بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه فرا هیجانی والدین با ابراز وجود در دانش آموزان انجام شد. نمونه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر رشت می باشد.حجم نمونه شامل 150 دانش آموز دختر است که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار های پژوهش پرسشنامه فراهیجانی والدین و پرسشنامه خود ابرازی استفاده شده است. پرسشنامه فراهیجانی توسط یکی از والدین دانش آموزان نمونه پژوهش پر شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد نتایج نشان داد که بین فراهیجانی والدین و ابراز وجود دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد.
کلید واژه ها: فراهیجانی والدین، ابراز وجود،دانش آموزان دختر
.1 مقدمه
فراهیجان1، اولین با توسط گاتمن و همکاران - - 1996 در پژوهش خانواده در مانی معرفی شد - نورمن2 و فورنس3،. - 2014فراهیجان،هیجان در مورد هیجان است. این سازه با فرا شناخت که به شناخت در مورد شناخت اشاره دارد،قابل قیاس است - گاتمن،کاتز و هوون4،. - 1997 افراد در برخورد با یک هیجان خاص برای مثال خشم آن را از دید، متفاوتی می نگرند.گروهی از اینکه خشمگین شده اند احساس شرم یا اندوه می کنند، گروهی دیگر از اینکه توانایی ابراز خشم را دارند، احساس خوبی می کنند و برخی دیگر نیز خشم را یک هیجان طبیعی می دانند و به خوب و بد بودنش توجهی ندارند. تجربه هر هیجانی در برگیرنده ی سطحی از فراهیجان است. پس در تجربه هیجانات مختلف فراهیجان قابل مطالعه است. هرگاه یک هیجان خاص را تجربه می کنیم با تجربه ای از احساس در مورد آن هیجان خاص روبرو هستیم - گاتمن و همکاران،. - 1999 گاتمن و همکاران - - 1997
اصطلاح فراهیجان را برای توصیف واکنش والدین به درباره عواطف نسبت به فرزندانشان به کار گرفتند.باکر و همکاران - 2010 - 5 در معرفی فلسفه فراهیجان به این نکته پرداختند که سازه فراهیجان،نگرش والدین نسبت به احساسات و هیجانات است که در فرزند پروری نقش به سزایی دارد. بر طبق مطالعات گاتمن و همکاران - 2005 - فراهیجان تنها شامل هیجان فرد نسبت به خود نیست ،اما اشاره به کارکرد های اجرایی هیجان فرد دارد. گرینبرگ - 2002 - پیشنهاد می کند که فراهیجان به عنوان یک نوع از احساسات ثانویه در نظر گرفته شود. منظور از احساسات ثانویه، یک مفهوم موقتی است که احساسات اولیه رادنبال می کند. به عنوان مثال اضطراب - احساسات ثانویه - ممکن است به خشم - احساسات اولیه - منجر شود.
گاتمن - - 1996چهار نوع سبک فرا هیجانی معرفی می کند که عبارتند از:سبک بی توجه از هدایت گری و آگاهی پایین، سبک رد کننده از هدایت گری بالا و آگاهی پایین، سبک تایید گر از آگاهی بالا و هدایت گری پایین و سبک هدایت گر از هدایت گری و آگاهی بالا.از نظر وی والدینی که از سبک بی توجه پیروی می کنند ،آگاهی پایینی نسبت به عواطف فرزندان خود دارند. والدین سبک رد کننده هیجانات منفی فرزندان را تایید نمی کنند. و به جای درک آن مقرراتو قانون وضع میکنند. سبک تایید گر والدینی هستند که فرزندانشان را به طور نامشروط دوست دارند و تشویقشان می کنند که احسااسات خود را بروز دهند و این احساسات را تجربه کنند. در سبک هدایت گر، دو عنصر هدایت گری و آگاهی دربالا ترین حدخود وجود دارد و این سبک بهترین روش برای برخورد با فرزندان است.
انسان, چون موجودی اجتماعی است و در ارتباط با محیط های اجتماعی مختلف می باشد، از هر محیطی چیزی می آموزد تا در مجموع از فرد بدونِ هویت، تبدیلبه شخصِ اجتماعی - نیک گهر، - 1389 و دارای هویت اجتماعی گردد و طبیعی است که این فرد شهروندی مثمر ثمر برای جامعه خویش می شود. در گذر از شخص فردی بدون هویت به شخص اجتماعی، فعالیت جامعه پذیری نسبت به وی اعمال می شود. امر جامعه پذیری توسط منابع مختلف بر روی انسان عملی شده، و هر یک بخشی از شخصیت فرهنگی و اجتماعیشخصِ اجتماعی شده را می سازند. در این بین, خانواده در اکثر جوامع از جمله ایران بیشترین نقش را ایفا کرده، - پیاژه, - 1981 که این نقش در رفتارها و نوع فرزند پروری آنها متبلور می شود.ابراز وج ود یکی از مهارتهای اجتماعی است که در محیط های تخصصی و در تعاملات روزمره بسیار مفید است.
وقتی دیگران حقوق ما را رعایت نمی کنند، آزرده، خشمگین و ناراحت می شویم، اما برخی از ما نمی توانیم ابراز وجود کنیم .این مشکل ریشه های تربیتی دارد و ناشی از پرورش یافتن ما توسط والدینی بسیار سختگیر است که »فرزندان خود را می بینند، اما حرفهای آنها را نمی شنوند« این گونه کودکان در مدرسه یاد می گیرند که معلمان بچه های ساکت را دوست دارند ولی آنها بعدها به سختی می توانند بر سلطه پذیریهای بازمانده از دوران تحصیل و آموزشهای خانوادگی خویش فائق آیند - بولتون و رابرت، - 1388ابراز. وجود معمولاً مناسبترین پاسخ است. مردم، افراد پرخاشگر را اشخاصی ناسازگار، زورگو، سلطه گر وغیرخویشتندار می دانند. گرچه این افراد گاهی با نهیب زدن و ترساندن دیگران می توانند حرف خود رابر کرسی بنشانند، اما باعث می شوند تا دیگران از آنها بیزار و گریزان شوند.
از سوی دیگر عدم ابراز وجود باعث می شود تا دیگران ما را موجودی ضعیف دانسته که به سادگی می توان او را فریب داد و در نتیجه این افراد اغلب از زندگی خود ناراضی بوده و نمی توانند به اهداف خود برسند. اما افرادی که اهل ابراز وجود هستند کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته و اغلب از روابطشان رضایت دارند و به اهداف خویش می رسند. مردم به آنها اعتماد بیشتری داشته و احترام بیشتری می گذارند، زیرا آنها را شخصیتهای محکم و ثابت قدم می دانند.پژوهش های بیشماری پیرامون روابط والد و فرزندی با مهارت های اجتماعی در فرزندان صورت گرفته از جمله راج و همکاران - - 2015 در پژوهشی با عنوان فراهیجانی مادرانه و عملکرد عاطفی اجتماعی کودک در مهاجران هندی و خانواده های سفیدپوست امریکایی، مهاجران هندی و سفیدپوستان امریکایی را در اقلیتهای قومی امریکا مورد مقایسه قرار داده و از مصاحبه ی مبتنی بر هیجان والدین برای تعیین تفاوتهای مرتبط با صلاحیت اجتماعی و مشکلات رفتاری در کودکان در سنین مدرسه استفاده کردند.
نتایج حاصل نشان داد که مادران سفید پوست امریکایی از نظر پرورش عاطفی امتیاز بیشتری نسبت به مادران هندی دارند. اما همبستگیهای دو متغیری نشان داد که پرورش عاطفی به صورت مثبت با صلاحیت اجتماعی کودک از نگاه مادر در ارتباط است. همچنین برهمکنش بین قومیت و تعدیل عاطفی مادران به نحو قابل مقایسهای پیش بینی کنندهی مشکلات رفتاری کودک می باشد.نانسی و همکاران - 2011 - در پژوهشی نقش جنبه های مختلف الکسیتمیا و ساختارهای مرتبط هوش عاطفی و آگاهی خلق و خود را برای تصمیم گیری مورد بررسی قرار دادند. شرکت کنندگان پرسشنامه های الکسیتمیای تورنتو، فراهیجانی، آگاهی از خلق و خو، و مجموعه ای از تعارضات شخصی و دوراهی های ارزیابی شده توسط گرین و همکارانش را تکمیل نمودند. تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی نشان دهنده ی دو عامل وضوح عواطف و توجه به عواطف بود که با هر سه ابزار عاطفی در ارتباط بودند.
از بین آنها، شفافیت کمتر عواطف پیش بینی کننده ی عواطف مطلوب بود. رنا و همکاران - 2015 - روابط بین انتظارات والدین چینی را برای توسعه ی مهارتهای عاطفی اجتماعی کودکان و صلاحیت اجتماعی آنها بررسی کردند. تعداد کلی 154 پدر و مادر با کودکان در سن پیش دبستانی پرسشنامه هایی را در مورد مهارتهای هیجانی اجتماعی، شیوه های فرزندپروری، و صلاحیت اجتماعی تکمیل نمودند. شیوه های فرزند پروری سبب تعدیل اثر انتظارات والدین بر صلاحیت اجتماعی کودک میشد. والدینی که ارزش بیشتری را برای مهارت های هیجانی اجتماعی قائل می شدند بیشتر از یک سبک فرزند پروری مقتدرانه استفاده میکردند. کالافات و همکاران - - 2014 سبک فرزندپروری مقتدرانه را در ارتباط با مصرف مواد مخدر مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه نمونهای از 7718 نوجوان در سن 19- 11 ساله از سوئد، انگلستان، اسپانیا، پرتغال، اسلووانیا و جمهوری چک به کار گرفته شد.
نتایج حاصل نشان داد که سبکها ی فرزندپروری با مصرف مواد مخدر و سایر خروجیها در ارتباط هستند. سبک فرزند پرور ی با سخاوت به عنوان یک روش مقتدرانه در حفاظت از نوجوانان معرفی میگردد. اورلی و همکاران - - 2014 استفاده از سبکهای مقتدرانه را در ارتباط با توسعه ی نظریه ی ذهنی خانواده مورد بررسی قرار دادند. نظریه ی ذهنی با استفاده از آزمونهای باور غلط و یک مقیاس نظریه ی ذهنی ارزیابی شد. در مقایسه با نتایج بی طرف قبلی، نتایج آنها در مورد 30 کودک استرالیایی در سنین 5 تا 12 سال و والدین آنها نشان داد که ارتباطات منفی بین نظریه ی ذهنی کودک و استبداد والدین، و ارتباطات مثبتی بین درک ذهنی و سبک استبدادی فرزندپروری وجود دارد. با توجه به آنچه که گفته شد در این پژوهش، بهدنبال یافتن رابطه بین فراهیجانی والدین و ابراز وجود در دانش آموزان دختر هستیم.
.2 روش پژوهش
این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی می باشد. از نوع هدف کاربردی، از نوع روش اجرا پرسشنامه ای می باشد. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دبیرستانی دختر شهر رشت می باشد. با توجه به نامحدود بودن حجم نمونه از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده شد. بدین ترتیب از تمام مناطق شهر رشت سه منطقه به عنوان نمونه از هر منطقه انتخاب شده دو مدرسه دبیرستان، معرفی شدند.حجم نمونه با توجه به متغیرهای پژوهش 150 نفر می باشد. از ابزارهای این پژوهش می توان به دوپرسشنامه اشاره کرد که به شرح زیر است:پرسشنامه فراهیجانی والدین - ایولینی کو،: - 2006 دارای 30 سوال است. فرم ایرانی آن توسط پارسایی و فولاد چنگ - - 1389 ترجمه ،روا و پایا گردید و سه سوال آن حذف شده است این پرسشنامه دارای دو خرده مقیاس آگاهی و هدایت گری است.
حداکثر نمره 135 و حداقل نمره 27 است. باترکیب این خرده مقیاس چهار سبک فراهیجانی مشخص می شود. نمره آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 0/88 گزارش شده است.
مقیاس ابراز وجود - خود ابرازی - :پرسشنامه ی ابراز وجود، توسط گی و هالندورث و گالاسی - - 1975 تدوین شده است. هر پرسش این پرسشنامه، بیانگر یک موقعیت است 48ماده دارد. 25 عبارت این پرسشنامه به صورت مثبت و 23 عبارت دیگر به صورت منفی بیان شده اند. این پرسشنامه موقعیت های خاص بین فردی را منعکس می کند. بنابراین ،این آزمون نه تنها میزان جرا ورزی پاسخ دهنده را مشخص می سازد،بلکه موقعیت هایی را که وی نمی تواند در آنها احساسات خود را ابراز کند را نیز شناسایی می کند. آزمودنی باید در یک مقیاس لیکرتی 5 درجه ای میزان موافقت یا مخالفت خود با هر یک از عبارات مقیاس را مشخص نماید.
.3یافته ها
