بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و هوش هیجانی با اعتیاد به بازی های رایانه ای دانش آزمون پسر مقطع متوسطه اول شهر ابهر بود. جهت انجام پژوهش ٍُِ نفر به روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند.افراد نمونه به پرسشنامه های اعتیاد به بازی های رایانه ، هوش هیجانی بار-آن و پرسشنامه شخصیتی نئو پاسخ دادند. داده ها بوسیله آزمون ضریب همبستگی پیرسونو تحلیل رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین ویژگی روان نژندی و اعتیاد به بازی های رایانه ای رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد - ًٌ/ً. - P< بین ویژگی های شخصیتی برونگرایی، گشودگی، توافق و وظیفه با اعتیاد به بازی های رایانه ای رابطه منفی وجود دارد - ًٌ/ً. - P<بین هوش هیجانی و اعتیاد به بازی های رایانه ای رابطه منفی وجود دارد - ًٌ/ً. - P<نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد ویژگی های شخصیتی وظیفه، روان نژندی ،هوش هیجانی و ویژگی شخصیتی برون گرایی می توانند ٍّ% واریانس اعتیاد به بازی های رایانه ای را تبیین کنند.بنابراین می توان نتیجه گرفت از جمله متغیرهای مرتبط و پیش بینی کننده اعتیاد به بازی های رایانه ای سطح هوش هیجانی و ویژگی های شخصیتی می باشد.
واژه های کلیدی: ویژگی های شخصیتی , هوش هیجانی، اعتیاد به بازی های رایانه ای، دانش آموزان پسر
مقدمه
بهترین و مؤثر ترین راه آموزش کودکان و نوجوانان این است که به آنها به میزان رشد شخصیتی و ذهنیشان آموزش داده شود و این از طریق بازی امکان پذیر است - قاضی،ٌََِ - . بازی رایانه ای را در بسیاری از موارد می توان به عنوان نخستین گام در راه آشنایی کودک با دنیای پیچیده فناوری اطلاعات قلمداد کرد. جذابیت فوق العاده بازی ها و قدرت کامپیوتر در ارائه قوانین، تعاملات و بازخورد موجب افزایش علاقمندی به این رسانه می شود - شکوهی،ٌٍَُ - .یکی از آثار منفی بازی های رایانه ای اعتیاد و وابستگی داشتن به آن می باشد، که این خود تبعات متعدد جسمی ، عاطفی، روحی و روانی در پی دارد. از جمله جنبه های منفی آن ضعف مهارتهای اجتماعی و عاطفی است، که در اغلب موارد موجب عدم مصالحه و سازش در روابط بین فردی و مشکلات و اختلالات رفتاری می گردد و بر رشد شخصیت نوجوان و سازگاری وی با محیط تاثیر می گذارد.
کودکان و نوجوانان دارای کمبود مهارتهای عاطفی و اجتماعی نه تنها از این کمبود رنج می برند بلکه با رفتارهای نامناسب و تکانشی خود باعث ایجاد مزاحمت دیگران خواهد شد در نتیجه این اعمال نوجوان از جمع دوستان طرد خواهد شد.از سوی دیگر، شخصیت یکی از عوامل موثر در ایجاد تفاوت های فردی است . گرچه ادعا شده است که کودکان و نوجوانان ، محتوا و برنامه هایی را که از رسانه ها دریافت می کنند ، چون مصالح خام جهت شکل دهی چارچوب ذهنی و شخصیتی خود به کار می برند ولیکن ارتباط مستقیم و یک شاخه ای بین دریافت این محتوا و بروز رفتار وجود ندارد و عوامل بسیاری چون خصوصیات شخصیتی هر فرد و زمینه ای که در آن محرک را ادراک می کند، در این امر دخیل اند؛ اما باید توجه کرد که نوع مصالح و مواد جهت تاسیس بنای شخصیتی و ذهنی نیز مهم می باشد. در کنار آن فضایی که بازی های رایانه ای و ویدیوئی خلق می کنند و دنیایی که به روی آنها گشوده می ×گردد نیز باید مورد توجه قرار گیرد - عبداللهی و رسولی زاده طباطبایی،ٌٍَُ - .
مطالعاتی که آثار این بازی ها را بر ویژگی های شخصیتی نوجوانان بررسی می کند، تصویر روشنی از اثرات مثبت و منفی این بازی ها ارائه نکرده اند.هوش هیجانی در شکل گیری، گسترش و ادامه تعاملات انسانی مؤثر، نقش مهمی دارد و عموماً یکی از عوامل اساسی هوش هیجانی این است که فرد راهبردهای ارتباطی را چگونه و در چه زمانی و به چه شکلی مورد استفاده قرار دهد. هوش هیجانی مجموعه ای از قابلیت های غیر شناختی است که توانایی فرد را در سازگاری با مقتضیات محیطی و فشارهای حاصله افزایش می دهد - موسوی لطفی و همکاران،ٌَََ - .با توجه به اینکه نوجوانی یکی از حساسترین و سرنوشت سازترین مراحل زندگی آدمی است. جای آن دارد که به اثرات و پیامدهای اعتیاد به این بازی ها بر کودکان و نوجوانان و دنیای آنان بیشتر توجه شود در پژوهش حاضر، پژوهشگر درصدد پاسخ به این سؤال است که : آیا بین ویژگی های شخصیتی و هوش هیجانی با اعتیاد به بازی های رایانه ای در نوجوانان پسر رابطه وجود دارد؟
پیشینه پژوهش
ویژگی های شخصیتی
ویژگی های شخصیت عبارت است از مجموعه ای سازمان یافته ، واحد و متشکل از خصوصیات ثابت و مداومی که یک شخص را از اشخاص دیگر متمایز میکند . هم چنین می توان گفت شخصیت عبارت است از الگوی نسبتا پایدار صفات ، گرایش ها ، ویژگی هایی که تا اندازه ای به رفتار افراد دوام میبخشد - فیست و فیست ، ترجمه سید محمدی ، ٌََْ -
اعتیاد به بازی های رایانه ای
عادت بیش از حد به بازی های رایانه ای و گذراندن وقت طولانی در برابر صفحه های نمایش بازی ، که رفتار اعتیاد گونه نامیده می شود را می توان اعتیاد به بازی های رایانه ای نامید - چشمی و زمانی،ًٌَُ - .
هوش هیجانی
بر اساس نظریه سالووی و مایر، هوش هیجانی دارای چهار جنبه اساسی است ٌ- شناخت هیجانها ٍ- درک هیجانها َ-تنظیم هیجانها ُ- استفاده از هیجانها. هوش هیجانی باعث می شود شخص بتواند هیجانهای خود و دیگران را درک کرده، از میزان شدت آنها آگاه شده و در زندگی و ارتباط خود با اطرافیان از آن استفاده کند. هوش هیجانی بالا نشان دهندی توانایی بالا در ویژگیهای یاد شده است. به علاوه هوش هیجانی بالا به شخص اجازه می دهد که شخص بر هیجانهای خود کنترل داشته باشد - یوسفی ،ٌَََ - .چانگ وچنگ - ًٌٍّ - در پژوهش خود نشان دادند که اعتیاد به بازی های آنلاین رایانه ای تحت تاثیر انگیزه های واسطه ای شامل: سرگرمی ، گذشت زمان و فرار و انگیزه های فردی شامل : تعامل اجتماعی و تظاهر اجتماعی قرار دارد.
اوستین ویس و همکاران - ًٌٍّ - در پژوهش خود نشان می دهد پسران و دخترانی که اعتیاد به بازی های رایانه ای داشتند و در طول روز بیش از پنج ساعت بازی می کردند سلامت روان پایینی داشتند.چن و لئونگ - ًٌٍّ - نیز نشان می دهند احساس تنهایی و ضعف در کنترل خویشتن پیش بینی کننده قوی برای اعتیاد به بازی های کامپیوتری می باشد.لم - ًٌٍُ - در پژوهش خود نشان می دهد اعتیاد به بازی های رایانه ای موجب افسردگی، کیفیت نامناسب خواب، سلامت روان پایین و تنهایی بیشتر می شود.کلوئل و پاین - ًًٌٍ - در پژوهش خود نشان می دهد بین انزوای اجتماعی و بازیهای رایانه ای ارتباط مستقیم وجود ندارد ولی بین پرخاشگری و پرداختن به بازی های رایانه ای ارتباط مستقیم وجود دارد.وود - ًًٍْ - در پژوهشهای خود علت های احتمالی وابستگی و پرداختن به بازی های رایانه ای را بررسی کرد که نتایج نشان داد که پرداختن اعتیاد گونه به بازی ها اکثراً به علت عدم مهارت کنترل رفتارها و مدیریت زمان و نیز فرار از استرس ها و مشکلات زندگی است که فرد سرگرم شدن به بازی ها را به عنوان راه گریز از استرس انتخاب می کند.
گریفیتث و همکاران - ًًٍْ - در پژوهش خود نشان داد که احساس وابستگی و اعتیاد به بازی های رایانه ای به میزان ساعات پرداختن به بازی بستگی ندارد.ویدیانتو - ًًٍُ - در پژوهش خود نشان داد که میزان اعتیاد به بازی رایانه ای در کودکان و نوجوانان با سطح جرات ورزی ، مهارت های اجتماعی - رفتار سازگار و ناسازگار اجتماعی - و موفقیت تحصیلی آنها مرتبط است.همچنین نشان داد که می توان اعتیاد به بازی ها را با عواملی چون میزان خشونت و پرخاشگری پیش بینی کرد. و بین موفقیت تحصیلی و وابستگی به بازیهای رایانه ای رابطه منفی معنی داری وجود دارد.رمضانی نژاد - ٌََْ - در پژوهش خود نشان می دهد که دانش آموزانی که از بازی های رایانه ای زیاد استفاده می کنند نسبت به دانش آموزانی که کم استفاده می کنند. یا اصلا استفاده نمیکنند سلامت روان پایین تری دارند.
