بخشی از مقاله
چکیده: هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه عوامل درون سازمانی با برنامه ریزی استراتژیک در هیئت های ورزشی استان اردبیل بود روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی - همبستگی میباشد که به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل افراد شاغل - رئیس، نائب رئیس، خرانه دار، مسئول روابط عمومی و... - در هیئت های ورزشی استان اردبیل می باشد که براساس مرکز آمار و اطلاعات در سال1394 به تعداد 714 نفر می باشند.
نمونه گیری براساس جدول مورگان 214 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه پرسشنامه عوامل درون سازمانی - فضیلی و علیشاهی، - 1391 و برای اندازه گیری برنامه ریزی استراتژیک از پرسشنامه های برنامه ریزی استراتژیک مدل برایسون - - 1999 استفاده شد. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه توسط اساتید مدیریت ورزشی تائید و سپس پایایی آنها به وسیله آلفای کرونباخ به ترتیب 0.86، 0.89 بدست آمد برای تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی شامل فراوانی، میانگین، انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از کلموگراف اسمیرنف برای نرمال بودن داده ها و چون داده ها نرمال نبودند از آزمون ناپارامتریک اسپیرمن برای آزمون فرضیه ها استفاده شد؛ و در پایان از آزمون رگرسیون برای پیش بین ترین مولفه های عوامل درون سازمانی بر روی برنامه ریزی استراتژیک استفاده شد.
یافته ها نشان داد که بین عوامل درون سازمانی و مولفه های آن - تعهد مدیریت به تسهیم دانش، وجود تکنولوژی مناسب تسهیم دانش، فضای تعامل اجتماعی، اعتماد بین پرسنلی، ساختار پاداش و تفاوت های موقعیتی - با برنامه ریزی استراتژیک رابطه مثبت معناداری وجود دارد؛ و بنابراین براساس مدل رگرسیون می توان نتیجه گرفت که مولفه های عوامل درون سازمانی تبیین کننده خوبی برای برنامه ریزی استراتژیک هیئت های ورزشی استان اردبیل باشند.
مقدمه
ویژگی های درونی سازمان، جزئی از منابع حیاتی برای موفقیت به شمار می روند. لذا توجه بیش از پیش به شناسایی این ویژگی ها و نیز چگونگی تاثیر آن ها بر خروجی های سازمان، در محیط به سرعت در حال تغییر امروز، امری ضروری و پرهیزناپذیر به نظر می رسد. این عوامل درون سازمانی شامل مجموعه گسترده و نسبتا ثابتی هم چون فرهنگ، ساختار، قدرت و ویژگی های سیاسی هستند که محیط و محدوده فعالیت سازمان را شکل می دهند.
دردنیای امروز که شاهد تغییر و تحولات شگرف در زمینه های مختلف هستیم، سیستم های سازمانی در راستای کسب موفقیت در میدان رقابت باید از نوعی برنامه ریزی بهره گیرند که آینده نگر و محیط گرا باشد به طوری که ضمن شناسایی عوامل و تحولات محیطی، در یک افق زمانی بلندمدت تاثیر آنها را بر سازمان و نحوه تعامل سازمان با آنها را مشخص کند. این نوع برنامه ریزی درواقع همان برنامه ریزی استراتژیک است که با بررسی محیط خارجی و داخل سازمان، فرصت ها و تهدیدهای محیطی و قوت ها و ضعف های داخلی را شناسایی می کند و با درنظر داشتن ماموریت سازمان، اهداف بلندمدت برای سازمان تنظیم می کند و برای دستیابی به این اهداف، از بین گزینه های استراتژیک اقدام به انتخاب استراتژی هایی می کند که با تکیه بر قوت ها و رفع ضعف ها، از فرصت های پیش آمده به نحو شایسته استفاده کرده و از تهدیدها پرهیز کند تا درصورت اجرای صحیح باعث موفقیت سازمان در میدان رقابت شود.
امروزه فعالیت های ورزشی جهان توسط باشگاه هایی با اندازه های بزرگ، متوسط و کوچک انجام می شود. این باشگاه ها در محیطی درحال تغییر و بازاری رقابتی فعالیت می کنند. بنابراین، برای کامیابی نیازمند برنامه ریزی استراتژیک هستند. وجود تفاوت هایی در اندازه، حجم و ماهیت فعالیت باشگاه های بزرگ و کوچک، نحوه برنامه ریزی استراتژیک آنها را نیز از هم متمایز کرده است به طوری که اکثر مدل های ارائه شده در این زمینه باتوجه به ویژگی های باشگاه ها بوده و شاید به همین دلیل آنها به راحتی و در زمان دلخواه می توانند اقدام به برنامه ریزی استراتژیک کنند.
در صورتی که مدل ها و مطالعات کمی در زمینه برنامه ریزی استراتژیک باشگاه های کوچک ارائه شده است و تجربه اندک آنها در استفاده از این نوع برنامه ریزی نیز حکایت از این وضعیت دارد - آقازاده،. - 1381 پژوهش حاضر در نظر دارد تا با شناسایی ارتباط بین عوامل درون سازمانی با برنامه ریزی استراتژیک هیئت های ورزشی استان اردبیل، به انجام مطالعات برای باشگاه های ورزشی و اداره ورزش و جوانان استان اردبیل ارائه دهد تا آنها با وقوف بر تفاوت های موجود بتوانند در راستای کسب موفقیت بیشتر، فعالیت های خود را به صورت استراتژیک برنامه ریزی کنند.
سرمایه فکری توانایی ذهنی جمعی یا دانش کلیدی به صورت یک مجموعه است واژه "ارتباطات درون سازمانی" در واقع به ارتباطات میان مدیران و کارشناسان درون یک سازمان اطلاق می گردد . بدیهی است که بهینه شدن نحوه برقراری این ارتباطات در بهینه شدن هرچه بیشتر ارتباطات سازمان با مشتریان موثر خواهد بود - ابوالحسنی و همکاران،. - 1391 برنامه ریزی استراتژیک نوعی برنامه ریزی است که از طریق دور اندیشی و در جریان فرا گروهی نظام یافته، انجام می گیرد یکی از عناصر عمده در مدیریت، برنامه ریزی است.
برنامه ریزی شالوده عناصر مدیریتی و فرایندی است که سازمان ها در قالب آن همه فعالیت ها و کوشش های خود را درمورد اهداف مورد نظر، راه رسیدن به آن و چگونگی طی مسیر را در یکدیگر ترکیب و ادغام کرده و هدف از اجرای آن دستیابی به نتایج سازمانی است. پس مدیریت برای کلیه منابع تحت اختیار خود بایستی برنامه ریزی مناسبی داشته باشد. ضروری است سازمان ها بستر برنامه های جاری خود را ، با ساز و کارهایی برای بررسی و ارزیابی محیط وکشف فرصت های استراتژیک کامل کنند. این اولین گام در انجام یک حرکت استراتژیک است. در سازمان ها، عامل مهم در بالا بردن موفقیت،برنامه ریزی و سرمایه فکری است که در مصدر هدایت سازمان قرار دارد.
متاسفانه به دلیل فقدان اساسی در برنامه ریزی استراتژیک، سازمانی، ساختاری، مدیریتی، فکری و درون سازمانی و برون سازمانی، ورزش استان دچار افول شده و در عرصه رقابت های کشوری و جهانی رکود شکننده پیموده و اکنون در شرایط خوبی به سر نمی برد. نتایج حاصل از تحقیقات مختلف در استان های موفق نشان می دهد که وجود برنامه ریزی استراتژیک و عوامل درون سازمانی در موفقیت ورزش هر استان در سطح کشوری و جهانی تاثیر بسزایی دارد و در ضمن تحقیقات کمتری در رابطه با برنامه ریزی استراتژیک، عوامل درون سازمانی در سطح استان اردبیل انجام شده است این پژوهش می کوشد تا با شناسایی و درک برنامه ریزی استراتژیک موفق، عوامل درون سازمانی عالی و اجزای آن موثر و رابطه بین آنها، برای رسیدن ورزش استان به یکی از قطب های ورزش کشور سهمی در رشد آن داشته باشد.
بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که ارائه برنامه ریزی استراتژیک که همراه با بهره مندی از عوامل درون سازمانی تمام ورزشکاران، مدیران و... در هیئت های ورزشی استان به نتایج مفید و ارزشمندی دست یافت. عدم شناخت هوشمندانه آینده در زمان های گذشته متأثر از ابزارهای برنامهریزی و نحوه بکارگیری آنها در فرایند برنامهریزی است در واقع این ابزارها و تکنیکها، پوشش اجرایی فرایند برنامه ریزی است که بعضاً عدم انتخاب صحیح پوششهای اجرایی و بعضاً نیز عدم انتخاب صحیح خود فرایند برنامهریزی و تبعیت آن از مراحل کلیشهای، در عمل باعث بروز مشکلات عدیدهای در جامعه مورد برنامهریزی میشوند که تاکنون در ارزیابیهای علل آن به مشکلات ریشهای و چارچوبی فرایند برنامهریزی اشاره نشده و بار اصلی مسئولیت عدم مطلوبیت جامعه به دوش دولتمردان و مجریان طرح ها انداخته شده است.
در صورتی که بار اصلی مسئولیت موفقیت یا عدم موفقیت برنامهها به طراحان به خصوص آیندهاندیشان برنامهها برمیگردد. برهمین اساس با چنین وضعیتی امروز نیازمند مهندسی مجدد فرایند برنامه ریزی و تغییر نگرش اساسی در خصوص مراحل انجام کار برنامهریزی هستیم و شرایط کنونی جامعه جهانی و تأثیر تغییر و تحولات علمی و تکنولوژی بر بروز مسائل جدید و حل آسان بسیاری از مشکلات جامعه کنونی، پرداختن به موضوع تغییر چهارچوب های برنامهریزی را اجتنابناپذیر ساخته است.
تحقیق حاضر یک تحقیق میدانی است که در استان اردبیل به منظور بررسی رابطه عوامل درون سازمانی با برنامه ریزی استراتژیک هیئت های ورزشی می پردازد در استان اردبیل وضعیت عوامل درون سازمانی و برنامه ریزی استراتژیک از جهات مختلف حائز اهمیت است اولا به دلیل بدیع بودن موضوع مسلما این تحقیق پایه و اساس مطالعات آتی قرار خواهد گرفت ثانیا از آنجا که امروزه توسعه ورزش استان پایه و اساس توسعه ورزش کشور است لذا این پژوهش راه کار مناسبی برای تغییر و تحول و تعدیل خط مشی های سازمانی برای دستیابی به اهداف کلان و راهبردی ورزش استان و کشور ارائه خواهد کرد.
در این راستا پژوهش حاضر در تلاش است تا به بررسی رابطه بین عوامل درون سازمانی با برنامه ریزی استراتژیک - مدل برایسون - هیئت های ورزشی استان اردبیل بپردازد و محقق به دنبال این سوال است که آیا بین عوامل درون سازمانی با برنامه ریزی استراتژیک - مدل برایسون - در هیئت های ورزشی استان اردبیل رابطه وجود دارد؟ با توجه به موقعیت های در حال تغییر و وضعیت هایی که به صورت پویا و در حال تغییر و دگرونی هست، الزاما در شرایطی قرار می گیریم که می بایست نسبت به آینده خود آگاهانه و هوشیارانه برخود کنیم تا بتوانیم در صحنه رقابت باقی بمانیم و برای اینکه در ارتباط با آینده هیئت های ورزشی تصمیمات هوشیارانه، آگاهانه و مبتنی بر تحقیق، مبتنی بر تجزیه و تحلیل اتخاذ شود بایستی نسبت به آینده سازمان و هیئت های ورزشی و موقعیت هایی که در آینده قرار است صورت گیرد با آگاهی و با اطلاعات و مبتنی بر آنالیز دقیق عمل کنیم.
همچنین بسیاری از موقعیت هایی که برای هیئت های ورزشی صورت گیرد و آنها را در یک موقعیت برتر قرار دهد و با اهرم هایی که در چهارچوب برنامه ریزی استراتژیک پیدا کند و با توسل به برنامه ریزی استراتژیک بتوانند برتری خود را در این عرصه نشان دهند و این توانایی آنها را در یک موقعیت برتر قرار دهد باید زمینه هایی به وجود بیاورند که برنامه ریزی استراتژیک در اولویت برنامه های هیئت های ورزشی در استان قرار گیرد لذا نیاز مبرم هیئت های ورزشی استان اردبیل به ایجاد یک نظام برنامه ریزی و توجه به عوامل های درون سازمانی این هیئت ها باید در اولویت و کار اصلی مدیران و دست اندرکاران ورزش استان قرار گیرد.
راه توسعه ورزش استان در گرو برنامه ریزی است که بتوانند این هیئت ها به یکی از قطب های مهم توسعه ورزش و استعدادیابی تبدیل شوند و با نتایج به دست آمده از این تحقیق اداره ورزش و جوانان استان، هیئت های ورزشی استان، سازمان های خصوصی و دولتی که به نحوی با ورزش در ارتباط هستند می توانند استفاده کنند و ضروت این مطالعه از آنجا ناشی می شود که پژوهش های انجام شده در این حوزه اندک بوده و محقق در این پژوهش به دنبال این است که رابطه بین عوامل درون سازمانی با برنامه ریزی استراتژیک در هیئت های ورزشی استان اردبیل را مطالعه نماید.
مزیدی و ناصری - - 1394 در تحقیقی با عنوان آیا عوامل درون سازمانی در شکل گیری تفکر استراتژیک موثرند؟" به این نتیجه رسیدند که بین عوامل درون سازمانی با تفکر استراتژیک رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. حسینی و همکاران - - 1392 در تحقیق با عنوان ادراک کارکنان از عوامل درون و برون سازمان و تاثیر آن بر سرمایه فکری به این نتیجه رسیدند که ادراک کارکنان از عدالت درون و برون سازمانی بر سرمایه فکری تاثیر مثبت و دارند. بنابراین می توان ادعا کرد که اگر کارکنان یک سازمان، ادراک مثبتی از رفتارهای عدالت گرایانه سازمان داشته باشند، سرمایه فکری نیز افزایش خواهد یافت.
همچنین رابطه بین ادراک کارکنان از عدالت درون سازمانی و عدالت برون سازمانی مورد تائید قرار گرفت. برون و نورسینا - - 1391 در پژوهشی تحت عنوان بررسی عوامل درونی و بیرونی موثر بر استقرار برنامه ریزی عملیاتی در شرکت های مادر تخصصی و ارائه راهکارهای عملیاتی و اجرایی به این نتیجه رسیدند که بین عوامل درون سازمانی و برون سازمانی با استقرار برنامه ریزی عملیاتی در شرکت های مادر تخصصی، رابطه معناداری وجود دارد.
