بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تبیین رابطه ویژگی های شخصیتی و کیفیت زندگی کاری با رضایت شغلی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس بوده است. روش پژهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه اعضای هیات علمی استان فارس در دانشگاه آزاداسلامی بوده است.حجم نمونه تعداد 379 نفر با استفاده از جدول مورگان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه پنج عاملی شخصتی - نئو - ، پرسشنامه کیفیت زندگی کاری - قاسم زاده - و پرسشنامه رضایت شغلی - اسمیت و همکاران - استفاده گردید.
به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات داده ها از روش آمار توصیفی - میانگین و انحراف استاندارد - و آمار استنباطی ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین ویژگی های شخصیت و کیفیت زندگی کاری با رضایت شغلی رابطه ای معناداری وجود دارد. بین ابعاد کیفیت زندگی کاری بعد روابط انسانی ، پیشرفت شغلی و مشارکت بارضایت شغلی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. ویژگی های شخصیتی در بعد برونگرایی به طور معناداری رضایت شغلی را پیش بینی میکند. در بین ابعاد کیفیت زندگی کاری بعد پیشرفت به طور معناداری قادر به پیش بینی رضایت شغلی می باشد.
مقدمه
سازمانهای قرن بیست و یکم به مبحث رضایت شغلی بیش از پیش اهمیت میدهند. رضایت شغلی درواقع بیانگر احساس مثبت در باره شغل است که در نتیجه ارزیابی ویژگی های مختلف آن ایجاد میشود. - رابینز، . - 2009رضایت شغلی عاملی درونی است که نوعی سازگاری عاطفی با شغل بوجود می آورد. اگر شغل لذت مطلوب را برای فرد تامین کند او از شغلش راضی است و چنانچه شغل مورد نظر رضایت و لذت مطلوب را به فرد ندهد فرد در صدد تغییر شغل بر می آید - شفیع آبادی، . - 1376 رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در موفقیت شغلی و عامل افزایش کارایی فرد در سازمان است - صافی، . - 1371عوامل موثر زیادی بر رضایت شغلی تاثیر می گذارند و با این متغیر مهم سازمانی رابطه دارند.
عواملی چون همکاران، سرپرست، ترفیع، درآمد، ماهیت شغل به عنوان مهم ترین عامل شاخته شده اند - رابینز1،. - 2009 رضایت شغلی تنها به شرایط کار بستگی ندارد، شخصیت هم در آن نقش مهمی ایفا میکند.افرادی که نسبت به خودشان احساس مثبتی ندارند، احتمالا به کارشان هم علاقه ای نشان نخواهد داد تحقیقات نشان داده افرادی که خود سنجی های درونی مثبتی دارند یعنی به ارزش درونی و شایستگی های اساسی خود ایمان دارند بیش از افرادی که خود سنجی درونی منفی دارند، از شغل شان راضی هستند. آنها نه تنها کار خود را رضایت بخش تر و چالش برانگیز تر می بینند، بلکه به مشاغل چالش برانگیز هم گرایش بیشتری دارند.
از جمله عواملی که با رضایت شغلی رابطه دارد ویژگی های شخصیتی است. شخصیت به نابه گفته آلپورت »آرایش سیستم های سایکوفیزیکال درون فرد است که سازگاری های منحصر به فرد او با محیط را مشخص می کند« - آلپورت2،. - 1937اغلب افراد بر مبنای میزان علاقه ای که به خود دارند و اینکه آیا خود را اثر گذار و توانا می بینند یا خیر، با هم فرق می کنند. و این عامل با رضایت شغلی افراد رابطه دار.د از جمله عوامل اجاتماعی برشمرد - خلجی، . - 1377 کیفیت زندگی کاری به عنوان روش که در جسجوی بهبود و شرایط کلی محیط کار در کل سازمان و یا درو احدهای فرعی از آن یاد می شود متغیری است که دارای اهمیت است .
در واقع در حال حاضر کیفیت زندگی کاری کلیه مراحل کار و هر آنچه در محیط کار نقش داشته و بر مطلوبیت افراد اثر می گذارد وجود دارد را در بر می گیرد - گوهری،. - 1367 کیفیت زندگی کاری عبارت است از میزان توانایی اعضای یک سازمان در برآوردن نیازهای مهم فردی خود درسازمان از طریق تجربیاتشان « - والتون3، . - 1973 پژوهش حاضر درصد و پاسخگویی به این سئوال بوده است: که آیا بین ویژگی های شخصیتی و کیفیت زندگی کاری با رضایت شغلی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس رابطه معنا داری وجود دارد؟
مبانی نظری
رضایت شغلی جایگاه ویژه ای در مطالعات سازمان ها دارد زیرا پیش بینی رفتارهای سازمانی چون ترک شغل،کم کاری، غیبت را منجر می شود. هر چه سازگاری و تناسب بین شخصیت و نوع شغل بیشتر باشد، رضایت شغلی بیشتر است و هر چه این سازگاری کمتر باشد در نهایت رضایت شغلی کاهش می یابد. اولین و مهم ترین جزء سازمان، افراد انسانی با شخصیت های مختلف هستند. انگیزه ها، تمایلات، باورها و افکار افراد در واقع از اجزای مهم تشکیل دهنده شخصیت انسان است، حدود انتظارات و توقعات افراد را نسبت به یکدیگر و هم چنین نسبت به سازمان تعیین می کند.
بدون آگاهی دقیق نسبت به شخصیت افراد نخواهیم توانست بین شخصیت و شغل هماهنگی ایجاد کنیم و این مشکلی است که سازمانهای بسیاری با آن دست به گریابنند - مشبکی، . - 1377 افراد براساس الگوی شخصیتی خود نیازها، انتظارات، انگیزه ها، توقعات واهداف خاصی دارند. از طرفی سازمانها نیز بر حسب اهداف و وظایف و فعالیت های جاری خود، نیازها، انتظارات و توقعات خاصی را ارضا می کنند. بنابراین به منظور هر یک از انواع شخصیت، محیط شغلی و مشاغل خاصی مناسب است وجه به ابعاد شخصیت افراد در سازمان از مقوله هایی است که می تواند سازمانها را در رسیدن به بهره وری یاری کند.
دستیابی به اهداف سازمان مبتنی بر توانایی های نیروها در اجرای وظایف تعیین شده و تطبیق پذیری آنها با محیط متغیر است، در این میان توجه به ایجاد شخصیتی افراد باعث می شود تا کارکنان در کارهایی فعالیت کنند که خود دوست دارند و بدین طریق برکارایی و اثر بخشی سازمان بیافزایند - امیدنژاد، محسنی نسب، . - 1386امروزه از جمله متغیر های - مهم دیگری که با رضایت شغلی در ارتباط است کیفیت زندگی کاری می باشد. که به موضوع اجتماعی عمده ای مبدل شده است - لوتانز1، - 1998 طرفداران نظریه کیفیت زندگی کاری در جستجوی نظام های جدیدی برای کمک به کارکنان هستند تا آنها بتوانند بین زندگی کاری و زندگی شخصی خود تعادل برقرار کنند - اکدر2، - 2006 و در نهایت به رضایت دست یابند.
کیفیت زندگی کاری شامل هر گونه بهبود در سازمانی است که باعث رشد و تعالی کارکنان می شود - فیلیپو3،. - 1998 یافته های مطالعاتی نشان می دهد توجه به کیفیت زندگی کاری منجر به کاهش غیبت از کار، افزایش نگرش مثبت می شود و چشم انداز جدیدی از رضایت شغلی را ایجاد می کند. - گوردن4،1993؛چروس و همکارانش5،. - 2006دانا و گریفین6، - 1999معتقدند کیفیت زندگی کاری به مثابه هرمی است که مفاهیم آن شامل رضایت از زندگی، رضایت شغلی و رضایت از سایر جنبه های کار را در بر می گیرد.بنابراین پژوهش حاضر با توجه به اهمیت سه متغیر فوق به تبیین رابطه بین متغیرها پرداخته است.
پیشینه پژوهش
درسالهای 1980 تا 2006 پژوهشهای فراوانی در زمینه کیفیت زندگی کاری انجام گرفته است و نتایج آن نشان می دهد که کیفیت زندگی کاری رابطه مثبتی با رضایت شغلی دارد. رضایت شغلی حالتی احساسی عاطفی و نگرش است که چگونگی احساس کلی کارکنان به شغلشان یا به حیطه های مختلف آن را نشان می دهد - اسپکتر7،. - 1997 فوری - 2004 - 8 در پژوهش دریافت بین ایجاد کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
