بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این تحقیق »رابطه هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان آموزش و پرورش شهر ساری« بود. روش انجام این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهر ساری به تعداد 1208 نفر که از این تعداد 291 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد هوش فرهنگی آنگ و همکاران - 2004 - و پرسشنامه محقق ساخته ارتقاء شغلی که پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتب 0/90 و 0/78 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها با توجه به نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنف مبنی بر نرمال بودن داده ها، از آزمون ضریب همبستگی پیرسون با کمک نرم افزار SPSS22 انجام گردید. نتایج نشان داد که بین هوش فرهنگی و ابعاد آن - فراشناخت، شناخت، انگیزش و رفتار - با ارتقاء شغلی معلمان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
.1 مقدمه
هوش فرهنگی حوزه جدیدی از توانمندی هوشی افراد است. که به افراد کمک میکند که به نحو مؤثری تفاوتهای بین فرهنگی را کنترل و مدیریت نمایند .[1] هوش فرهنگی به افراد اجازه می دهد که تشخیص دهند دیگران چگونه فکر می کنند و چگونه به الگوهای رفتاری پاسخ میدهند و در نتیجه موانع ارتباطی را کاهش و به افراد قدرت مدیریت تنوع فرهنگی میدهد.[2] هوش فرهنگی را استعداد به کارگیری مهارت ها و توانایی ها در محیط های مختلف تعریف می کنند.
[3] هوش فرهنگی شامل چهار مؤلفه می باشد که عبارتند از: مؤلفه فراشناختی هوش فرهنگی - استراتژی - : روشی است که یک فرد تجارب بین فرهنگی را از آن طریق استدلال میکند. استراتژی هوش فرهنگی بدین معناست که فرد چگونه تجربیات میان فرهنگی را درک می کند. این استراتژی بیانگر فرایندهایی است که افراد برای کسب و درک دانش فرهنگی به کار می برند. مؤلفه شناختیهوش فرهنگی - دانش - : شناخت یک فرد در مورد شباهتها و تفاوتهای فرهنگها است و دانش عمومی در مورد فرهنگها را انعکاس میدهد.
مؤلفه انگیزشی هوش فرهنگی: اطمینان و اعتماد فرد به اینکه قادر است خود را با فرهنگ جدید تطبیق دهد. بعد انگیزشی هوش فرهنگی شامل سطحی که در آن افراد در مورد تواناییهای خود در تعاملات میان فرهنگی اطمینان و اعتماد دارند و میزان گشودگی برای تجربه تعامل با مردم سایر فرهنگها و میزان رضایتی که از آن تعاملات در خود مییابند، میباشد - [4]، [5] و . - [2] مؤلفه رفتاری هوش فرهنگی: قابلیت فرد برای نمایش اعمال کلامی و غیرکلامی مناسب در تعامل با افرادی از فرهنگهای مختلف را نشان میدهد .
6] هوش فرهنگی، لازمه رقابت در دنیای فرا پیچیده هزاره سوم است. افرادی که هوش فرهنگی پایینی دارند، قادر به برقراری ارتباط اثربخش با دیگران از همان فرهنگ یا فرهنگ های دیگر نبوده و در نتیجه در انجام امور ارتباطی و مدیریتی خود موفق نیستند.[7] بدون تردید آینده هر کشوی را میتوان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت.[8] اهمیت تعلیم و تربیت به عوامل آن قابل تعمیم است در میان عوامل تعلیم و تربیت معلم مهمترین عامل تلقی میشود در حقیقت هیچ کشوری نمیتواند از سطح معلمانش بالاتر رود .
[9] اگر بخواهیم به یک جامعه متعادل و انسانی برسیم باید معلم را مورد توجه قرار دهیم.[10] با توجه به اهمیت جایگاه نیروی انسانی، عوامل مؤثر بر ارتقاء شغلی نیروی انسانی در قالب عوامل سازمانی بسیار اهمیت دارد. کوشش برای افزایش ارتقاء شغلی، کوشش برای زندگی و رفاه بهتر برای افراد و جامعه است.[11] ارتقاء شغلی به پلکان پیشرفت و ترقی در مدارج و پست های شغلی و سازمانی اطلاق میگردد. به معنای دیگر مدارج ارتقاء شغلی حاوی این مفهوم است که مسیر پیشروی در پست ها و موقعیت های سازمانی در یک محیط کاری چگونه است و افراد چگونه می توانند گام به گام در مسیر این ارتقاء و ترفیع به پیش بروند.
[12] با توجه به مشکلات معلم و ارتقای منزلت فردی و اجتماعی او سبب بهبود کیفیت کار آموزش میشود نتایج کاهش اعتبار و منزلت فردی و اجتماعی معلم در جامعه باعث کاهش اقتدار تأثیر الگو بودن او برای دانشآموزان و در نتیجه منجر به کاهش کارآمدی نظام آموزشی و تهدیدی برای تربیت و پرورش نسل آینده می شود. بنابراین ایجاد فرصتهای مناسب جهت دستیابی به شأن و منزلت واقعی معلم از جمله مواردی است که در درجه نخست باید دغدعه فکری کارگزاران و برنامهریزان رسمی عرصه آموزش و پرورش باشد.
[13] هر چند پژوهشی که بهطور مستقیم به ارتباط با هوش فرهنگی و ارتقاء شغلی معلمان پرداخته باشد، در دسترس نیست، لذا به برخی از پژوهش هایی که در این زمینه صورت گرفته است اشاره خواهد شد. تحقیق انجام شده در منبع [14] نشان میدهد بین هوش فرهنگی کارکنان با عملکرد آنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق در منبع [15] نشان داد که بین هوش فرهنگی و عملکرد مدیران رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مشخص شد تأثیر گذاری هوش فرهنگی بر عملکرد مدیران و سرپرستان ادارات برخاسته از ابعاد دانش و رفتار هوش فرهنگی است.
تحقیق انجام شده در منبع [16] نشان میدهد که بین هوش فرهنگی و عملکرد وظیفهای مدیران راهور رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق در منبع [17] نشان داد که طرح مسیر ارتقای شغلی، شامل سه عنوان کلیعوامل مربوط به مهارت و توانایی فردی، عوامل مربوط به عملکرد افراد و سایر عوامل و شاخص ارزیابی ارتباط دارد. نتایج مطالعات در منبع [18] نشان می دهد که ابعاد شناختی و رفتاری و انگیزشی تأثیر مثبتی بر ایجاد ارتباطات بین فردی و مناسبات اجتماعی دارد. نتایج تحقیق در منبع [19] نشان داد که هوش فرهنگی در سازگاری افراد تأثیر مثبت و معناداری دارد.
مطالعات انجام شده در منبع [20] نشان میدهد که هوش فرهنگی به عنوان یک مهارت اجتماعی مفهوم سازی شده است رابطه بین عوامل فرهنگی، فردی و شغلی را با موفقیت تعدیل می کند. نتایج تحقیق در منبع [21] نشان داد که افراد شرکت کننده با استفاده از هوش فرهنگی می توانند از راهبردهای حل تعارض در شرایط بهتری استفاده کنند. مطالعات انجام شده در منبع [5] نشان میدهد که ابعاد هوش فرهنگی با سازگاری، تصمیم گیری، انطباق فرهنگی و عملکرد وظیفه ای ارتباط دارد و در واقع هوش فرهنگی به عنوان عامل پیش بینی کنندهی این متغیرها معرفی شده است.
هر فردی که در سازمانی یا مؤسسهای مشغول به کار می شود، پس از کسب تجربه و دستیابی به مهارت های شغلی، به فکر ارتقای شغل و پیمودن مراحل ترقی سازمانی می افتد. اگر کسی دارای مهارتها و تجارب لازم برای انجام کاری یا هدایت گروه است، چرا برای ارتقای شغل تلاش نکند؟ امروزه آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهمترین عوامل توسعه محسوب میشود. رسالت بزرگ نهاد عظیم آموزش و پرورش شکوفایی و بروز استعدادهای دانشآموزان است و معلمان اساسیترین نقش را در این فرایند عهدهدار هستند.
اثر بخشی امر آموزش در گرو علاقه، انگیزه و کارایی معلمان است. معلمان متخصص، پویا با انگیزه و علاقمند در تحقق اهداف آموزش نقش به سزایی دارند و معلمان زمانی میتوانند از عهده رسالت سنگین خود برآیند که ارتقاء شغلی مناسبی داشته باشند. به دلیل کاهش جاذبه شغلی و عدم رضایت شغلی آنان آموزش و پرورش در جذب نیروهای توانمند و مستعد ناتوان مانده است و نظام تعلیم و تربیت در معرض خطر عدم کارایی است. توجه به استعداد و توانمندی های معلم و ارتقای شغلی او سبب بهبود کیفیت کار آموزش می شود.
بی توجهی به این امر باعث کاهش اقتدار تأثیر الگو بودن او برای دانشآموزان و در نتیجه منجر به کاهش کارآمدی نظام آموزشی و تهدیدی برای تربیت و پرورش نسل آینده میشود. با توجه به مطالب بیان شده پژوهشگران در پی پاسخ به این سؤال هستند که »آیا بین هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان رابطه وجود دارد؟ در این تحقیق فرضیه های زیر مورد بررسی قرار گرفت: فرضیه اصلی: بین هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان رابطه وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
- بین فراشناخت هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان رابطه وجود دارد.
- بین شناخت هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان رابطه وجود دارد..
- بین انگیزش هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان رابطه وجود دارد.
- بین رفتار هوش فرهنگی با ارتقاء شغلی معلمان رابطه وجود دارد.
