بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه، تبین رابطه کیفیت روابط جنسی و تعارضات زناشویی در دانشجویان متاهل بود. گروه مورد مطالعه در این پژوهش شامل151نفر از دانشجویان متأهل - 46 مرد و 105 زن - از میان کل دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد مرودشت در مقاطع تحصیلی فوقدیپلم تا فوقلیسانس بود که به شیوه نمونه گیري در دسترس انتخاب شدند. در این مطالعه از دو مقیاس تعارضات زناشویی و مقیاس کیفیت روابط جنسی استفاده شد.به منظور بررسی رابطه متغیر ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج این برسی حاکی از آن بود که تعارضات زناشویی با کیفیت رابطه جنسی داراي رابطه معنادار منفی می باشد. بدین ترتیب که با افزایش میزان تعارضات زناشویی کیفیت روابط جنسی کاهش می یابد. نتایج این مطالعه همچنین نشانگر آن بود که با افزایش تعارضات زناشویی، اجازه ي ارتباط جنسی، تمایل به ارتباط و رضایت در برقراري ارتباط در زوج هاي دانشجو کاهش می یابد. در مجموع نتایج این مطالعه نشانگر این موضوع بود که افزایش تعارض در همسران با کاهش روابط جنسی توام می باشد.
کلید واژه: روابط جنسی، تعارضات زناشویی، روابط زناشویی.
مقدمه
یکی از عوامل موثر بر رضایت زناشویی، کیفیت رابطه جنسی میباشد. با توجه به این که احساس خوشبختی و رضایت از زندگی زناشویی تا اندازهاي بهکیفیت رابطه جنسی زوجها مربوط است، ولی این رابطه به حدي اهمیت دارد که اختلال در آن منجر به احساس ناکامی و سرخوردگی میشود - شاملو،. - 1380کیفیت رابطه جنسی وقتی قابل قبول می باشد که ابعاد اخلاقی آن مورد توجه قرار گیرد و زمانی که این توجه لحاظ شود کمک قابل توجهی به همسران خواهد کرد تا سطح رضایت زناشویی خود را بالاتر ببرند. عملکرد جنسی به عنوان یک رابطه جنبههاي متفاوتی داردکه شامل جنبه هاي جسمانی، احساسی، شناختی و اخلاقی است.
جنبه جسمانی به فاکتورهاي فیزیولوژي و جنبه احساسی به انتقال احساسات مرتبط است، جنبه شناختی به فرایند شناخت در مورد رابطه جنسی و جنبه اخلاقی آن به احترام دو جانبه و اهمیت قائل شدن ارتباط دارد. یافتههاي یک تحقیق نشان داد که کیفیت رابطه جنسی زوجها وابسته به ملاحظه جنبه اخلاقی آن می باشد. در نظر گرفتن جنبههاي اخلاقی در رابطه جنسی به زوجها کمک می کند تا به سطح بالاتري از رضایت زناشویی برسند. آنها در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که این فاکتورها یک ارتباط مثبت و معنیدار با رضایت زناشویی و یک ارتباط منفی و معنادار با تعارضات زناشویی دارد - سامانی و صادقی،. - 2011
از دیدگاه کارلسون و مایر - - 1945 رابطه جنسی زن و شوهر فشارسنج است و فراز و نشیبهاي رابطه را نشان میدهد. ارتباط جنسی زن و شوهر، مظهر زندگی آنهاست. ازدواج به دلایل عدیده دچار مشکل و تعارض میشود، بروز تعارض در روابط انسان ها با یکدیگر اجتنابناپذیر است و به عنوان پدیدهاي رایج در روابط انسان ها محسوب می شود. بروز تعارض در از ازدواج جزئی از رابطه زناشویی و زندگی مشترك است - بریچلر،1975، به نقل از موسوي، نوابی نژاد و عاطف واحد،. - 1384 این تعارضها موجب کاهش ثبات روابط و افزایش فرصتهاي خاتمه رابطه میشود. زوجهایی که تعارض هایی را در زمینه پول، اشتغال زنان، قدرت، تقسیم کارخانه یا روابط جنسی تجربه می کنند، احتمالا بیشتر جدا میشوند تا زوج هایی که در زمینههاي دیگر تعارض دارند - بلاشتین و شوارتز،1983 به نقل از موسوي و همکاران،. - 1384
هنگامی که پیوند گرم و صمیمانه زن و شوهر به دلیل رخ نمودن مشکلات، تبدیل به رابطهاي سرد و پرتعارض شود، این مسئله به خصوصی ترین رابطهي آنها، یعنی رابطه جنسی، تاثیري منفی خواهد گذاشت. در دورههاي مختلف و فرهنگ هاي گوناگون،کاهش رابطه جنسی به هنگام بروز تعارض، در بیشتر و شاید همهي زوجها دیده می شود که خود نشان دهنده انتقال این زمینه از تعارض زناشویی است - بشارت،1382 به نقل از حسینی و ثنائی ذاکر،. - 1384 وجود مشکل در رابطه جنسی، خود می تواند گویاي مشکلات دیگر و وجود تعارض در رابطه زناشویی باشد که با عدم تفاهم آنان در زمینه هاي رفتاري- عاطفی و ادراکی تعریف می شود - اولیا و همکاران،. - 1388 رابطه جنسی به منزله مینیاتور رابطه عمومی است.
وجود جو دائمی خشونت و عصبانیت بین همسران فرصتهاي شیرین و رمانتیک را سلب کرده و مجالی براي تحریک هوس جنسی و برقراري رابطه جنسی نمیماند - امیریان زاده و همکاران،. - 1380 با توجه به این که رابطه جنسی یکی از صمیمانهترین و خصوصیترین ارتباطهاي بین زوجها می باشد، لذا مشکلها و کاستیهاي این رابطه در سایر ابعاد زندگی نیز گسترش می یابد. عکس این قضیه نیز صادق است و انتقادها و تعارضهایی که در سایر زمینههاي زندگی وجود دارد، به رابطه جنسی خلل وارد میکند و روابط همسران را تخریب و رضایتمندي زناشویی آنان را کاهش می دهد - نوربخش،. - 1386 به واقع کیفیت رابطه همسران خاستگاه بسیاري از مشکلات جنسی است - اسنایدر و برگ،1983؛کرو و ریدلی،1990؛هاتن،1985 به نقل از بشارت،. - 1377
فقدان ارتباط، روابط خصمانه و ناتوانی در آشکارسازي و مبادله عواطف از مشخصه زوجهایی است که از ناکنش وريهاي جنسی رنج میبرند - پیتروپنتو 1986، روف و بریت،1981 به نقل از بشارت،. - 1377 بیشتر زوجها با مشکلهاي جنسی، گرفتار ناسازگاريهاي زناشویی هستند و اکثر زوجها با مشکلهاي زناشویی از اختلالهایی رنج میبرند - زیمر،1982، واتسون و بروکمن،1982 به نقل از بشارت،. - 1377 دیدگاههاي سیستمی، اختلالهاي جنسی را محصول الگوهاي تعاملی و ارتباطی نامناسب در واحد زوجها میدانند - کرو و ریدلی،1990،1986؛ مسترز و جانسن،1970؛ اسکینر،1976 به نقل از بشارت،. - 1377با توجه به مهم بودن و حساس بودن موضوع در سلامت خانواده و جامعه این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تعارضات زناشویی بر کیفیت اخلاقی رابطه جنسی بین زوج ها صورت گرفت.
روش پژوهش
جامعه و نمونهي مورد مطالعه: گروه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 151 نفر از دانشجویان متأهل - 46 مرد و 105زن - از میان کل دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد مرودشت در مقاطع تحصیلی فوقدیپلم تا فوقلیسانس و بدون محدودیت در نوع رشته و سن، با سابقه طول ازدواج 1-22 سال صورت گرفت که به شیوه نمونهگیري خوشهاي انتخاب شدند. با توجه به محدودیت، افراد متأهل 27کلاس به طور تصادفی انتخاب شده و از تمام افراد متأهل در تمام کلاسها جهت تکمیل مقیاسها دعوت بهعمل آمد. میانگین و انحراف معیار سنی گروه مورد مطالعه به ترتیب برابر با 29 و 6/5 بود. این دو شاخص براي گروه زنان 27/8 و 5/5 و براي مردان 32/8 و 7/3 بود.
ابزار گردآوري اطلاعات: در این مطالعه از دو مقیاس تعرضات زناشویی و کیفیت روابط زناشویی استفاده شد که در ادامه به آنها پرداخته شده است. مقیاس تعارض هاي زناشویی بی یر و استرنبرگ : - 1977 - این مقیاس در سال - - 1977 تهیه و طراحی شده است. این مقیاس شامل 10سوال است که براي سنجش توافق یا عدم توافق همسران در موضوعاتی مثل پول، فرزندان، رابطه جنسی، عشق وعلاقه، همکاري و اوقات فراغت، اهداف وآرزوها، سیاستها، تربیت فرزندان و مسائل مذهبی طراحی شده است. شرکت کنندگان پاسخ خود را به هر ماده در دو بخش پاسخنامه که شامل دو بعد درجه توافق و نتایج توافق یا عدم توافق می باشد، در یک پیوستار - حداکثر توافق تا عدم توافق کامل - به صورت جداگانه رتبه بندي می کنند که البته به دلیل همبستگی بالا میان این دو بعد و جهت جلوگیري از تاثیر هم خطی چندگانه نمره کل تعارض در محاسبهها در نظر گرفته میشود.
ضریب آلفاي کرونباخ دراین پژوهش 0/89 و در پژوهش گذشته که توسط باستانی و همکاران - - 1389 صورت گرفت 0/87 برآورد شد. مقیاس کیفیت اخلاقی روابط جنسی سامانی و صادقی - : - 2011 مقیاس کیفیت اخلاقی روابط جنسی توسط سامانی و صادقی - - 2011 تهیه و طراحی شده است. این مقیاس شامل 12 سوال مدرج پنج نمره اي - طیف لیکرت - از کاملا موافقم تا کاملا مخالفم میباشد. این مقیاس شامل سه خرده مقیاس به ترتیب تمایل به رابطه جنسی سوالات - 1 تا - 4، اجازه به برقراري رابطه جنسی سوالات - 5 تا - 8 ورضایت از رابطه جنسی سوالات 9 - تا - 12 می باشد که البته برخی سوالات به طور معکوس نمره گذاري می شود. ضریب آلفا براي نمره کل این مقیاس 0/92 گزارش شده است و در این مطالعه ضریب آلفاي کرونباخ براي کل آزمون 0/90 محاسبه شد.
روش اجرا: قبل از اجرا، سعی شد روابط صمیمانه با دانشجویان برقرار شود. آنگاه توضیحاتی در مورد چگونگی پاسخگویی به سؤالها و پرسشنامه ارائه شد.سپس مقیاسها به صورت انفرادي توسط دانشجویان پاسخ داده شد. مدت زمانی که براي پاسخگویی به پرسشنامهها صرف شد در حدود ده تا پانزده دقیقه در نوسان بود. در پایان از تکتک دانشجویان تشکر شد. به منظور رعایت حقوق شرکتکنندگان در این پژوهش بر روي فرمهاي پرسشنامه تأکید شده بود که از نوشتن نام و نام خانوادگی خودداري شود و محرمانه بودن پاسخها مورد تأکید بود که این مطلب خود باعث احساس اعتماد در دانشجویان میشد و این مطلب توسط محقق نیز مورد تاکید قرار گرفت.
یافته ها
به منظور تصریح دقیق تر متغیرهاي مورد مطالعه، در ابتدا به محاسبهي شاخص هاي توصیفی این متغیرها پرداخته شد. جدول شماره یک نشانگر میانگین و انحراف معیار این متغیرها می باشد.به منظور مطالعهي رابطهي ابعاد کیفیت روایط جنسی با میزان تعارضات زناشویی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج این تحلیل حاکی از آن بود که با افزایش میزان تعارضات زناشویی، کیفیت روابط جنسی کاهش می یابد. این وضعیت در خصوص ابعاد مختلف کیفیت روابط جنسی نیز صادق بود. جدول شماره دو نشانگر ماتریس همبستگی نمره کل و ابعاد مقیاس کیفیت روابط جنسی با تعارضات زناشویی است.
بحث و نتیجه گیري
یکی از مسائل بسیار مهمی که در زندگی زناشویی تحت تأثیر تعارض به شدت دچار آسیب میشود و بلافاصله خود را جلوهگر میکند، بحث کیفیت رابطه جنسی است. کیفیت رابطه جنسی چون آینه اي نمایانگر کیفیت زندگی زناشویی و سازگاري زوجها است. شاید به جرأت بتوان گفت این رابطه اولین و حساسترین رابطهاي است که تحت تأثیر تعارض، صدمه میبیند و منجر به ناکامی و سرخوردگی در رابطه میشود و نارضایتی زناشویی را در پی خواهد داشت. اگر زوجی اظهار نمایند که زندگی جنسی لذت بخشی ندارند، ریشه اشکال کار آنها در این است که نمیتوانند اختلافهاي موجود میان مناسبات دیگر خود را از میان بردارند. نتایج این تحلیل حاکی از آن بود که با افزایش میزان تعارضات زناشویی، کیفیت روابط جنسی کاهش می یابد.
این وضعیت در خصوص ابعاد مختلف کیفیت روابط جنسی نیز صادق بود، با توجه به نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، میتوان چنین نتیجه گیري نمود که افزایش تعارضات زناشویی توام با کاهش کیفیت روابط جنسی خواهد بود، بطوري که در این رابطه میزان تمایل به برقراري ارتباط، رضایتمندي از برقراري ارتباط و اجازه براي برقراري ارتباط جنسی نیز کاهش نشان خواهد داد. پژوهشهایی نیز در زمینه تأثیر تعارض بر کیفیت رابطه جنسی بررسی شد که نشان دادند با افزایش تعارض، رابطه جنسی مختل میشود که میتوان به پژوهشهاي صادقی و سامانی،2011 ؛لیتزینگر و گوردون ، 2005؛ موروکف و گیلیلاند، 1993؛ باستانی و همکاران، 1389؛ موسوي و همکاران، 1384؛ جیان و همکاران، 2009؛ امیریان زاده و همکاران، 1384 و قوام، 1383 اشاره کرد.
محدودیتهاي پژوهش حاضر این بود که با توجه به این که نمونه پژوهشی ما از یک جامعه محدود - به خصوص از نظر سطح تحصیلات -
انتخاب شده بودند، تعمیم نتیجه پژوهش به سایر موارد، جایز نمی باشد. همچنین کم بودن تعداد کل نمونه و علی الخصوص کم بودن تعداد نمونههاي مرد در مقایسه با نمونه هاي زن، محدودیتی بود که تا حدي می تواند نتیجه را تحت تاثیر قرار داده باشد. به علاوه در این پژوهش مجالی براي بررسی سایر فاکتورهایی که در کنار تعارض برکیفیت رابطه جنسی اثر می گذارند نبود، لذا ممکن است نتیجه تا حدي از عوامل دیگر نیز ناشی شده باشد. جهت پژوهش هاي آتی، افزایش حجم نمونه، بررسی آن در میان اقشار متوسط جامعه و مقایسه اهمیت نقش معیار کیفیت اخلاقی رابطه جنسی بر رضایت زناشویی بین زنان و مردان توصیه می گردد.
