بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی رابطه ویژگی های شغلی با رضایت شغلی در اداره کل بنادر و دریانوردی استان مازندران می باشد،تحقیق بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان اداره کل بنادر و دریانوردی مازندران در سال 1394 به تعداد 404 نفر تشکیل داد که از این میان با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 196 نفر حجم نمونه انتخاب شد.
ابزارهای جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر پرسشنامه ویژگی های شغلی واگنر - 1995 - و پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا - 1967 - بود. به منظور آمار توصیفی داده ها از آمار توصیفی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون اضریب همبستگی و تحلیل واریانس استفاده گردیده است. نتایج حاصله از سوال اصلی پژوهش نشان داد که بین ویژگی های شغلی بارضایت شغلی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. همچنین بین تمامی ابعاد ویژگی های شغلی اعم از تنوع شغلی ماهیت شغلی، اهمیت شغلی، استقلال شغلی و بازخورد شغلی با رضایت شغلی رابطه معنی دار و مستقیم وجود دارد.
-1 مقدمه
در دنیای امروز و در عصر صنعتی، توجه به نیازهای انسانی و هویت شخصیتی انسان ها بیش از پیش مورد توجه کارشناسان سازمانی قرار گرفته است تا علاوه بر این که جنبه های انسانی کار در بین کارگران و کارمندان حفظ شود، سطح کارآیی و بهره وری سازمان ها افزایش یافته و انسان ها بیش از پیش در راه رسیدن سازمان به اهدافش احساس مسئولیت کنند. در این میان بررسی ویژگی های شغلی کارکنان یکی از عواملی است که موجب بهبود این امر می گردد. هر چه تناسب ویژگی های شغل و شاغل بیشتر باشد میزان انگیزش بالاتر بوده و رضایت شغلی افزایش می یابد و کارکنان راضی تر و علاقه و اشتیاقشان به انجام فعالیت های سازمانی بیشتر می شود.
رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چند بعدی است که با عوامل روانی، اجتماعی و جسمانی ارتباط دارد. تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی شود و ترکیب معینی از مجموعه عوامل گوناگون سبب می گردد فرد شاغل در لحظه معینی از زمان از شغل خود احساس رضایت نماید و به خود بگوید که از شغل خود راضی است و از آن لذت می برد. فرد با تاکیدی که بر عوامل مختلف از قبیل میزان درآمد، ارزش اجتماعی شغل، شرایط محیط کار و اشتغال در زمان های متفاوت دارد به طرق گوناگون از شغلش احساس رضایت می کند.
بیش درآمد نگرش ویژگیهای شغلی مطالعات ترنر و لارنس6 بود. آنها به منظور سنجش واکنش کارکنان در برابر شغل های مختلف یک پروژه بزرگ را به مورد اجرا گذاشتند. ایشان عقیده داشتند که کارکنان شغل های پیچیده و پر تلاش را به شغل های یکنواخت و کسل آور ترجیح می دهند و معتقدند که پیچیدگی شغل، رضایت و حضور کارکنان را به دنبال خواهد داشت - مورهد و گریفین7، . - 1380 ویژگیهای شغل اشاره به چگونگی فعالیت ها، وظایف ، تکالیف و ابعاد مختلف یک شغل دارد.
برخی از مشاغل متعارف و جاری هستند زیرا فعالیت های آنها یک دست شده و تکراری می باشند و بعضی دیگر غیر معمول، به بعضی ها نیاز به مهارتهای گوناگون دارند و بعضی دیگر میدان عملی محدود ؛ بعضی ها کارمند را با واداشتن به تبعیت دقیق از روند خسته می کنند و بعضی دیگر به کارمندان آزادی عمل برای انجام کار به میل خود می دهند، بعضی کار ها زمانی بیشترین توفیق را همراه دارند که به وسیله گروهی از کارمندان به صورت جمعی صورت گیرند و بعضی دیگر نیز به صورت فردی باید انجام شوند - کشتی دار، . - 1381 مدل ویژگی شغلی در دهه 1970 به عنوان چهارچوبی برای تجزیه و تحلیل طراحی یک شغل مطرح شد. این مدل ویژگی 5 گانه اصلی شغل، روابط متقابل آنها، تاثیر آنها بر بهره وری، انگیزش و رضایت کارکنان را معین می کند. بر اساس این مدل هر شغل می تواند در قالب ابعاد پنجگانه به شرح ذیل تشریح و توصیف گردد:
تنوع شغلی: شامل وظایف متنوعی باشد، طوری که یک فرد بتواند از مهارتها و توانایی های گوناگونی بهره گیرد.
ماهیت شغلی: وظایف شغلی به نحوی معین شده اند که کار از ابتدا تا انتها برای شاغل مشخص بود و فرد تصویر کاملی از وظایف شغلی خود داشته و خود بخش مهمی از کار تلقی می شود.
اهمیت شغلی: شغل دارای اهمیت و ارزش بوده و اثرات محسوسی بر زندگی یا کار افراد دیگر دارد.
آزادی عمل در کار: شاغل تا حدی در برنامه ریزی زمانی کار، در تعیین رویه کاری، از آزادی عمل برخوردار است.
بازخورد شغلی: شغل طوری طراحی شده است که اطلاعات واضح و مستقیم در مورد اثر بخشی نتایج و عملکرد کاری به شاغل می دهد - سعادت، . - 1376
اشتغال از جمله مسائلی است که همواره ذهن انسان ها، دولت ها و ملت ها را به خود مشغول داشته است. هرچند شغل و حرفه به ظاهر، به بعد اقتصادی- معیشتی انسان ها مربوط می شود، ولی با بعد فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آنان نیز ارتباطی تنگاتنگ دارد. رضایت شغلی حوزه ای است میان رشته ای که دیدگاه های روانشناختی اجتماعی، جامعه شناختی، اقتصادی، علوم سیاسی و تربیتی، هرکدام به سهم خود به آن پرداخته اند.
آنچه همواره مورد توجه روانشناسان و اندیشمندان علوم اجتماعی بوده، رضایت شغلی افراد و آثار این رضایت در روحیه آن ها و بازدهی کارشان می باشد. اگر فرد به شغل خود علاقه مند باشد، خلاقیت و استعداد وی در زمینه کارش شکوفا خواهد شد و کم تر دچار خستگی و افسردگی می شود. به عکس، اگر فرد از حرفه اش راضی نباشد، هم خودش دچار افسردگی و سرخوردگی می شود و هم کارش بی نتیجه خواهد ماند و به دنبال آن جامعه نیز دچار ضرر و زیان خواهد شد. رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است و باعث افزایش کارآیی و احساس رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است و باعث افزایش کارآیی و احساس رضایت فردی می شود - فرهی بوزجانی و همکاران، . - 1389
میل با اراده انجام کار یا انگیزش، عامل اساسی در ایجاد تلاش ها و فعالیت های فرد یا افراد است. انگیزش یکی از ابزارهای مهم در القای کارکنان برای تولید نتیجه موثر و کارآمد و خلق محیط کاری مثبت و اجرای موفقیت آمیز برنامه های پیش بینی شده است - بیسل8، - 2012 برای افزایش بهره وری در سازمان نیاز به تامین شرایط چنین احساس می شود که مهم ترین آن عامل انسانی است. نیروی انسانی برانگیخته برای انجام وظایف خود مهمترین عامل بهره وری است و انگیزش کارکنان نیز باعث افزایش سطح روحیه و رضایت شغلی کارکنان فراهم می آید. اما برای افزایش روحیه و رضایت شغلی کارکنان لازم است به ارضای نیازهای آنان در محیط کار توجه شود و تنها مدیرانی می توانند موجبات ارضای مراتب بالای کارکنان تحت نظارت خود را فراهم کنند که فضای روانی مناسب را درون سازمان به وجود آورده باشد - قره خانی،. - 1385
