بخشی از مقاله
چکیده
یکی از اهداف اصلی مراکز آموزشی موفقیت تحصیلی فراگیران می باشد که تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله عادت های مطالعه افراد می باشد. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عادت های مطالعه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان با موفقیت تحصیلی آنان در سال تحصیلی 92-93 انجام شد. روش پژوهش مقطعی توصیفی-تحلیلی بوده و در سال1392بر روی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام شد و نمونه ها به روش نمونه گیری تصادفی بر اساس تسهیم به نسبت انتخاب گردیدند که از مجموع 289 نمونه برآورد شده 262 نفر همکارای نمودند.
برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه عادات های مطالعه - PSSHI - با ضریب پایایی 0/88که دارای 45 سوال در هشت حوزه شامل مدیریت زمان، شرایط فیزیکی مطالعه، تواناییخواندن، یاداشت برداری، انگیزش یادگیری، حافظه، امتحانات و سلامتی استفاده گردید و با استفادهاز نرمافزارspss16 برای تجزیه و تحلیل از آمارههای توصیفی و آزمونهایآماری ضریب همبستگی پیرسون، t-test، آنالیز واریانس و توکی استفاده شد. میانگین نمره عادات مطالعه دانشجویان - - 45/46-10/33 بود 24/1درصد از دانشجویان عادات مطالعه ضعیف، 24/1 درصد متوسط، 27/2 درصد خوب و 24/6 درصد از آنها عادات مطالعه عالی داشتند.
بین عادت های مطالعه افراد و عملکرد تحصیلی آنها - معدل - همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت - r=0/177و - p=0/017و همچنینبینبرخیمتغیرها مانند فعالیتغیر درسی - - p= 0/05، زمانمطالعه - - p=0/007، منابعمطالعه - p= 0/001 - و زمان آمادگی برای امتحان - - p=0/001 با کل عادات مطالعه ارتباط معنادار وجود داشت اما بین سن، تاهل ، محل سکونت، دانشکده محل تحصیل، سال تحصیلی، ساعت خواب و تحصیلات پدر و مادر ارتباط معنی دار به دست نیامد - . - p>0/05 به طور کلی وضعیت عادات مطالعه دانشجویان مقطع کارشناسیدانشگاهعلوم پزشکی گلستان در سطح خوب بود، ولی با توجه به اینکه 48/2 درصد دانشجویان عادات مطالعه آنها در سطح متوسط و پایین تر بوده و شیوه مطالعه آنها از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست، با توجه به اهمیت عادات مطالعه در عملکرد پیشرفت تحصیلی دانشجویان ضرورت دارد برنامه ریزی در جهت بهبود روشها و عادات مطالعه دانشجویان در ابتدای ورود به دانشگاه صورت پذیرد.
واژه های کلیدی: عادات مطالعه، مهارت های مطالعه، دانشجویان
مقدمه
اصولاً مطالعه امری اکتسابی است و نادرند کسانی که به ابتکار و همت و ذوق خود به آن گرایش پیداکرده باشند. تحقیقات متعدد نشان داده است، نظام تعلیم و تربیت، رو شهای تدریس و نحوهکار معلم، در ایجاد عادت به مطالعه نقش مهمی دارند . - 1 - در دانشگاه دانشجویان در سیستمآموزش عالی به معنای عام و در رشته های علوم پزشکی در معنای اخص آن، خود را مواجه با حجم وسیعی از مطالب و عناوین درسی می بینند که مطالعه آن مطالب به فراخور عادات های مطالعه دانشجویان، نیازمند صرف زمان و داشتن برنامه درسی منظم می باشد. یکی از پیش نیازهای مهم رشد و توسعه فرهنگی و اجتماعی و حتی اقتصادی، داشتن جامعه ای اهل کتاب و مطالعه است . دستیابی به چنین جامعه ای به برنامه ریزی هدف مند و به استمرار آن نیازمند است.
اهمیت بررسی جایگاه عادات مطالعه از آنجا ناشی می شود که کتاب به منزله گنجینههای عظیم دانش بشری به عنوان یک منبع معتبر و قابل استفاده، هموارهمورد توجه قرار گرفته است در اوایل قرن20مسأله مطالعه، علاقمندی و عادت به آن بیشتر جنبه تفنن و سرگرمی داشت و تنها اهل ادب و تحقیق خود را محتاج به مطالعه مرتب و مداوم می شمردند. تحول اقتصادی عظیمی که در امر پیشرفت علم و صنعت در کشورهای مترقی جهان ایجاد گردید، با تعلیم تعلیمات عمومی که نتیجه نیازمندیهای شدید به کارگران و افراد متخصص برای گرداندن چرخ عظیم صنعت بود، این مسأله مطالعه را از حالت انفرادی خارج و به مسأله عمومی و پایه ای از تحصیل و تربیت مبدل کرد. نقطه آغازین این حرکت عظیم فرهنگی، آشنایی والدین، مربیان و دست اندرکاران مسائل تعلیم و تربیت با نقش کتاب و مطالعه در زندگی فردی و اجتماعی بوده و همچنین آگاهی دادنآناناز روشهایمختلفایجاد روحیه ادت به مطالعه، روش مطالعه صحیح و یادگیری بهتر در کودکان و نوجوانان است - . - 2
یادگیرندگان در هنگام روبرو شدن با انواع تکالیف یادگیری، از راهبردهای خاص خود برای یادگیری استفاده می کنند. عادات و راهبردهای مطالعه و یادگیری، شامل افکار و رفتارهای نهان و آشکاری است که با موفقیت در یادگیری مرتبط هستند و می توانند از طریق مداخلات آموزشی تغییر یابند . - 3 - خواندن و مطالعه نمودن،یک فعالیت پیچیده است و هیچ روشی به تنهایی نمی تواند پاسخ گوی همه موقعیت ها باشد. تحقیقات موید این نکته است که،شیوه مطالعه را باید از طریق انتخاب و ترکیب فنون و رو شهای مختلف خواندن برگزید . - 4 - مطالعه ثمر بخش به دو عامل: علاقه نسبت به مطالب خواندنی و کاربرد ماهرانه فنون مطالعه بستگی دارد . علاقه نسبت به مطلب خواندنی سبب می شود تا شخص به مطالعه بیشتر بپردازد و مطالعه بیشتر، منجر به بهتر شدن کاربرد فنون مطالعه می گردد - . - 5 لذا این پژوهش با هدف تعیینرابطهعاداتهایمطالعهدانشجویانمقطعکارشناسیدانشگاهعلومپزشکیگلستانبا موفقیتتحصیلیآناندر سال-تحصیلی92-93 انجام شد.
مطالعات انجام شده مرتبط با موضوع
-ترشیزی و همکاران، - - 1391 مطالعه ای تحت عنوان" عادت های مطالعه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند" بر روی238 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته های مختلف دانشگاه به روش طبقه ای تصادفی با استفاده از پرسشنامه عادت های مطالعه - PSSHI - انجام دادند. داده های این پژوهش به وسیله آزمون های آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، تی مستقل و تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین نمره عاداتمطالعهدانشجویان - - 45/07 -7/81 از 90 حداکثر نمره بود. 32 /8 درصدازدانشجویان عادات مطالعه ضعیف،31/1 درصد متوسط، 14/3 درصدخوب و 21/8 درصد از آنها عادات مطالعه عالی داشتند. بین میانگین نمره عادت های مطالعه افراد و عملکرد تحصیلی آنها ارتباط مثبت، ضعیف و معناداری وجود داشت - p=<0/001 - و - r=0/22 همچنین بین برخی از حیطه های عادت های مطالعه افراد با جنس، مقطع تحصیلی، زمان مطالعه، زمان آمادگی برای امتحان، منابع مورد مطالعه و تحصیلات پدر ارتباط معنادار آماری وجود داشت اما با محل سکونت، وضعیت تأهل و تحصیلات مادر ارتباط معنادار آماری به دست نیامد و به طور کلی وضعیت عادات مطالعه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند را در حد متوسط گزارش نمودند . - 6 -
- نوریان و همکاران، - - 1385 مطالعهایتحتعنوان " مهارتها و عاداتمطالعهدانشجویانپزشکیزنجان" بر رویکلیه دانشجویانرشته پزشکی - 220نفر - در تمامی مقاطع تحصیلی در سال 1383 با استفاده از پرسشنامه مهارت های مطالعه مرکز مشاوره کوک - - cook انجام دادند. بر اساس نتایج، میانه نمرات کسب شده برای هر یک از مهارتها و عادات مطالعه در زمینه مدیریت زمان2/75 ،تمرکز حین مطالعه2/25،سرعت مطالعه2،یادداشت برداری مطالعه1/75، عادات مطالعه1/75 و درک مطلب1/5 از حد اکثر 4 بود. دانشجویان پسر در تمرکز حین مطالعه، مدیریت زمان و درک مطلب بطور معنیداری وضعیت بهتری نسبت به دانشجویان دختر داشتند. در مدیریت زمان دانشجویان مقطع کارورزی وضعیت بهترینسبتبهسایر مقاطع داشتند. میانهنمرات مهارتها و عادات مطالعه در وضعیتهای مختلف با محلسکونت اختلاف معنیداری نداشت. لذا در این پژوهش دانشجویان پزشکی در زمینههای عادات مطالعه، درک مطلب و یادداشت برداری وضعیت مناسبتری داشتند و در بعضی مهارتها، وضعیت دانشجویان پسر بهتر بود . - 7 -
- کوشان و همکاران، - - 1385 مطالعه تحت عنوان" عادت های مطالعه دانشجویان دانشکده علوم پزشکی سبزوار " بر روی 297 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته های مختلف که با اشتفاده از پرسشنامه عادت های مطالعه - PSSHI - انجام دادند . نتایج نشان داد میانگین نمره کل عادت مطالعه در دانشجویان پسر50/87 و در دانشجویان دختر 51/48 از نمره 90بود که تفاوت بین دو گروه معنی دار نبود و نمره بدست آمده به تفکیک حوزه های مربوط به عادت های مطالعه عبارت بودند از تقسیم بندی زمان5/36 از 10، شرایط فیزیکی6/9 از12، توانایی خواندن8/29 از 16، یادداشت برداری3/2 از 6، انگیزش یادگیری8/55 از12، حافظه4/6 از8، امتحانات 10/26از 18، و سلامتی عمومی2/94 از6 در حوزه های توانایی خواندن، انگیزش یادگیری و امتحان دادن، بین دو جنس مذکر و مونث اختلاف معناداری وجود داشت. به طور کلی نتایج نشان داد که شیوه مطالعه در دانشجویان از کیفیت مطلوبی برخوردار نبود - . - 8
-نوریان و همکاران، - 1389 - مطالعه ای با عنوان " بررسی مهارت ها و عادات مطالعه دانشجویان رشته پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، سال تحصیلی "1387-88 بر روی 787 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد واحد شمال تهران انجام دادند و نتایج نشان داد 80 درصد دانشجویان در ساعات عصر و شب به مطالعه می پردازند و دانشجویان پسر در حیطه مدیریت زمان نسبت به دانشجویان دختر وضعیت بهتری داشتند و دانشجویان مجرد نسبت به متاهلین به طور نسبی وضعیت مطلوب تری در مهارت مطالعه از خود نشان دادند به طوری که در حیطه یادداشت برداری، سرعت مطالعه و درک مطلب دارای اختلاف معنی داری داشتند - . - 9
فریدونی مقدم و همکاران - - 1388 مطالعه ای با عنوان" عادت های مطالعه و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشکده پرستاری آبادان" بر روی150 نفر از دانشجویان پرستاری با استفاده از پرسش نامه عادات مطالعه - PSSHI - انجام دادند میانگین نمره عادات مطالعه دانشجویان 48/26 از حداکثر 88 بود. 11/3 درصد دانشجویان عادات مطالعه نامطلوب، 80/7درصد نسبتاً مطلوب و 8 درصد آنها عادات مطالعه مطلوب داشتند. و بین میانگین نمره عادات های مطالعه افراد و عملکرد تحصیلی آنها ارتباط مثبت، ضعیف و معنی داری وجود داشت و بین عادت های مطالعه افراد با ترم تحصیلی، سن و وضعیت تاهل ارتباط معنی دار نداشت و به طور کلی عادات مطالعه دانشجویان در حد متوسط بود - . - 10
- سالم صافی و همکاران - - 1389 مطالعهای با عنوان " بررسی شیوه های مطالعاتی و منابع درسی مطالعاتی مورد استفاده دانشجویان دانشگاهعلومپزشکی ارومیه در سال " 1385 بر روی 326 نفر از دانشجویان انجام شد نتایج نشان داد 83 درصد میزاناستفاده از جزوه های کلاسی جهت مطالعه در طول ترم را زیاد و 91 درصد میزان استفاده جهت آمادگی برای امتحان پایان ترم را خیلی زیاد عنوان نمودند - . - 11
- - پیرحاجی، - 1390 مطالعه ای به روش توصیفی تحلیلی و از نوع کاربردی با عنوان "منبع مطالعه دانشجویان پزشکی جزوه یا کتاب" بر روی120نفر از دانشجویان کارورز رشته پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به انجام رساند. به این منظور، درصد زمان مطالعه دانشجویان در طول ترم تحصیلی و در زمان برگزاری آزمون ها که به جزوه و کتاب اختصاص داده شده بود جمع آوری شد. در پایان با استفاده از آزمون تی مستقل اطلاعات جمع آوری شده تجزیه و تحلیل شد. میانگین و انحراف معیار درصد حجم مطالعه کتاب در دانشجویانی که معدل کل آنها بالاتر از میانگین نقطه جدایی و شاخص تمیز - - 15/89-0/96 بود برابر با - - 34/61-4/08 و این میزان در دانشجویان با معدل کل پایین تر از نقطه جدایی برابر با - - 23/13-5/30 بود که این تفاوت از نظر آماری معنادار بود. بر اساس نتایج این مطالعه، دانشجویان با معدل پایین تر تمایل کمتری به مطالعه کتاب نسبت به جزو ه های آموزشی درطول ترم تحصیلی و زمان برگزاری آزمون ها داشتند - . - 12
