بخشی از مقاله
چکیده
فرسودگی تحصیلی از عوامل مهم تاثیر گذار و کاهش دهنده عملکرد تحصیلی دانش آموزان است. هدف از این تحقیق بررسی رابطه سبک های یادگیری با فرسودگی تحصیلی دانش اموزان است. روش این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی و از رگرسیون گام به گام برای تحلیل نتایج استفاده شد. جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه دانش آموزان متوسطه فرزانگان شیراز تشکیل دادند که به روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 200 نفر انتخاب شد و به پرسشنامه های فرسودگی تحصیلی مسلش و سبک های یادگیری کلب پاسخ دادند. یافته ها نشان داد سبک های یادگیری جذب کننده با فرسودگی تحصیلی رابطه معکوس معنا دار دارند. سبکهای یادگیری جذب کننده و همگرا به طور معنیدار قادر به پیشبینی فرسودگی تحصیلی میباشند. نتایج نشان داد هنگامی که سبک یادگیری جذب کننده افزایش یابد نیز فرسودگی تحصیلی کاهش می یابد.
مقدمه
در میان نهادهای گوناگون اجتماعی، مدرسه مهمترین تجلی گاه فرهنگ حاکم بر جامعه و محل ارضا نیازهای عقلانی و عاطفی افراد شناخته شده است و اکنون که در هزارهی سوم میلادی به سر میبریم، مدرسه مهمترین نهادهای اجتماعی به حساب میآید. جدیدترین تحقیقات نیز حاکی از کارکردهای مهم این نهاد در روزگار ماست - پرویزی،. - 1392 اگر چه تمام انسانها توانایی یادگیری دارند اما میزان و نحوهی یادگیری انسانها حتی در موقعیتی یکسان متفاوت است.
این امر به دلیل تنوع و گوناگونی روشهای یادگیری آنهاست. این روشها به کیفیت یادگیری فرد اشاره دارد نه کمیت آن - سیف، . - 1389 در این راستا، مطالعهی تاثیر تفاوتهای فردی در یادگیری از دیرباز مورد توجه پژوهشگران و نظریه پردازان یادگیری قرار گرفته است. از جمله تلاش برای درک چگونگی یادگیری بشر در سال 427 قبل از میلاد، توسط سقراط و افلاطون با ارائهی نظریات فیلسوفانهی خود آغاز گردید اما فرضیه سازی رسمی در مورد تفاوتهای فردی هنگامی آغاز شد که هرب1 ثلان در سال 1954 اصطلاح" سبکهای یادگیری"2 را مطرح نمود.
سبک یادگیری در ساختار عمیق نظام عصبی و شخصیت تشکیل میشود و تحول انسان و تجارب فرهنگی وی در خانه، مدرسه و جامعه آن را قالب ریزی میکند. پژوهشگران نشان دادند که دانش آموزان سبکهای یادگیری متفاوتی دارند، یعنی اطلاعات را از طریق صافیهای متفاوتی پالایش و دستکاری میکنند. از جمله تفاوتهای دانش آموزان در یادگیری، تفاوت در نوع سبک یادگیری آنهاست - رادینگ و چیما4، 2005؛ به نقل از فوائدی، . - 1390 کلب - 1984 - 5 مدل سبک یادگیری را براساس پژوهشهای افرادی چون راجرز، پیاژه و یونگ توسعه داد.
تئوری سبکهای یادگیری کلب شامل چهار سبک یادگیری متفاوت است، مبتنی بر چرخه یادگیری چهار مرحلهای، مراحل چرخه یادگیری عبارتند از: تجربه عینی-احساسی، مشاهده انعکاسی- دیداری، مفهوم سازی انتزاعی- فکری، آزمایشگری فعال- عملی. کلب با ترکیب چهار مرحله یادگیری، چهار نوع سبک یادگیری را نیز مشخص نمود: سبک همگرا یا هنجارپذیر - مفهوم سازی انتزاعی+ آزمایشگری فعال - ، سبک واگرا یا هنجارگریز - تجربه عینی + مشاهده تأملی - ، سبک جذب کننده یا همگونساز - مفهوم سازی انتزاعی + مشاهده تأملی - ، سبک انطباق یابنده یا همگونگر - تجربه عینی+ آزمایشگری فعال - . فراگیران دارای سبک یادگیری همگرا، از طریق فکر کردن روی موضوعات و انجام آن فعالیتها، به صورت عملی میآموزند. فراگیران دارای سبک یادگیری واگرا، از طریق احساس کردن و دیدن میآموزند، آنها ترجیح میدهند، ببینند تا انجام دهند و از تخیل برای حل مسئله استفاده می-کنند.
فراگیران دارای سبک یادگیری جذب کننده از طریق فکر کردن و نگاه عمیق میآموزند این افراد برای درک موقعیت از مفاهیم انتزاعی استفاده میکنند و فراگیران دارای سبک یادگیری انطباق یابنده از طریق تجربه کردن و انجام دادن میآموزند - سادلر و اسمیت1، . - 2010 بنابراین دانش آموزان تفاوتهای فردی زیادی دارند و شیوههای یادگیری متنوعی نیز دارند، آگاهی از سبکهای یادگیری فراگیران، میتواند نقش مهمی در یادگیری و موفقیت تحصیلی آنها داشته باشد.
مزیت شناسایی سبک یادگیری این است که اطلاعاتی درباره راهبردهای یادگیری و روشهای آموزشی و متناسب با این سبکها ارائه می دهد - لینگ و هسیو2، . - 2010 ارتقای بهداشت روانی محیط تحصیل به عنوان یکی از مهمترین ابعاد توسعه و بهسازی منابع انسانی بوده، و در چند دههی اخیر توجه سازمانهای آموزشی به نیروهای سالم جسمی و فکری در موسسات آموزشگاهی را به خود جلب کرده است. از جمله سازه-های کلیدی که باید به آن توجه شود، فرسودگی تحصیلی3 میباشد - یانگ، . - 2004 متغیر فرسودگی به موقعیتها و بافتهای آموزشی گسترش پیدا کرده که از آن به عنوان فرسودگی تحصیلی نام برده میشود، میتوان گفت که موقعیتهای آموزشی به عنوان محل کار فراگیران محسوب میشود.
اگر چه فراگیران در موقعیتهای آموزشی به عنوان کارمند کار نمیکنند یا شغل خاصی در آنجا ندارند، اما از دیدگاه روانشناختی، فعالیتهای آموزشی و درسی آنها را میتوان به عنوان یک، "کار" در نظر گرفت - سالملا آرو، ساوولین و هولوپین، . - 2008 فرسودگی تحصیلی توسط دانش آموزان به صورت خستگی مزمن ناشی از کار بیش از اندازه در فعالیتهای درسی، نگرش بدبینانه و بی تفاوتی نسبت به کارهای مدرسه و احساس شایستگی پایین و فقدان احساس موفقیت در تکالیف تحصیلی بروز داده میشود.
در پژوهشهای خود در مورد فرسودگی تحصیلی به این نتیجه رسیدند که عوامل عمدهای از جمله: فقدان حمایت اجتماعی کافی، کار بیش از حد، فقدان کنترل، فقدان پاداش، تضاد ارزشها و فقدان عدالت و انصاف در ایجاد فرسودگی تحصیلی نقش دارند. پژوهشها نشان میدهند که فرسودگی تحصیلی به طور منفی با تعهد و عملکرد تحصیلی همبسته است - برسو و همکاران، . - 2007 مونتا - - 2011، نشان داد که نیاز برای پیشرفت به طور مستقیم پیش بینی کنندهی هر یک از مولفههای سه گانهی فرسودگی تحصیلی در بین دانش آموزان است.
همچنین روشن آقایی - - 1390، طی نتایج مطالعات خود نشان دادند که بسیاری از دانش آموزان به علت عدم وجود مهارتهای مطالعه و یادگیری، دچار فرسودگی تحصیلی و ناامیدی میشوند. در پژوهش ایزدی و محمدزاده ملایی - 1389 - ، نتایج حاکی بر آن بود که شیوههای یادگیری مفهوم سازی انتزاعی و آزمایشگری فعال، بهترین پیش بینی کنندهی عملکرد تحصیلی هستند. در پژوهشهای دیگر ایزدی و محمدزاده - - 1388، نشان داند بین متغیرهای پیش بینی یعنی سبک یادگیری تجربهی عینی، شیوهی یادگیری مشاهده تاملی، سبک یادگیری مفهوم سازی انتزاعی و سبک یادگیری آزمایشگری فعال با متغیر ملاک، یعنی عملکرد تحصیلی رابطهی معنیداری وجود دارد.
