بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطهی انگیزش مدرسه، عادات مطالعه و کمک طلبی با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دختر پایه هشتم شهرستان بندر امام خمینی - ره - بود. جامعهی آماری این پژوهش را، تمام دانشآموزان دختر سال دوم دبیرستان شهرستان بندر امام خمینی - ره - در سال 1393-94 تشکیل داده است. نمونه ای به تعداد 210 نفر با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند.از پرسشنامههای انگیزش مدرسه، عادات مطالعه و کمکطلبی استفاده شد. نتایج همبستگی نشان داد که انگیزش مدرسه ، عادات مطالعه و کمکطلبیبا عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری دارند.
کلید واژگان: انگیزش مدرسه، عادات مطالعه، کمک طلبی، عملکرد تحصیلی
مقدمه
ارزشیابی مداوم و مستمر وضعیت تحصیلی دانشآموزان در طول تحصیل و بررسی عوامل مرتبط با آن یکی از ارکان ضروری واجتناب ناپذیر کیفیت نظام آموزشی میباشد. عملکرد تحصیلی تحت تأثیر ابعاد متعدد زیستی، روانی واجتماعی قرار دارد.این عوامل در چهار گروه شرایط دانش آموز، خانواده، آموزشگاه و عوامل مربوط به اجتماع و محیط خارج از مدرسه دستهبندی میشوند، لذا در مجموع عملکرد تحصیلی دانشآموز ناشی از شرایط دانشآموز ومحیط بیرونی او میباشد. زندگی تحصیلی یکی از مهمترین ابعاد زندگی اشخاص است که برسایر ابعاد زندگی تأثیر فراوان دارد. در این بین یکی از مسائل و مشکلات اساسی زندگی تحصیلی افراد ونظام آموزشی هر کشور مساله افت تحصیلی وپایین بودن سطح عملکرد تحصیلی دانشآموزان و دانشجویان آن کشور میباشد .
انگیزش از مهمترین عناصر یادگیری در هر نوع محیط آموزشی است که حیطه وسیعی را در آموزش و پرورش در بر گرفته است. به طور کلی، انگیزش سطح انرژی و فعالیت افراد را افزایش میدهد، آنها را به طرف اهداف خاصی جهت داده و فعالیتهای ویژهای را موجب میشود . - 9 - ساختار چند بعدی انگیزش مدرسه، فرض اساسی مدل سرمایه شخصی مائر است. این مدل نظری، اهداف متعددی را برای عمل ترغیب شده فرض میکند، که چارچوب مفیدی را برای بررسی ماهیت چند بعدی و طبقاتی اهداف پیشرفت فراهم میسازد. این نظریه یک نظریه شناختی اجتماعی میباشد و بر نقش بافتهای فرهنگی و اجتماعی در ایجاد الگوهای انگیزشی برای فعالیتهای پیشرفت تأکید میکند . - 18 -
این مدل سه عامل را در برانگیختن رفتار انگیزشی تعیینکننده میداند که عبارتند از اهداف درک شده رفتارٌ، ادراک خودٍ و شرایط تسهیل کننده رفتارَ . - 19 - پیشرفت تحصیلی و دست یابی به هدف های آموزشی مستلزم وجود عوامل متعددی است که یکی از این عوامل بدون تردید مهارت ها یا عادات مطالعه افراد می باشد. مهارت های مطالعه فنون ویژهای هستند که از آنها برای اکتساب، نگهداری و کاربرد دانش و اطلاعات استفاده میگردد و آنها را میتوان به عنوان شیوههای حل مساله نیز در نظر گرفت . - 10 - ووتنُ - 1999 - مهارت های مطالعه را روشی برای کدگذاری، ذخیره سازی، نگهداری، بازگویی و استفاده از اطلاعات به روشی منطقی، موثر و کافی تعریف کرده است . - 4 -
پدیده کمکطلبی نمودهای بسیار زیادی در زندگی انسان دارد. برای مثال، رانندهای که راه را گم کرده، ممکن است مسیرها را از روی نقشه شناسایی کند یا از دیگران سوال کند، شخصی که ناراحتی جسمی دارد ممکن است از یک پزشک کمک بخواهد، فردی که از آشفتگی روانی رنج می برد ممکن است مشکل خود را با یک دوست، خویشاوند یا روانشناس در میان بگذارد. به طور کلی، کمکطلبی نوعی تلاش است؛ یعنی شخص به طور فعالانه از امکانات موجود جهت افزایش احتمال موفقیت خود در آینده استفاده میکند. همچنین، برخی از محققان کمکطلبی را به عنوان نوعی تعامل اجتماعی افراد با یکدیگر توصیه کردهاند . - 23 -
مطالعهی متغیر عملکرد تحصیلی طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم وتربیت قرار گرفته است. در هر نظام آموزشی میزان عملکرد تحصیلی یکی از شاخصهای موفقیت در فعالیتهای علمی است. نتایج پژوهشها نشان داده است که علاوه بر ساختار و محتوای آموزشی کلاس، عوامل گوناگونی از جمله انگیزش، عادات مطالعه و کمک گرفتن به موقع از دیگران نقش عمدهای در سطح عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارند . - 3 - بنابراین پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا بین انگیزش مدرسه و عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد؟
فرضیه های پژوهش
-1 بین انگیزش مدرسه و عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد.
-2 بین عادات مطالعه و عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد.
-3 بین کمک طلبی و عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد.
-4 بین انگیزش مدرسه، عادات مطالعه و کمک طلبی با عملکرد تحصیلی رابطه ی چندگانه وجود دارد.
پیشینه تحقیق
یوسفی و همکاران ، در مطالعهای با عنوان ارتباط انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان به این نتیجه رسیدند که انگیزش تحصیلی با معدل ارتباط مستقیم و معنادار داشت - . - 11 رضایی، در بررسی خود به رابطه بین حافظه فعال، انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان پرداخت و به این نتیجه رسیدکه بین حافظه فعال و انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی رابطه معنادار وجود دارد، و همچنین افراد دارای انگیزه پیشرفت زیاد در انجام کارها، از جمله یادگیری، بر افرادی که ازاین انگیزه بیبهرهاند، پیشی گرفتند - . - 6 بر اساس یک پژوهش، کمکطلبی را به دو حوزهی اجتناب از درخواست کمک و کمکطلبی سازگار، تقسیم بندی کردند. اجتناب از درخواست کمک به رفتاری اشاره میکند که طبق آن دانش آموز نیازمند به کمک، از کمکگرفتن خودداری میکند.
برعکس، کمکطلبی سازگار به رفتاری اشاره می کند که در آن دانشآموز سرنخ ها و توضیحاتی را در مورد راه حل مسئله درخواست میکند و این امر موجب می شود دانشآموز مسئله را بهتر حل کند - . - 16 در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که آگاهی افراد و استفاده آنها از راهبردها و فنون مطالعه صحیح میتواند در میزان بهرهوری آنها به طور معنادار موثر واقع شود. پژوهشها نشان میدهند که دانشآموزان قوی بیشتر از دانشآموزان ضعیف از راهبردهای یادگیری و مطالعه استفاده می کنند - . - 3 در پژوهشی دیگر دریافتند که انگیزش تحصیلی پیش بین معنی داری برای پیشرفت ریاضی است - . - 13 مطالعات نشان میدهد که بین خود کار آمدی و انگیزش پیشرفت تحصیلی ارتباط وجود دارد . - 26 - همچنین دانشآموزانی که خود کارآمدی آنها در سطح بالاست، در محاسبات ریاضی بهتر عمل میکنند و در برخورد با سوالهای مشکل پافشاری بیشتری به خرج می دهند . - 20 -
مواد و روش ها
جامعه آماری و حجم نمونه وروش نمونه گیری
جامعهی آماری این پژوهش را، تمام دانشآموزان دختر دختر پایه هشتم شهرستان بندر امامدر سال 1393-94 تشکیل میدهند. با توجه به فهرست تهیّه شده از ادارهی آموزش و پرورش، تعداد دانش آموزان در جامعهی آماری 500 نفر میباشد.دراین تحقیق حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان - 1978 - ،217نفر تعیین می شود که برای انتخاب آن ها روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شده است. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد.
ابزار گرد آوری داده ها
.1 پرسشنامه انگیزش مدرسه مکاینرنی و علی - 2006 - . 2 پرسشنامه رفتار کمکطلبی ریان و پنتریچ - . - 1997 .3 پرسشنامه عادات مطالعه پالسانی و شارما - 1997 -
برای سنجش عملکرد تحصیلی از معدل نیمسال دانش آموزان استفاده شد.
پرسشنامه انگیزش مدرسه: این پرسشنامه توسط - - 12 طراحی شده است . - 17 - مکاینرنی و یانگ - - 2001، همسانی درونی پرسشنامه را 0/75 برآورد کردند، اعتبار درونی پرسشنامه در ایران توسط آزادیخواه ، برابر 0/93 و ضریب پایایی پرسشنامه برابر 0/81 برآورد شده است - . - 1 پایایی این پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ و تنصیف به ترتیب 0/79 و 0/80 به دست آمده است، که پایایی نسبتاً خوبی جهت اندازهگیری متغیّر انگیزش مدرسه است.
پرسشنامه رفتار کمکطلبی ریان و پنتریچ: این پرسشنامه توسط ریان و پینتریچ ساخته و توسط قدمپور ترجمه شده است - . - 8 در پژوهشی پایایی مقیاس کمکطلبی با روش آلفای کرونباخ 0/68 به دست آمد - . - 24 در پژوهشی ایرانی ضریب پایایی
