بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه مشارکت در تصمیمگیری امور مدرس در دو بعد برنامهریزی آموزشی و همکاری با دبیران با روحیه کارآفرینی دانشآموزان دختر دوره دبیرستان شهرستانهای استان تهران در سال تحصیلی 1392-93 انجام شده است. روش پژوهش از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان دختر دوره متوسطه میباشد، نمونه آماری 300 نفر که با روش تصادفی چند مرحلهای انتخاب گردید. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته برای متغیر مشارکت و برای متغییر روحیه کارآفرینی بر اساس نظریه مک کلند - 1963 - و بروگهاس - 1980 - استفاده شده است. روایی محتوایی آن با نظر خواهی از اساتید اهل فن تعیین گردیده است و برای پایایی متغیرها ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که برای متغیر مشارکت 80 و برای متغیر روحیه کارآفرینی 92 بدست آمده است. یافتههای پژوهش با استفاده از روش تحلیل رگرسیون نشان داد که بین مشارکت در تصمیمگیری مولفههای برنامه آموزشی، همکاری با دبیر و روحیه کارآفرینی در سطح - 0/05 - تفاوت معناداری وجود دارد.
واژههای کلیدی: مشارکت، برنامه آموزشی، همکاری با دبیر، روحیه کارآفرینی.
-1 مقدمه
عصر ما عصر شتاب و سرعت، عصر دگرگونی و تغییر است. موج این تغییرات، زندگی همه را نیز خواسته یا ناخواسته تحت تاثیر قرار میدهد. از این رو جامعهای در جهت سازگاری با تغییرات و رقابت جهانی پیشتاز خواهد شد،که از نیروی انسانی ماهر و متخصص، خلاق و خودباور برخوردار باشد - هزارجریبی، . - 1382 نقش مشارکت دانشآموزان در فعالیتهای مدرسه به منظور پیشرفت تحصیلی بر کسی پوشیده نیست. امروزه سازمانها و نهادهای مختلفی در جهت فعالسازی زمینههای مشارکتی دانشآموزان در امور مدرسه و جامعه به فعالیت مشغول هستند - همان منبع - . مشارکت و با همدیگر عمل کردن و شرکت کردن متقابل از اصول اولیه نظام آموزشی است که زمینههای پیشرفت و توسعه آموزشی را فراهم میآورد. امروزه بدون در نظر گرفتن اصل مشارکت در آموزش و پرورش هر برنامهای اگر چه کیفی، به هدف نخواهد رسید.
یکی از مهمترین و با ارزشترین جنبههای مشارکت این است که علاوه بر تشویق دانشآموزان به حداکثر تلاش، نیروی ابتکار و خلاقیت و سازندگی آنها را نیز شکوفا میکند. مشارکت، شوق به کار گروهی و مسئولیت ایجاد میکند. مشارکت یک فراگرد سهیم کردن و سهیم شدن دانشآموزان در امور است که این امور انگیزش را نیرومند می کند، زیرا دانشآموزان احساس میکنند که مورد پذیرش هستند. مشارکت احساس همبستگی و تعلق خاطر نسبت به هدفها را ایجاد میکند - سپهری،. - 1383 در شرایط کنونی یکی از عواملی که سبب دگرگونی چهره اقتصادی، اجتماعی و صنعتی یک کشور میشود، فعالیتهای کارآفرینانه، برخورداری از روحیه کارآفرینی و در نهایت کارآفرینی افراد است. کارآفرینی، ایجاد یک چیز ارزشمند از هیچ و کارآفرین کسی است که دارای قدرت درک بالا و توانایی یافتن فرصتهاست و میتواند از طریق پرورش اندیشه و ایده خود و تبدیل آن به محصول یا خدمتی جدید، اقدام به ارزشآفرینی از هیچ نماید - تیمونز، . - 1990
ماکس وبر، جامعه شناس شهیر آلمانی روحیه کارآفرینی را عامل مهم در تشریح و تبیین چگونگی شکلگیری تمدن نوین صنعتی و سرمایهداری در مغرب زمین میداند. باید پذیرفت که عصر تسلط دولتها بر اجتماعات بشری رو به افول است. اکنون دوران تسلط روحیه کارآفرینی فرا رسیده است. در بازارهای پر رقابت جهانی سرمایهداری بزرگ کلاسیک به مرور قدرت خود را از دست خواهد داد و صرفا کسانی در عرصههای بینالمللی به حیات اقتصادی - اجتماعی ادامه خواهند داد که روحیه کارآفرینی داشته باشند. از این رو در این عرصه نوین رقابتی، جامعهای پیشتاز است که، از دانشآموختگانی برخوردار باشند که بتوانند با نوآوری و پویایی منابع تولید را گردآوری و با کوششهای خلاقانه خود به کسب و کار بپردازند و کارآفرین باشند - کرمی، . - 1388 در این روحیه نوین، کشور ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند یک نظام آموزشی پویا و مترقی است. رشد سریع جمعیت و افزایش نرخ بیکاری به ویژه در میان فارغ التحصیلان مقطع متوسطه و محدودیت ظرفیت دانشگاهها در پذیرفتن دانشآموزان این مقطع، چالشهایی است که جامعه ما درگیر آن است.
-2 اهمیت و ضرورت پژوهش
جامعه نیاز به کودکان و نوجوانان، افرادی متفکر، خلاق، نوآور و با اعتماد به نفس دارد نه مهرههایی بیجان که در گردونه زندگی بیاختیار به هر سو روان باشند. آموزش و پرورش باید پرورشدهنده دانشآموزانی باشد که با جرات و جسارت و تکیه بر انرژی درونی با تلاش و عملکرد خویش از شکست نهراسد و آن را پلی برای رسیدن به پیروزی بداند. این ویژگیها زائیده مطالب درسی و فضای آزاد و مشارکتجویانه و مطلوب و مقصود هزاره جدید میلادی است. باید باور داشت که بنیانهای کهنه عصر صنعتی که مختص سدههای پیشین بوده، رنگ-باخته است و دیگر نمیتوان بر اساس آنها برنامهریزی کرد، چرا که عصر حاضر نیازمند الزامات و مناسبات خاص خود است - وارتا ،. - 2000آموزش و پرورش از جمله سازمانهایی است که در همه جوامع از حساسیتی خاص برخوردار است. این حساسیت بیشتر به آن دلیل است که عملیات داخلی آن در معرض دید همگان و مورد قضاوت عام قرار میگیرد.
سیر تغییر و تحولات و پیشرفتهای اجتماعی نیاز به آموزش و پرورش اثربخش را ضروری میسازد. از این رو پژوهشهای متفاوت در این حوزه میتواند نواقص و کاستیهای موجود را مشخص و راه را برای برطرف کردن آن هموار سازد. موضوع مشارکت و چگونگی تحقق آن ریشه در تاریخ دیرینه ملتها دارد. امروزه مفهوم مشارکت و اهمیت آن دو چندان شده است. مفهوم مشارکت بسیار گسترده است به گونهای که عدهای محور اصلی توسعه را بر پایه مشارکت و آموزش و پرورش استوار میدانند. نقش مشارکت دانشآموزان در فعالیتهای مدرسه به منظور پیشرفت تحصیلی بر کسی پوشیده نیست. امروزه سازمانها و نهادهای مختلف در جهت فعالسازی زمینههای مشارکتی دانشآموزان در امور مدرسه و جامعه به فعالیت مشغول هستند - رضوی، . - 1385 با توجه به اینکه میزان مشارکت با روحیه کارآفرینی رابطه دارد، به نظر میرسد لازم است در
