بخشی از مقاله
چکیده
امروزه شناخت عوامل تاثیرگذار بر مقابله با استرس زنان سرپرست خانوار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک اسنادی با سبک کنارآمدن با استرس زنان سرپرست خانوار شهر زنجان در 3 ماه آخر سال 1394 انجام گرفته است. به این منظور از 1750 نفر زنان سرپرست خانوار تعداد 320 نفر به روش نمونه گیری طبقهای تصادفی بر اساس وضعیت همسران زنان سرپرست خانوار انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از سبک اسنادی - ASQ - و سبک کنار آمدن با استرس اندلر و پارکر استفاده شده است و پژوهش از نوع همبستگی می باشد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد.
یافته های پژوهش نشان داد که بین سبک اسنادی مثبت با بعد مساله مداری سبک کنار آمدن با استرس زنان سرپرست خانوار رابطه مثبت و معناداری 0/01 - - p< وجود دارد. سبک اسناد مثبت با بعد هیجان مداری و اجتنابی سبک کنار آمدن با استرس زنان سرپرست خانوار رابطه منفی معناداری - p<0/01 - وجود دارد. بین سبک اسناد منفی با بعد مساله مداری سبک کنارآمدن با استرس زنان سرپرست خانوار رابطه منفی معنا داری - p<0/01 - وجود دارد. همچنین بین سبک اسناد منفی با ابعاد هیجان مداری و اجتنابی سبک کنار آمدن با استرس زنان سرپرست خانوار رابطه منفی معناداری - p<0/01 - وجود دارد. در مجموع می توان نتیجه گرفت سبک اسنادی میتواند سبک کنار آمدن با استرس زنان سرپرست خانوار را پیش بینی کند.
مقدمه
تغییرات ایجاد شده در جوامع در دهه های اخیر باعث تغییر ساختار خانواده، پذیرش مسئولیت بیشتر و استرس بیشتر برای اداره زندگی توسط زنان شده است، به علاوه مواردی از قبیل فوت یا جدایی از همسر نیازمند سازگاری مجدد هستند - کوین1،. - 2003 زنان سرپرست خانوار شامل زنان بیوه، زنان مطلقه، همسران مردان معتاد، همسران مردان زندانی، زنان خود سرپرست، دختران خودسرپرست، همسران مردان ازکارافتاده است. برمبنای تعریف سازمان بهزیستی زنان سرپرست خانوار زنانی هستند که به دلایل مختلف از جمله جدایی و فوت همسر وغیره مسئولیت زندگی خود و فرزندان را بر عهده دارند.
زنان سرپرست خانوار در مقایسه با زنان دارای همسر، از استرس بیشتری برای اداره زندگی روبرو میشوند. شاغل بودن، کاردرمنزل، مراقبت از فرزندان، نگرانی های مالی وعدم برخورداری از منابع حمایتی کافی بطور روزانه سبب استرس وپریشانی زنان سرپرست خانوار می شوند وآنها را با مشکلاتی از قبیل بیماری های جسمانی، مشکلات خواب وافسردگی مواجه می کنند که در نهایت بهزیستی خود و خانواده شان را تحت تاثیر قرار می دهند.
امروزه، اهمیت رویدادهای استرس زا در بروز مشکلات متعدد فردی و اجتماعی بر کمتر کسی پوشیده است .استرس، بخش انکار ناپذیر زندگی روزانه است که می تواند بهداشت جسم و روان را متاثر کند .برخی بر این باورند که استرس با غالب بیماریهای آدمی در رابطه است و چنانچه به نحو مطلوبی اداره نشود، پیامدهای نامطلوب رنج، بیماری و صرف هزینه های گزاف را در پی خواهد داشت .استرس ها به خودی خود عامل بیماری نیستند بلکه، چگونگی واکنش ما به آنهاست که موجب بیماری می شود .تجربهی هیجانهای ناشی از رویدادهای استرس زا، معمولا به حدی برای فرد ناراحت کننده است که اقدامات کنار آمدن با استرس را به دنبال خواهند داشت.
کنار آمدن با استرس به فرایندی اطلاق می شود که فرد برای مهار کردن فشارهای ناشی از استرس به آن ها متوسل می شود .دو سبک عمده ی کنار آمدن، شامل سبک کنار آمدن مساله مدار و سبک کنار آمدن هیجان مدار است .در سبک کنار آمدن مساله مدار، تمرکز شخص بر مساله یا موقعیت پیش آمده است و تلاش پیرامون تغییر مساله یا موقعیت و یا اجتناب از آن در آینده است. در سبک کنار آمدن مساله مدار، اقداماتی از قبیل :شناخت و آگاهی از مشکل و مساله، بررسی راه حل های ممکن و یا طرح راه حل های متفاوت، بهره مندی عاقلانه از تجربیات و مشورت با دیگران، ارزیابی راه حل ها براساس هزینه ها و مزایای آن، انتخاب راه حل مناسب و عمل مطابق با آن صورت می گیرد.
در سبک کنار آمدن هیجان مدار، تمرکز شخص بر مهار هیجانات منفی ناشی از استرس خواهد بود و معمولا به هنگامی که تجربه ی استرس، اجتناب ناپذیر تلقی می شود افراد از این سبک استفاده می کنند .در سبک کنار آمدن هیجان مدار، اقداماتی همچون :اشتغال ذهنی تعمدی برای ایجاد فراموشی، مقصر دانستن خود یا دیگران و گرایش به سوء مصرف مواد بعنوان مواجهههای انفعالی صورت می گیرند. گرچه هر دو سبک کنار آمدن، به کاهش استرس ها می انجامد ولی، تحقیقات نشان داده است که استفاده از سبک کنار آمدن مساله مدار، تبعات سلامت بیشتر و موثرتری خواهد داشت .برای مثال در این سبک، افراد افسردگی کمتری را تجربه می کنند.
سبک اسنادی با شیوه های مقابلهای و عوامل شخصیتی در بهداشت روانی افراد موثرند. سبک اسنادی شیوه ای است که فرد برپایه سه بعد: درونی - بیرونی، پایدار - ناپایدار و کلی - اختصاصی به رویدادهای خوب و بد می نگرد - کروسینی2، . - 1999 از دیدگاه نظریه پردازان اسنادی، انسان گرایش به تعبیر و توجیه دنیای پیرامون خود دارد تا بتواند کنترل بیشتری بر آن داشته باشد - پروین،. - 1376 تبیین های علی به ویژه زمانی قابل توجه هستند که یک چیز غیرمعمول، ناخواسته یا ناخوشایند رخ دهد. اسنادها به پیش بینی و کنترل رویدادها کمک کرده، تبیین کننده احساسها، نگرشها و رفتارهای ما هستند و نه تنها بر نگرشهای ما تاثیر می گذارند، بلکه عملکرد آینده فرد را تحت تاثیر قرار می دهند. از این رو آنها در پاسخ دهی به رویدادهای فشارزا نقش اساسی دارند. - مهبودی،. - 1381
هایدر - 1985 - 3 بر این باورند که ما انسانها دارای دو نوع اسناد اصلی یا شیوه تفسیر رفتار هستند: اسناد درونی وبیرونی. اسناد درونی هنگامی رخ می دهد که فشارهای اجتماعی و محیطی علت رفتار دانسته می شوند. گودجانسون - 1984 - 4 براین باور است که اسناد رفتارهای ناخوشایند ناپسند به عوامل بیرونی، سبب کاهش احساس گناه نسبت به آن عمل در فرد میشود وحس مسئولیت پذیری در برابر آن رفتار کاهش می یابد - به نقل از کیانی و آقاپور،. - 1389
