بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ی بین خود پنداره تحصیلی، سبک های یادگیری و انگیزش تحصیلی با سلامت عمومی در دانش آموزان مقطع ابتدایی - دوره دوم - شهر سمنان بود. جامعه این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی دوره دوم - پایه های چهارم، پنجم وششم - بودکه 233 نفر آنها به عنوان نمونه به صورت خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. دانش آموزان گروه نمونه، به پرسشنامه های سلامت عمومی - - - GHQ فرم 28 سؤالی، خودپنداره تحصیلی یس یسن چن، پرسشنامه سنجش سبک یادگیری فلدر سولومون و مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر پاسخ دادند. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss 21 و روش های آماری همبستگی و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتایج به دست آمده سلامت عمومی با سبک های یادگیری رابطه معنی دار داشت . - p=0.05 - مقیاس سلامت عمومی با انگیزش تحصیلی نیز رابطه داشت - . - p=0.01 هم چنین خودپنداره تحصیلی با خرده مقیاس علائم جسمی از مقیاس سلامت عمومی رابطه داشت - . - p=0.01 در نتیجه سلامت عمومی با دو مقیاس سبک های یادگیری و انگیزش تحصیلی رابطه معنی دار دارد و با خودپنداره تحصیلی رابطه ای ندارد.
واژه های کلیدی: سلامت عمومی، خودپنداره تحصیلی، سبک یادگیری، انگیزش تحصیلی، دانش آموزان ابتدایی
مقدمه
سلامتی بنا برتعریف سازمان بهداشت جهانی3 یک مسئله چند بعدی است - بیگلر و همکاران، . - 1393 در اساسنامه سازمان جهانی بهداشت، از سلامت عمومی به عنوان خوب بودن کامل از نظر جسمی- روانی و اجتماعی یاد شده است. این موضوع امروزه پژوهش-های زیادی را به خود اختصاص داده است و مطالعات انجام شده در سالهای اخیر در حوزه بهداشت روانی و سلامت عمومی، رابطه تنگاتنگ عوامل شخصیتی و روانشناختی را به وضوح نشان میدهد - بنیهاشمیان و همکاران، . - 1388 از این رو، یکی از ملاکهای تعیینکننده سلامت عمومی افراد، سلامت روان است که بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، به قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی بطور منطقی، عادلانه و مناسب اطلاق میشود - نمازی و همکاران، . - 1394 مطالعات انجام شده توسط دانشکده بهداشت دانشگاه هاروارد نشان داده است که اختلالات روانی به عنوان یکی از مهمترین و معنادارترین اجزای بار کلی بیماریها به شمار میرود به طوری که 10/5 تا 11 درصد از بار کل بیماریها مربوط به بیماریهای روانی است - انباری و همکاران، . - 1392
دوران نوجوانی به عنوان یکی از حساسترین مراحل زندگی اشخاص غالباً همراه با تغییرات زیادی در روابط اجتماعی و انسانی افراد میباشد. انتظارت و نقشهای جدیدی در این دوران شکل میگیرد. قرار گرفتن در چنین شرایطی غالباً توأم با فشار و نگرانی بوده و عملکرد و بازدهی افراد را تحت تأثیر قرار میدهد - نمازی و همکاران، . - 1394 یکی از مواردی که سبب گرایش دانش آموزان به گذر از این فشارها و نگرانیها و دستیابی به معیارهای ارزشمندی میشود، انگیزش پیشرفت تحصیلی است که از مهمترین انگیزههای اکتسابی هر فرد به شمار میرود - مولازاده و همکاران، . - 1393 افراد با انگیزه پیشرفت تحصیلی بالا، تمایل به تکامل و بهبود کارکرد خویش دارند - بیابانگرد، - 1385 و برنامه معینی مثل به پایان رساندن موفقیت آمیز تحصیل، رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی را در کار خود دنبال میکنند تا موفقیت مورد نظر را کسب نمایند - یوسفی و همکاران، . - 1388 به نظر میرسد که افراد با سلامت عمومی بالاتر از درجه بالاتری از بازده فردی، خانوادگی، شغلی، تحصیلی و اجتماعی برخوردار هستند - دکونینگ و همکاران، . - 2012
خودپنداره تحصیلی عبارت است از تفکر و نگرش کلی فرد نسبت به توانایی های خویش در رابطه با یادگیری های آموزشگاهی و یکی از عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی است - زراعت و غفوریان، . - 1388 در سال ها اخیر این نظریه که استعداد هر فرد به عنوان تنها عامل مستقل در موفقیت تحصیلی نقش دارد، مورد تردید واقع شده و بر خودپنداره تحصیلی و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی تکیه شده است. در این زمینه - هانس فورد و هتای1982، به نقل از ذکایی، - 1378 با بررسی بیش از دویست تحقیق دریافتند که بین پیشرفت تحصیلی و خودپنداره، همبستگی بالایی وجود دارد و با افزایش خودپنداره مثبت، پیشرفت تحصیلی نیز افزایش می یابد. خودپنداره تمام ابعاد شناختی، ادراکی، عاطفی و رویه های ارزیابی را در بر می گیرد. این بعد روانی شخصیتی بر اساس قضاوتهای قبلی،ادراکات و بازخوردهای دیگران و افراد مهم در زندگی انسان شکل می گیرد - نظری، موسوی پور و سیفی، . - 1392
در ارزشیابی کمی، مربیان تکیه بر سنجشی دارند که دانش آموزان را با همکلاسی ها و همسالان موفق تر از آنها مقایسه میکند تا به این وسیله در آنان انگیزه یادگیری ایجاد کند. اما اخیرا یافته های پژوهشی نشان داده اند که دانش آموزان هنگامی یادگیرندگانی موفق و برانگیخته خواهند شد که پیشرفت تحصیلی و موفقیت را تجربه کنند نه زمانی که شکست، ناکامی و رقابت ناسالم را تجربه کنند. این شکست ها و وجود رقابت ناسالم، انگیزه تلاش و یادگیری بهتر را از میان می برد و در فرد خودپنداره تحصیلی منفی ایجاد می کند - نظری، موسوی پور و سیفی، . - 1392 بنابراین خودپنداره تحصیلی منفی می تواند بر سلامت جسمی و روانی فرد و انگیزش تحصیلی فرد نیز تاثیرات مخربی داشته باشد. مطالعات قدیمی تر در زمینه خودپنداره یک کاهش عمومی در ارزش یادگیری و خودپنداره کودکان - به عنوان مثال، انتظار برای رسیدن به موفقیت - را در آغاز سال اول مدرسه و در نمره سوم شدن تایید کرده است - جیکوبز و همکاران ، . - 2002 به عنوان مثال ویگ فیلد و همکاران - 1997 - گزارش کردند که باورها و ارزش ذاتی خود پنداره دانش آموزان در ریاضیات و خواندن از نمره یکم تا ششم کاهش یافته است در حالی که جیکوبز و همکاران - 2002 - نشان دادند که کاهش مشابه در دانش آموزان از نمره یکم تا دوازدهم نیز ادامه دارد - سدویگ، . - 2014
بنا بر تحقیقات مختلف، سبک یادگیری یکی از عوامل تعیین کننده در جریان یاددهی-یادگیری به حساب می آید. سبک یادگیری عبارت است از روش و موقعیتی که به وسیله آن فراگیران مطالبی را که در پی یادگیری آن هستند، دریافت، پردازش و ذخیره می کنند و به یاد می آورند - جیمز و گرندر، . - 1995 گریگور - 1979 - سبک یادگیری را بازتاب چگونگی یادگیری هر فرد و ساز و کار تعامل او
با محیط معرفی می کند. سبک یادگیری روشی است که در آن فرد اطلاعات یا مهارت ها را کسب می کند و نگه می دارد - دان و همکاران، . - 2000 در واقع، سبک یادگیری نشانه هایی را درباره اینکه فرد از نظر ذهنی چگونه عمل می کند را نشان می دهد. پرسش اساسی که معلمین و والدین خواستار پاسخگویی به آن از جانب پژوهشگران و متخصصان تعلیم و تربیت می باشد این است که چطور می توان انگیزش دانش آموزان را برانگیخت؛ سوالی که حداقل می توان ادعا کرد که در ایران مهارت زیادی برای پاسخ گویی به آنها وجود ندارد، حال آنکه انگیزش، از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی است - شریف زاده و عبداالله زاده، . - 1391
انگیزه دارای نظریه های متعددی است. یکی از نظریه ها که به تفاوت، انگیزه دانش آموزان برای پیشرفت در مدرسه توجه می کند انگیزش پیشرفت نامیده میشود - ایمز و آرچر،. - 1988 نظریه انگیزش پیشرفت برتحقیقات اولیه هوپ، سیرز، مک کلند و اتکینسون استوار است. این نظریه برنقش هدف در موفقیت و شکست دانش آموز تأکید دارد. مطالعات اولیه هوپ - - 1930 تجارب افراد را در زمینه موفقیت و شکست تشریح کرد - خدیوی و وکیلی مفاخری، . - 1390 بنا بر آن چه گفته شد، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ این سوال اساسی است که آیا بین سبک یادگیری، خودپنداره تحصیلی و انگیزش تحصیلی دانشآموزان با سلامت روان آنها رابطه وجود دارد؟
روش
پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. دراین پژوهش به رابطه میان خود پنداره تحصیلی، سبک های یادگیری و انگیزش تحصیلی با سلامت عمومی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر سمنان پرداخته شده است. از میان تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر سمنان، تعداد 233 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه های خودپنداره تحصیلی یس یسن چن، سنجش سبک یادگیری فلدر سولومون، سلامت عمومی - - - GHQ فرم 28 سؤالی و مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر پاسخ دادند. در زمان اجرای آزمون، آزمونگر برای سوالات را برای دانش آموزان می خواند و دانش آموزان به آن پاسخ می دادند. مدارس دخترانه زحمتکش، هراتی و انبیا، و خدیجه کبری و هم چنین دو مدرسه پسرانه دانش و بعثت با قرار دادن نام مدارس دخترانه و پسرانه در یک کیسه انتخاب شدند که دانش آموزان پایه های چهارم، پنجم و ششم، به طور تصادفی انتخاب و به پرسشنامه ها پاسخ دادند. بر این اساس 70 درصد آزمودنی ها دختر و 30 درصد باقی مانده پسر هستند. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی - دوره دوم - شهر سمنان می باشد. نمونه این تحقیق مشتمل بر233 نفر از دانش آموزان دختر و پسر جامعه مذکور است که بصورت تصادفی انتخاب می شوند. روش نمونه گیری این پژوهش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده است. معیارهای ورود:
-دانش آموز دوره دوم ابتدایی بودن.
-تحصیل در مقاطع چهارم، پنجم و ششم ابتدایی.
-دانش آموز مشغول به تحصیل در یکی از مدارس شهر سمنان. معیارهای خروج:
-دانش آموزان مقاطع اول تا سوم ابتدایی.
-دانش آموزان مشغول به تحصیل در مدارس استثنایی. -دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستان.
ابزار این پژوهش شامل پرسشنامه خودپنداره تحصیلی یس یسن چن، پرسشنامه سنجش سبک یادگیری فلدر سولومون، پرسشنامه سلامت عمومی - - - GHQ فرم 28 سؤالی و مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر می باشد.
