین کننده مناسبی برای تعهد سازمانی نیز هستند.
بیان مسأله
با توجه به سیر تحولات مدیریت منابع انسانی و نگاهی موشکافانه و با علم به اینکه توجه به انسان در دنیای سازمان و مدیریت از دیر باز مورد نظر صاحب نظران مدیریت بوده است، لذا نگرش و توجه به عملکرد انسانها در اجتماع کنونی امری مهم و اجتناب ناپذیری می باشد. از آنجاییکه نیروی انسانی مهمترین سرمایه سازمانهاست، هر چه این سرمایه کیفیت مطلوبتری داشته باشد، احتمال موفقیت بقا و ارتقای سازمان بیشتر خواهد بود؛ لذا باید در مورد بهبود کیفی نیروی انسانی سعی فراوان کرد؛ چرا که این اقدام هم به نفع سازمان است و هم به نفع افراد. امروزه یکی از شاخص های برتری یک سازمان به سازمان دیگر دارا بودن نیروی انسانی متعهد می باشد.
وجود چنین نیروی متعهدی وجهه سازمان را در اجتماع مهم جلوه داده و زمینه را برای رشد و توسعه سازمان فراهم می کند. کارکنانی که دارای تعهد سازمانی هستند، نظم بیشتر در کار خود دارند، مدت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر کار می کنند. بنابراین مدیران باید بتوانند به روش های مختلف تعهد و پایبندی کارکنان را بیشتر کنند و از راه های گوناگون آن را حفظ نمایند. در مجموع می توان گفت که کمال مدیریت و کارکنان از تعهدی که ویژگی مشترک تمامی مدیران و کارکنان موفق است نشات می گیرد - صادقی فرد،. - 1386 تحقیقات نشان داده که تعهد سازمانی با پیامدهایی از قبیل رضایت شغلی، حضور، رفتار سازمانی فرا اجتماعی و عملکرد شغلی رابطه مثبت و با تمایل به ترک شغل رابطه منفی دارد - فرهنگی و حسین زاده ، . - 1384 از طرفی متغیرهای متعددی بر تعهد سازمانی تاثیر گذارند که از آن جمله می توان به عدالت و اعتماد سازمانی اشاره نمود.
می توان اعتماد را حد و اندازه هایی که یک نفر تمایل دارد تا به سخنان و اعمال دیگری اطمینان داشته باشد - کوک و وال - 1980- 1 را تعریف نمود - نادی و همکاران، . - 1388 محور اساسی و تکیه روابط اجتماعی اعتماد است اعتماد باعث می شود که افراد در روابط اجتماعی خود با دیگران هر گونه بد گمانی را کنار گذاشته و روابط صمیمانه ای را برقرار کنند. زمانی که سطح اعتماد در سازمان بالاست کارمندان احساس اطمینان به رهبری سازمان را پیدا می کنند و آنرا عملا نشان می دهند - کاظمی جغناب، . - 1380
از جمله عوامل دیگری که بر تعهد سازمانی تاثیر گذار است، عدالت سازمانی می باشد، نظریه عدالت سازمانی چارچوب مفیدی را جهت هم نگرش افراد نسبت به کار، رفتارهای کاری و اجرای کار فراهم می کند که این چارچوب بر پایه ادراک افراد نسبت به انصاف - عدالت - در محیط کار می باشد. متخصصان علوم اجتمای از مدت ها پیش به اهمیت عدالت سازمانی به عنوان پایه ای اساسی و ضروری برای اثر بخشی فرآیندهای سازمانی پی برده اند. چنین توجهی به عدالت در سازمان ها امر غیر منتظره ای نیست، چون ادعا شده که عدالت اولین عامل سلامتی موسسات اجتماعی محسوب می شود. از نظر فردی، عدالت و انصاف رضایت مندی از کار و نیاز انسان نسبت به کنترل شدن ، اعتماد به نفس، احساس تعلق و مقررات اخلاقی را ایجاد می کند.
از نظر سازمانی، عدالت وانصاف ایجاد قانون مندی در مدیریت و در پی آن کاهش رفتارهای ضد شغلی، اعتماد به مدیریت را بالا برده، ترس از تحقیق و جستجو شدن در کارمندان را کاهش داده و آنها را به همکاری تشویق می کند. در آیات و روایات اسلامی، نیز به مقوله انصاف توجه شده است . اصل انصاف ، ناظر بر مجموعه ای از رفتار کردار و گفتار عادلانه است که به کار گیری آن موجب افزایش روحیه وفاداری و تعهد کارکنان نسبت به سازمان و اهداف آن می شود - مسلمی زاده ،. - 1378 بنابراین با توجه به اهمیت عدالت، تعهد و اعتماد سازمانی در سازمانها و جوامع امروز، محقق بر آن است تا به تبیین رابطه بین عدالت سازمانی و اعتماد سازمانی با تعهد سازمانی بپردازد.
فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی
بین عدالت سازمانی و اعتماد سازمانی با تعهد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه های فرعی
بین ابعاد عدالت سازمانی با تعهد سازمانی رابطه معنادار وجود دارد. بین ابعاد اعتماد سازمانی با تعهد سازمانی رابطه معنادار وجود دارد. ابعاد عدالت سازمانی به طور معناداری قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد. ابعاد اعتماد سازمانی به طور معناداری قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد. عدالت سازمانی و اعتماد سازمانی به طور معناداری قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشند.
روش شناسی تحقیق
تحقیق حاضر از حیث هدف کاربردی از نوع همبستگی و به لحاظ روش، توصیفی- پیمایشی می باشد. برای گردآوری و تدوین ادبیات مربوط به موضوع تحقیق و بررسی سوابق تحقیق، از روش کتابخانه ای استفاده شده است. بدین منظور، از کتب و مقالات موجود در کتابخانه ها و مقالات موجود در اینترنت و همچنین پایان نامه های فارسی انجام شده در زمینه موضوع تحقیق، استفاده شده است. به منظور جمع آوری داده های اولیه نیز از پرسشنامه های استاندارد تعهد سازمانی آلن و می یر با پایایی 0/79، عدالت سازمانی نیهوف و مورمن - - 1993 با پایایی 0/80 و اعتماد سازمانی الونن و همکاران - - 2008 با پایایی 0/93 استفاده شده است. در نهایت به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات از آزمون T تک نمونهای و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه استفاده شد.
جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه دبیران آموزش و پرورش منطقه بیضاء به تعداد 110 نفر تشکیل میدهند. لذا حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، تعداد 86 نفر برآورد شدهاست که پرسشنامه به روش تصادفی ساده در بین آنان توزیع شدهاست.
آزمون فرضیه های تحقیق
به منظور آزمون فرضیههای پژوهش و همچنین بررسی رابطه بین متغیرهای پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون استفاده شدهاست که نتایج آن در ادامه قابل مشاهده است.
آزمون فرضیه اصلی اول:
بین عدالت سازمانی و اعتماد سازمانی با تعهد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.
