بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه مولفه های سبکهای هویت و اضطراب اجتماعی با رضایت جنسی است. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه عبارت از کلیه معلمین متأهل زن و مرد شهر مشهد که در سال تحصیلی 92-93 در مقطع دبیرستان مشغول به تدریس بودند. حجم نمونه در این پژوهش310 نفر که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای تصادفی چند مرحلهای انتخاب شدند.
جهت جمع آوری دادهها از پرسشنامههای رضایت جنسی یاوری کرمانی - 1386 - ، سبک های هویت برزونسکی - 1989 - و اضطراب اجتماعی جرابک - 1996 - استفاده شد. در این پژوهش داده ها توسط نرم افزار SPSS تحلیل شد. نتایج نشان داد که رضایت جنسی با سبک هویت اطلاعاتی رابطه مثبت و معنادار، اما با سبک های هویتی هنجارمدار و سردرگم رابطه ی منفی و معنادار دارد و اضطراب اجتماعی و تمام مولفه های آن با رضایت جنسی رابطه مثبت معناداری دارد.
مقدمه
یکی از مواردی که اهمیت آن در زندگی زناشویی مورد تاکید پژوهشگران و صاحب نظران حوزه علوم رفتاری و خانواده است، رضایت جنسی میباشد. در بیان نیاز های بیولوژیک، غریزه جنسی، آمیختگی عمیقی با نیاز های روانی داشته به طوری که میتوان تاثیر این خواسته را در بسیاری از ابعاد زندگی مشاهده کرد - بایرز و دمونز، . - 1999 از لحاظ لغوی واژه رضایت جنسی به احساس خوشایند فرد از نوع روابط جنسی اطلاق میگردد. باید اشاره کرد که سطوح بالایی از رضایت جنسی منجر به افزایش کیفیت زندگی زناشویی شده که این منجر به کاهش بی ثباتی زناشویی در طی زندگی میگردد.
بر این اساس رشد فرد در زمینه های اجتماعی و سازگاری با دیگر افراد، یکی از فاکتورهای مهم در زندگی زناشویی است که کیفیت آن به سالهای قبل تر زندگی فرد بر میگردد. اضطراب اجتماعی که از آن به عنوان تجربه ی ناراحت کننده در حضور دیگران تعریف میشود و یکی از عواملی است که در روند رشد و تکامل اجتماعی افراد خلل ایجاد میکند. فردی که دچار اضطراب اجتماعی است، هیچ گونه تمایلی به آغاز ارتباط با دیگران ندارد و با احساسی از ترس و پایداری غیر معمول از هر موقعیت که ممکن است در معرض داوری دیگران قرار بگیرد، اجتناب میورزد. این افراد ممکن است احساس عدم اعتماد به نفس کنند؛ زیرا تصور میکنند که دیگران آنان را دوست ندارند.
علاوه بر این، این افراد ترس از انتقاد، اجتناب از تماس چشمی و ترس از ابراز وجود دارند - هرمزی نژاد،. - 1380 از سوی دیگر، شکل گیری هویت، زمینه را برای برخی چالش های اساسی در سال های جوانی مهیا میسازد. از جمله ایجاد صمیمیت یا ظرفیتی برای باز بودن دوطرفه و مشارکت در روابط با دیگران. برزونسکی یکی از افرادی است که در این زمینه الگوی سبکهای هویتی را مشخص کرده است. این سبکها نقش مهمی را در کیفیت روابط اجتماعی افراد ایفا میکنند. عمده ترین سبکهای پردازشی هویت عبارتاند از: سبک اطلاعاتی1، هنجار مدار2، و سردرگمی/ اجتنابی.3 سبک اطلاعاتی: افراد دارای این سبک، فعال، جستجوگر و ارزیاب هستند و به طور دائم در پی کسب اطلاعات مناسب جهت شکل دهی هویت خود میباشند.
سبک هنجار مدار: این گروه از افراد بیشتر به موضوع تأیید اجتماعی و جامعه پسندی رفتارها توجه میکنند و ملاک خود را برای پذیرش ارزش ها، تأیید افراد معتبر قرار میدهند. سبک سردرگمی/ اجتنابی: این دسته از افراد از موقعیت هایی که مستلزم تصمیم گیری است، پرهیز میکنند. همچنین، تمایلی به روبرو شدن با مسائل شخصی خود ندارند و در برخورد با مسائل به قدری تعلل میکنند که شرایط، نوعی رفتار خاص از آنها طلب کند بدون اینکه هزینه فکری خاصی برای آنها داشته باشد - سامانی و فولادچنگ، . - 1385 با توجه به نقش قابل توجه معلمان در جامعه، و وجود ریشه بسیاری از مشکات رفتاری در سیستم آموزشی، دور از ذهن نیست که انجام پژوهش در مورد این قشر از جامعه بتواند تا حدی از مشکلات گره گشایی کند.
معلمینی که روابط قابل قبول و صمیمانه اجتماعی با دیگران و هم چنین روابط مناسب و رضایتمندانه با همسر خود دارند و دارای هویتی مستحکم میباشند و در نتیجه از کیفیت زندگی بالایی برخوردار هستند قادر خواهند بود افرادی با رفتارهای شایسته، با استعدادهای شکوفا شده و پرورش یافته و دارای کمترین میزان نا به هنجاریهای رفتاری تربیت نمایند. متأسفانه در مورد جامعه این پژوهش، تحقیقات و استنادات قابل توجهی در خصوص وضعیت افراد در متغیرهای سبک های هویتی، اضطراب اجتماعی، و رضایت جنسی وجود ندارد. به عبارت دیگر، تحقیق قابل توجهی به خصوص در داخل کشور در دست نیست که نشان دهد معلمین متأهل اغلب دارای چه نوع سبک هویتی هستند، به لحاظ اضطراب اجتماعی در چه وضعیتی قرار دارند و از نظر رضایت جنسی در چه شرایطی میباشند.
اما در تحقیقاتی مانند پژوهش بک، امری و گرینبرگ - 1996 - 1، نشان دادند که افراد از نظر اجتماعی مضطرب، بیان های منفی از خود و باورهای منفی از ارزیابی خود بیشتری در مقایسه با افراد غیر مضطرب گزارش کردند. به اندازه ای که شناخت های معطوف بر ارزیابی های منفی از خود نقش مهمی در ایجاد و دوام اضطراب اجتماعی ایفا می کند، باید انتظار سطوح نسبتا پایین عزت نفس در افراد دارای اضطراب اجتماعی را داشت - مسعود نیا،. - 1388 نیسی و همکاران - 1384 - ، در پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که عدم وجود حمایت و نبود رابطه ی امن که در پرتو حمایت اجتماعی دیگران به وجود می آید، موجب کاهش تصور مثبت فرد از خود و در نتیجه زمینه ی بروز اضطراب اجتماعی می شود.
دانشور پور و همکاران - 1386 - با انجام تحقیق در زمینه ی سبک های هویت و روابط اجتماعی مشخص کردند که سبک هویت اطلاعاتی بر تعهد و صمیمیت اجتماعی اثر مستقیم مثبت و معنادار و سبک هویت هنجاری بر تعهد و صمیمیت اجتماعی اثر مستقیم معنادار و مثبت دارد. هرمزی نژاد و همکاران - 1379 - ، در تحقیقی دریافتند که بین اضطراب اجتماعی، اجتناب و پریشانی اجتماعی و ترس از ارزیابی منفی دانشجویان با ابراز وجود آنها رابطه ی منفی معنادار وجود دارد.
همچنین، آنها گزارش دادند که متغیر اضطراب اجتماعی بهترین پیش بین کننده ی ابراز وجود در دانشجویان پسر است. همچنین عوامل تأثیر گذار بر این سه متغیر بویژه در قشر معلمین متأهل، مورد تحقیق قرار نگرفته است. علاوه بر این، نوع و نحوه ارتباطی که این سه متغیر ممکن است با یکدیگر داشته باشند، نه تنها در معلمین متأهل، بلکه تقریبأ در هیچ جامعهای به طور منسجم و قابل توجهی مورد مطالعه قرار نگرفته است. حال با توجه به مباحث مطرح شده، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سبک های هویتی و اضطراب اجتماعی با رضایت جنسی در معلمین متأهل بود. بنابراین فرضیه های پژوهش عبارتند از :
-1 سبکهای هویت با رضایت جنسی رابطه معناداری دارد.
-2 اضطراب اجتماعی و مولفههای آن با رضایت جنسی رابطه معناداری دارد.
روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی است .جامعه آماری این پژوهش، عبارت است از کلیه معلمین متأهل زن و مرد شهر مشهد که در سال تحصیلی 92-93 مشغول به تدریس در مقطع دبیرستان بودند. نمونه آماری این پژوهش، شامل 310 می باشد.داده ها با استفاده از آمار استنباطی - ضریب همبستگی - به کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتههای تحقیق فرضیه اول : سبکهای هویت با رضایت جنسی رابطه معناداری دارد.
