بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین شایستگی های مدیریتی ادراک شده با تعهد سازمانی کارکنان ادارات نواحی ششگانه آموزش و پرورش شهر اصفهان بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مشتمل بر کلیه کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر اصفهان به تعداد 537 نفر که بر اساس فرمول حجم نمونه کوکران - 224 - نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی از نوع خوشه ای استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسشنامه شایستگی های مدیریتی بورگولت و همکاران - 2006 - و پرسشنامه تعهد سازمانی مایر و آلن - 1990 - بوده است.
تجزیه و تحلیل حاصل از این تحقیق با استفاده از نرم افزار بسته آماری در علوم اجتماعی، نسخه 23، در سطح آمار استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد که بین شایستگی مدیریتی و ابعاد آن با تعهد سازمانی کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر اصفهان رابطه معنی دار وجود دارد. از بین متغیرهای مورد مطالعه در رگرسیون بهترین پیش بینی کننده تعهد سازمانی کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر اصفهان در گام اول بعد چشم انداز و نوآوری بود.
.1 مقدمه
امروزه رقابت شدید و تغیرات فناوری، فشار روز افزونی را به مدیران سازمان ها برای دستیابی به اهداف سازمان وارد کرده است؛ به طوری که دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده بیش از هر چیز به توانمندی و شایستگی مدیران بستگی دارد [3] در حوزه پژوهشهای علمی، نخستین بار مفهوم شایستگی مدیریتی توسط مک کللند در اوایل دهه 70 میلادی مطرح شد. وی شایستگی ها را از عوامل کلیدی، می دانست که بر کارایی سازمان اثر می گذارد .
[2] شایستگی در لغت به معنای داشتن توانایی، اختیار، مهارت، دانش، لیاقت و صلاحیت است .[3] از دیدگاه شارون و الوود - 2003 - 1 شایستگی، دانش، مهارتها و نگرشهایی است که فرد برای انجام دادن وظیفه یا اجرای نقش خود، دارد و یا باید داشته باشد. ازنظر بویاتزیس2 - 1982 - شایستگی به طور کلی بر روی صفات و ویژگیهای اساسی یک شخص تاکید دارد. بورگولت3 و همکارانش - 2006 - چهارده ویژگی را برای مفهوم شایستگی های مدیریتی بیان می کنند که شامل شم سیاسی، مهارتهای استراتژیک و عملیاتی، چشم انداز و نوآوری، مدیریت پیچیدگی، انطباق پذیری و یادگیری مستمر، رهبری، هوش عاطفی، مدیریت منابع انسانی، مدیریت دانش، اعمال ارزش های اخلاقی، ارتباطات و مذاکره، مدیریت عملکرد، خطرپذیری و کار پرمخاطره، مشارکت و شبکه سازی، باز بودن برای سبک های جدید مدیریتی و توانایی فنی می باشد.
این صفات می توانند انگیزش، رفتار، مهارت و تصور فرد از نقش اجتماعی و یا مجموعه ای از دانش باشد، که فرد در انجام کارها و فعالیتها از آنها استفاده می کند که می تواند تعهد سازمانی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. توجه به تعهد و وفاداری منابع انسانی به سازمان و ایفای هر چه بهتر نقش های اختصاص یافته به آن ها و حتی وظایف فرانقشی منابع انسانی یکی از دغدغه ها و ویژگی های مدیران شایسته است .[3]
تعهد سازمانی به عنوان وابستگی عاطفی و روانی به سازمان در نظر گرفته می شود که بر اساس آن فردی که شدیداً متعهد است، به لحاظ عاطفی به سازمان وابسته بوده، در سازمان مشارکت می کند و در آن درگیر می شود و از عضویت در سازمان لذت می برد .[9] تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سالهای گذشته مورد علاقه بسیاری از محققانرشته های رفتار سازمانی و روانشناسی خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است، تأثیر مثبت تعهد سازمانی بر عملکرد سازمانها در بسیاری از تحقیقات مورد تأیید قرار گرفته است.
افرادی که دارای تعهد کمتری هستند خروج از کار در آنها بیشتر بوده و غیبت از کار نیز در آنها دیده می شود .[5] مدیر شایسته، مدیریت بر مبنای کنترل را به سمت »مدیریت بر مبنای تعهد سوق می دهد تا بتواند از این نیروی قوی و موثر در موفقیت سازمان بهره ببرد .[3] در کنار اهمیت تعهد سازمانی، مسئله توانمند سازی کارکنان هم مستقیما به عملکرد مدیریت وابسته است. در چند سال گذشته به مسئله شایستگی های مدیریتی در پژوهش ها توجه شده است.
سپهوند و شریعت نژاد - 1393 - در پژوهش خود با عنوان "بررسی تاثیر شایستگی مدیریتی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه های خرم آباد" نشان داد شایستگی مدیران بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی اعضای هیأت علمی در مقایسه با کارکنان تأثیر مثبت و معنا داری دارد. به علاوه، مقایسه ی نتایج نشان داد تمامی ابعاد رضایت شغلی اعضای هیأت علمی در مقایسه با کارکنان دانشگاهها، سطح رضایت شغلی بالاتری دارند. لادور و شاه طالبی - 1395 - در تحقیقی تحت عنوان رابطه شایستگی های ادراک شده مدیریتی با اعتماد درون سازمانی و تعهد سازمانی در اداره کل راه آهن شهر اصفهان به این نتیجه رسیدند که بین شایستگیهای مدیریتی و ابعاد آن با اعتماد درون سازمانی و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد.
همچنین بهترین پیش بینی کننده تعهد سازمانی در گام اول بعد ارتباطات و مذاکره و در گام دوم بعد مهارتهای استراتژیک و عملیاتی از شایستگیهای مدیریتی بوده است. کوچران - 2009 - در پژوهشی با عنوان " نقش توسعه ی شایستگی مدیریتی مدیران در رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه اوهایو " نشان داد چهارده شایستگی محوری مدیران که نقش اساسی در رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه اوهایو دارند، عبارت اند از ارتباطات، یادگیری مستمر،عرضه خدمات به مشتری تنوع انعطاف پذیری روابط بین فردی دانش توسعه تخصص گرایی مدیریت منابع کار گروهی و رهبری کاربرد فناوری و سازگاری با آن تفکر و حل مسئله درک و فهم دیگران و جوامع.نظام آموزش وپرورش از بزرگترین و گسترده ترین سیستمهای درون هرجامعه ای است که سرنوشت آن جامعه را در بلند مدت تعیین می کند.
چنانچه آموزش و پرورش از نظر اهداف و ساختار و منابع درست طراحی شود، در دراز مدت توسعه جامعه را تضمین خواهد کرد و به اثر بخشی نزدیک می شود .[1] امروزه مدیران موفق می توانند با ارتقا تعهد، به اهداف نظام آموزشی دست پیدا کنند. با مشاهده گلایه های برخی کارکنان آموزش و پرورش در خصوص رفتار برخی مدیران و کم شدن انگیزه ها، این پژوهش به بررسی و پاسخگویی به این سوال پرداخته که آیا بین بین شایستگی های مدیریتی ادراک شده با تعهد سازمانی در بین کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر اصفهان رابطه وجود دارد؟ از این رو فرضیه های این پژوهش اینگونه تدوین شدند:
.1 بین مولفه های شایستگی های مدیریتی ادراک شده با تعهد سازمانی کارکنان رابطه وجود دارد.
.2 از طریق مولفه های شایستگی های مدیریتی ادراک شده می توان تعهد سازمانی کارکنان را پیش بینی کرد.
.2 روش پژوهش
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش آن توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر شامل کارکنان نواحی ششگانه ادارات آموزش و پرورش شهر اصفهان است که تعداد آن ها 537 نفر می باشد. بر اساس فرمول حجم نمونه کوکران - 224 - نفر به عنوان نمونه آماری درنظر گرفته شدند. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. به این گونه که از بین 6 ناحیه آموزش و پرورش شهر اصفهان به روش تصادفی از نوع قرعه کشی نواحی 2، 4 و 5 انتخاب شدند و پرسشنامه ها جهت جمع آوری داده ها در اختیار همه کارکنان بصورت در دسترس در این 3 ناحیه قرار گرفت.
ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسشنامه شایستگی های مدیریتی بورگولت و همکاران - 2006 - و پرسشنامه تعهد سازمانی مایر و آلن - 1990 - بوده است. در پژوهش حاضر برای مشخص شدن پایایی پرسشنامه ها از ضریب آلفای کرونباخ که یکی از روش های همسانی درونی است استفاده گردیده است. ضرایب پایایی کل برای هر یک از پرسشنامه های شایستگی های مدیریتی، تعهد سازمانی در جدول - 1 - نشان داده شده است. طبق یافته های جدول - 1 - ضرایب پایایی پرسشنامه ها به ترتیب شایستگی های مدیریتی - 0/84 - ، و تعهد سازمانی - - 0/80 محاسبه گردید که نشان از دقت بالای ابزار اندازه گیری استفاده در این مطالعه می باشد. تجزیه و تحلیل حاصل از این پژوهش با استفاده از نرم افزار بسته آماری در علوم اجتماعی، نسخه 23، در سطح آمار استنباطی انجام شد.
.3یافته ها
در این بخش، یافته های استنباطی پژوهش بر اساس فرضیات پژوهش تنظیم و به آن پرداخته شده است. فرضیه اول: بین مولفه های شایستگی های مدیریتی ادراک شده با تعهد سازمانی کارکنان رابطه وجود دارد.
