بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر پیش بینی رابطه سبک زندگی و سلامت روان با تعالی خانواده بود. در قالب یک طرح همبستگی 384 نفر از دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد کرج در نیمسال دوم سال تحصیلی 1396-97 از طریق روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و پرسشنامه پرسشنامه تعالی خانواده صفورایی - 1388 - ، پرسشنامه سبک زندگی میلر و اسمیت - 1992 - و پرسشنامه سلامت روان گلدبرگ و هیلر - 1979 - را تکمیل کردند. برای تحلیل نتایج پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون تک متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سبک زندگی و سلامت روان به شکل مثبت قادر به پیش بینی تعالی خانواده بودند. متخصصان امر می توانند با توجه به نتیجه کسب شده از شیوه های سودمندی مانند آموزش سبک زندگی در جهت تعالی خانواده استفاده کنند.
مقدمه
خانواده محیطی است که به لحاظ قدمت آن را ابتدائی ترین و به لحاظ گستردگی آن را جهان شمول ترین نهاد اجتماعی معرفی می کنند. بسیاری از فرهنگ ها سلامت خانواده را به عنوان عاملی مهم و تاثیرگذار بر سلامت جامعه معرفی کرده و معتقدند که سلامت جامعه در گروی سلامت خانواده قرار دارد - رفیعی، توان و جهانی، . - 1390 در یک محیط خانوادگی با عملکرد سالم و ارتباطات شفاف؛ نقش ها به خوبی تعریف شده و در پی آن پیوستگی و تنظیم احساس خوب، مشخص می شود، در حالی که برعکس، عملکرد نامناسب خانواده ها با سطوح بالای تعارض، بی سروسامانی و کنترل رفتاری و احساسی ضعیف، همراه است.
بسیاری از پژوهشگران تاثیر خانواده را بر رفتارها و اعمال اعضای خانواده ها مورد بحث و بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده اند که عملکرد مطلوب این محیط می تواند تاثیرات مثبت و مطلوبی بر رفتارها و اعمال اعضا داشته باشد و عملکرد نامطلوب آن، رفتارها و عملکردهای نامناسب را موجب می گردد که از آن جمله می توان به مطالعات انجام پذیرفته توسط روبین1 و ملز2 - 2012 - و والیجوس3 و کاپا - 2010 - 4 اشاره کرد.
اسدی خانوکی، یوسفی و خضری مقدم - 1395 - در مطالعه ای به این نتیجه رسیدند که سبک زندگی5 متغیری مرتبط با سلامت در روابط خانوادگی است. مفهوم سبک زندگی در روان شناسی، ابتدا توسط آدلر6 و پیروانش مطرح شد. آدلر برخلاف بسیاری از روان شناسان، علاوه بر نگاه توصیفی، نگاهی ارزشی و تجویزی هم به روان شناسی داشت. آنچه رویکرد آدلر به روان شناسی، با آنچه که رویکرد اسلامی نامیده می شود، چند مشابهت دارد؛ بعضی از مشابهت ها عبارتند از: .1توجه به ارزش ها ؛ 2 .کل نگری؛ 3 .غایت گرایی؛ 4 .جهت یابی فردی؛ 5 .خود خلاق؛ 6 .جبرگرایی ملایم؛ .7نظریه میدان اجتماعی؛ 8 .تلاش برای برتری؛ 9.اولویت دادن به هشیاری؛ 10 .معیارهای آسیب شناسی و درمان؛ 11 .تأکید بر پیشگیری؛ 12 .کارکردهای سبک زندگی. اما در اسلام و سبک زندگی آن، تفاوت ها و برتری هایی نیز وجود دارد.
مثل: 1 .توجه و عدم توجه به دوره جنینی؛ 2 .تعریف کهتری و مهتری واقعی ؛ 3 .معیارهای احساس کهتری و مهتری؛ 4 .تعداد و جایگاه نگرش های کلی حاکم بر زندگی ؛ 5 .مبتنی بودن و نبودن بر دین؛ 6 .جایگاه اراده در شکل گیری سبک زندگی؛ 7 .عدم توجه کافی و صحیح به نگرش معنویت و ... - کجباف، سجادیان، کاویانی و انوری، . - 139براساس تعریفی که سازمان بهداشت جهانی - 2014 - 1 از سلامت روان ارائه می دهد، می توان آنرا بصورت قابلیت فرد، برای برقراری ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی خویش، حل مناسب و منطقی تعارض های هیجانی و تمایلات شخصی فرد تعریف کرد که سبب بهبود، رشد و کمال شخصیت2 انسان می گردد و به فرد کمک می کند که با خود و دیگران سازگاری داشته باشد.
این سازمان سلامت روان را یکی از ابعاد سلامت عمومی می داند که در کنار دیگر ابعاد آن مانند سلامت جسمی، سلامت اجتماعی و سلامت عاطفی، می تواند در توسعه پایدار انسان نقش اساسی داشته باشد. زارعی پور، افتخار اردبیلی، اعظم و موحد - 1391 - طی مطالعه ای به این نتیجه رسیدند که بین سلامت روان و رفاه خانواده ارتباط مستقیم و معنادار وجود دارد. در همین راستا مطالعه حاضر نیز به پیش بینی رابطه سبک زندگی و سلامت روان با تعالی خانواده بپردازد.
بیان مساله
خانواده را موسسه یا نهاد اجتماعی معرفی کرده اند که منتج از پیوند زناشویی زن و مرد است. از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان، وجود تعامل سالم و سازنده میان انسان ها و برقرار بودن عشق به هم نوع و ابراز صمیمیت3 و یکدلی به یکدیگر است که نمونه بارز آن را می توان در خانواده، که محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی، روانی و عاطفی است، یافت - ادلتی و ردروزان4، . - 2010 خانواده، اولین پایه گذار شخصیت، ارزش ها و معیارهای فکری است که نقش مهمی در تعیین سرنوشت و سبک و خط مشی زندگی آینده افراد و اخلاق، صحت و سلامتی روانی آنها دارد.
خانواده در کنار رفع نیازهای جسمانی و روانی و انتقال ارزش های اجتماعی، در مسئولیت آموزشی و تربیتی فرزندان، نقش بسیار مؤثری را دارد - مولادی، راهاردجو و باسوکی6، . - 2016 روابط و عملکرد مناسب خانواده برای سلامتی فرد، خانواده و جامعه ضروری است - متیو، مارولیس و ولبفورد7، . - 2014 براساس نتیجه مطالعه محمدی، احمدی، اعتمادی، فاتحی زاده و عابدی - 1391 - طی مطالعه ای به این نتیجه رسیدند که سبک زندگی مناسب، تعالی و عملکرد خانواده را بهبود می بخشد.
