بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه عوامل انگیزشی فردی و عوامل انگیزشی محیطی بر عملکرد زبان انگلیسی است. بدین منظور نمونه 296 نفر از دانش آموزان دختر چهارم دبیرستان ناحیه 1 و 3 شهر قم به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند و به پرسشنامههای راهبردهای انگیزشی برای یادگیری - MSLQ - پینتریچ و همکاران - 1991 - ، مقیاس خودکارآمدی زبان انگلیسی چنگ - - 2001، پرسش نامه اضطراب در کلاس زبان خارجی - FLCAS - هورویتز، هورویتز و کوپ - 1986 - و مقیاس ساختار ادراک شده کلاس درس از پرسشنامه - PLAS - میگلی و همکاران - 2000 - پاسخ دادند.
دادهها با استفاده از آمار توصیفی و آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با نرمافزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارزش تکلیف با عملکرد زبان انگلیسی رابطه مثبت معنادار دارد و رابطه خودکارآمدی با عملکرد زبان نیز معکوس و معنادار است. متغیر انگیزشی محیطی ساختار هدفی تبحری عملکرد زبان انگلیسی رابطه مثبت و معنادار دارد و رابطه ساختار اجتناب- عملکرد با عملکرد زبان انگلیسی رابطه معکوس و معنادار است.
مقدمه
زبان، به عنوان توسعه یافته ترین ابزار فکری که برای برقراری ارتباط بین انسانها و جوامع انسانی به کار برده میشود، انتقال مفاهیم پیچیده ذهنی را به سادهترین و کامل ترین شکل ممکن میسر میسازد. روان شناسان در این مورد اتفاقنظر دارند که از راه زبان، انسان تحول اساسی پیدا میکند و ارتباط تمدنها و شکلگیری تاریخ، مرهون زبان و گفتگو و ارتباط کلامی است. - میلر1؛ 1972، ترجمه زکاویت، . - 1389 شکی در این نیست که یادگیری زبان خارجی با یادگیری موضوعات درسی دیگر فرق دارد، علت این تفاوت، ماهیت اجتماعی بودن زبان است. زبان به کل زندگی اجتماعی شخص بستگی دارد؛ بخشی از هویت انسان است و برای انتقال این هویت به افراد دیگر به کار میرود. یادگیری زبان خارجی مستلزم حضور عواملی ورای مهارتهای سادهی یادگیری یا مجموعهای از قواعد یا دستور زبان است.
یادگیری زبان خارجی مستلزم تغییر در باورها و خودپنداره افراد و اتخاذ رفتارهای جدید اجتماعی و فرهنگی است - معصومی، . - 1388 بررسی عوامل مختلف تأثیرگذار بر یادگیری از جمله یادگیری زبان دوم، موضوع پژوهش بسیاری از روان شناسان حیطهی آموزش بوده است. این عوامل میتوانند عوامل فردی از قبیل انگیزشی، هیجانی، شخصیتی و شناختی بوده یا مربوط به محیط یادگیرنده باشند. بررسی عوامل انگیزشی مربوط به یادگیری و به ویژه یادگیری زبان که میتوانند عوامل فردی یا محیطی باشند در سالهای اخیر مورد توجه بسیار پژوهشگران قرار گرفته است.
یکی از مؤلفههای انگیزشی فردی مرتبط با عملکرد زبان خودکارآمدی است. بندورا در نظریه شناختی-اجتماعی خود، خودکارآمدی را "قضاوت افراد در مورد تواناییشان برای سازماندهی و اجرای یک سلسله کارها به منظور رسیدن به انواع تعیین شده عملکرد " تعریف نموده است - بندورا. - 391 :1986 به نظر می-رسد، خودکارآمدی یک متغیر اساسی در پیش بینی عملکرد یادگیرنده باشد. این متغیر میتواند نقش مهمی در پیشبینی عملکرد یادگیرنده در بافتهای آموزشی داشته باشد و قادر خواهد بود تا حتی بیشتر از تواناییهای واقعی فرد - بندورا ، - 1997 و یا استعداد - شانک، - 1990 عملکرد فرد را پیشبینی کند.
از دیگر مؤلفههای انگیزشی مرتبط با یادگیری، اضطراب است. عامل اضطراب در پژوهشهای مختلف مربوط به یادگیری غالبا در مورد ارتباط اضطراب امتحان با سایر عوامل انگیزشی و عملکرد یادگیری دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفته است - کسدی1 ،2004، جانسون2، 2007، وانگ3 ، 2008 ،گراول4، . - 2009 اضطراب امتحان از اضطراب کلی متفاوت است و در یک موقعیت خاص ، یعنی وقتی فرد مورد ارزیابی قرار میگیرد، به وجود میآید - پوتوین5، . - 2008 یکی دیگر از انواع اضطراب، اضطراب مختص به یادگیری زبان دوم یا زبان خارجی میباشد - گاردنر . - 1985 این نوع اضطراب در درجات مختلفی ظاهر میشود و با احساس نگرانی، بیم و هراس شناخته میشود و دانشآموزان با سطوح مختلف عملکرد تحصیلی و هوشی میتوانند دارای اضطراب زبانآموزی باشند.
این نوع اضطراب علاوه بر اضطراب امتحان دربرگیرندهی مؤلفههای اضطراب برقراری ارتباط، ترس از منفی ارزیابی شدن و اضطراب حضور در کلاس زبان میباشد - هورویتز، هورویتز وکوپ. - 1986 7 پژوهشهای انجام شده اضطراب را از عواملی دانستهاند که تاثیر منفی بر عملکرد تحصیلی و عملکرد زبانآموزی دارد - غفارثمر،. - 1390 پژوهشها نشان میدهند که عامل اضطراب در بسیاری از انواع یادگیری نقش دارد اما زمانی که درمورد یادگیری زبان دوم مطرح میشود به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای شخصی میتواند تأثیر به سزایی در یادگیری داشته باشد - غفارثمر، . - 1390
از دیگر متغیرهای انگیزشی که در مدل شناختی اجتماعی انتظار- ارزش ویگفیلد و اکلز - - 1992، مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است مولفه انگیزشی به نام ارزش تکلیف است،که به معنی ادراک دانش آموز از اهمیت و کاربرد و علاقه به آن بوده و یا نشانگر هزینههای مرتبط با پرداختن به تکلیف میباشد. ارزش تکلیف به عنوان اهمیت ادراک شده تکلیف توسط فرد و مفید بودن یک تکلیف، شامل سه مؤلفه علاقه، اهمیت و مفید بودن است.
