بخشی از مقاله
چکیده:
سبک زندگی الگوی زندگی یک فرد است که در فعالیت ها، دلبستگی ها و افکار شخصی بروز می کند. هدف از اجرای این پژوهش بررسی رابطه سبک زندگی و رضایت شغلی در اعضاء هیأت علمی و مقایسه آن با کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی، پس رویدادی می باشد و نمونه تحقیق شامل 10 نفر دانشیار، 45 نفر استادیار و 25 نفر مربی و 40 نفر از کارکنان می باشد. برای انتخاب اعضاء هیأت علمی از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، کارکنانی که از نظر سن، جنس، درآمد و سطح تحصیلات با اعضاء هیأت علمی بطور نسبی همتا بودند انتخاب گردیدند. در این تحقیق دو پرسشنامه سبک زندگی و رضایت شغلی طراحی گردید پایایی این پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 0/78 و 0/82 به دست آمده، برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس و آزمون توکی استفاده گردید و نتایج تحقیق نشان داد که بین مولفههای مقیاس های سبک زندگی و رضایت شغلی اعضاء هیأت علمی در سطح =%5 رابطه معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی: هیأت علمی، کارکنان، رضایت شغلی، سبک زندگی
مقدمه
مطالعه و پژوهش در موضوع سبک زندگی بیشتر به عنوان یک حوزه مطالعاتی بین رشته ای تلقی می شود. سبک زندگی به عنوان دانشی نو پدید و فراگیر، ظرفیت مسأله سازی در حوزه های مختلف عمل و زندگی از یک طرف و علم و نظر از طرف دیگر را داشته و دارد. سبک زندگی مقسمی است برای اقسام و انواع سبک های مختلفی از زندگی با رویکردهای متفاوت، مانند سبک زندگی اسلامی، غربی، شرقی و یا سبک زندگی در روانشناسی، جامعه شناسی و ... در مجموع آنچه از مفهوم سبک زندگیمعمولاً در نوشتار، گفتار، رسانه ها و به ویژه در فضای مجازی و اینترنت به تصویر کشیده می شود، بیشتر ناظر به همان جلوه های بیرونی و خارجی حیات وتمدن غربی از قبیل مد، دکوراسیون، الگوی مصرف و مفاهیمی از این قبیل می باشد.
از آنجایی که شغل یکی از ابعاد مهم زندگی هر فرد می باشد، رضایت یا عدم رضایت از آن، می تواند بر کیفیت زندگی وی تاثیر گذارد. رضایت شغلی از جمله عواملی است که در زندگی افراد تاثیر بسزایی دارد. در صورتی که افراد از شغل و زندگی خود راضی و خشنود باشند نتیجه آن در زندگی آنان مشخص است و آنها نسبت به زندگی خود خوش بین هستند و بر این باورند در صورتی که تلاش کنند اهداف دست نیافتنی در نظر آنان دست یافتنی می شود. در صورتی که افرادی که از زندگی خود راضی و خشنود نیستند و در اصل ناراضی هستند از همه چیز گله می کنند و هنگامی که به اهداف خود دست پیدا نمی کنند آن را به گردن دیگران می اندازند . - Justin, et al., 2008 -
رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چند بعدی است رضایت شغلی یک احساس مثبت یا متبوع بوده که مفهومی پیچیده و چند بعدی دارد و با عوامل روانی، اجتماعی و جسمانی ارتباط دارد. تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی شود و ترکیب معینی از مجموعه عوامل گوناگون سبب می شود که فرد شاغل در لحظه معینی از زمان از شغل خود احساس رضایت کند که از شغل خود راضی است و از آن لذت می برد. پیامد رضایت شغلی با توجه به تجربه فرد است. این احساس مثبت کمک زیادی به سلامت فیزیکی و روانی افراد می کند. از نظر سازمانی سطح بالای رضایت شغلی منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوبی است که منجر به جذب و بقای کارکنان می شود.
رضایت شغلی نتیجه ادراکات کارکنان است که در محتوا و زمینه شغلی و آن چیزی که برای کارکنان سودمند است فراهم میکند - شفیع آبادی، . - 1386 رضایت شغلی را عامل روانی دانسته و آن را نوعی سازگاری عاطفی با شغل و شرایط اشتغال توصیف می کنند رضایت شغلی به برداشتی که فرد از کار خود دارد اشاره میکند درباره رضایت شغلی نظریه های گوناگونی ارائه شده است همچنین عوامل زمینه ساز و ایجاد کننده رضایت شغلی متنوع و متعددند که می توان انها را به جنبه های درونی شامل ویژگیهای شخصیتی، احساسات عاطفی و حالتهای هیجانی و جنبه های بیرونی شامل شرایط و ویژگیهای سازمانی، اجتماعی و فرهنگی دسته بندی کرد . - Cherose, 2006 - در حال حاضر، دانشگاهها به عنوان عامل کلیدی توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جوامع بشری نقشی حیاتی در امر آموزش سرمایه انسانی ایفا می کنند. تجزیه و تحلیل عوامل موثر در رشد و توسعه جوامع بشری اعم از پیشرفته و در حال رشد بیانگر آن است که کارآمد و اثر بخش بودن دانشگاهها در هر کشور به رشد و توسعه همه جانبه آن کشور کمک شایانی می کند. توجه به عامل انسانی در سازمانها و به خصوص سازمانهای آموزشی گزینه ای است که به تازگی در علم مدیریت منابع انسانی مورد توجه قرار گرفته است - . - Arasteh, 2003
مطالعات زیادی درباره رضایت شغلی اعضای هیات علمی در نقاط گوناگون انجام شده است - Homes, 2006: Lawrence, . - 2006 اما تحقیقات انجام شده درباره سبک زندگی و رابطه آن با رضایت شغلی و مقایسه این موضوع بین اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه بسیار محدود و انگشت شمار میباشد لذا نیاز به مطالعه و پژوهش در این زمینه لازم وضروری به نظر میرسد. بنابراین سئوال هایی که مطرح میشود این است که آیا بین سبک زندگی و رضایت شغلی اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه - علوم تحقیقات فارس - رابطه وجود دارد؟ و آیا بین رضایت شغلی و سبک زندگی اعضاء هیأت علمی دانشیار، استادیار و مربی با یکدیگر تفاوت وجود دارد؟
روش تحقیق:
در این پژوهش که در سال 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس انجام شد از بین اعضای هیات علمی تعداد 80 نفر و از میان کارکنان واحد 40 نفر انتخاب شدند - جدول . - 1 جهت گردآوری داده ها، از پرسشنامههایی مشتمل بر دو بخش پرسش های مربوط به سبک زندگی و رضایت شغلی استفاده گردید. برای سبک زندگی از پرسش نامههایی که شامل 194 سئوال می باشد استفاده گردید. و برای سنجش رضایت شغلی از پرسش نامه رضایت شغلی که شامل 30 سئوال بوده، استفاده گردید. در این تحقیق برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی محتوا استفاده شد و سپس آلفای کرونباخ محاسبه شد. در نهایت ضریب آلفای کرونباخ برای سبک زندگی برابر 0/78 و رضایت شغلی 0/82 به دست آمد.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش آمار توصیفی و استنباطی انجام گردید. در قسمت آمار توصیفی میانگین و انحراف معیار نمرات سبک زندگی و رضایت شغلی برای اعضاء هیأت علمی و کارکنان محاسبه گردید و در مرحله بعد با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین هر یک از مولفه های سبک زندگی و رضایت شغلی در اعضای هیات علمی و کارکنان محاسبه گردید سپس با روش آنالیز واریانس اثر گروههای مختلف هیات علمی - دانشیار، استادیار و مربی - بر مولفه های رضایت شغلی و سبک زندگی آنها آزمون گردید.
یافته ها
یافته های پژوهش نشان داد که بین مولفه های سبک زندگی و رضایت شغلی در اعضاء هیأت علمی - جدول - 2 و کارکنان - جدول - 3 رابطه معنی داری وجود دارد. این همبستگی - r - در تعدادی از مولفهها ارتباط مستقیم و در برخی دیگر رابطه معکوس دارد - در سطح . - %95 نکته قابل توجه این است که فعالیت های اوقات فراغت در اعضاء هیأت علمی مناسب تر از کارکنان می باشد ولی در سایر مولفهها تفاوت معناداری وجود ندارد.
