بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه ی اعتیاد به اینترنت و سلامت روان در دانش آموزان دختر دبیرستان های ناحیه - 3 - شهرستان اهواز بود . فرضیه اصلی پژوهش عبارت بود از این که بین سلامت روان و اعتیاد به اینترنت دانش آموزان دختر دبیرستان های ناحیه - 3 - شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد.آزمودنی های پژوهش شامل350 نفر بودند که به صورت خوشه ای تصادفی اننخاب شدند. طرح پژوهش از نوع همبستگی بوده است . برای سنجش متغیرها از پرسشنامه سلامت روان - - GHQ-28 و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ - IAT - به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. نتایج حاصله از روش ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت و سلامت روان دانش آموزان دختر دبیرستان های شهرستان اهواز در سطح p<0/05 رابطه معناداری وجود دارد .
کلمات کلیدی : اعتیاد به اینترنت، سلامت روان
مقدمه
افرادی که از ضعف شدید روابط اجتماعی رنج می برند بیشتر به ارتباطات اینترنتی پناه می آورند.ارتباطات گاهی تا مرز اعتیاد به اینترنت پیش می رود.فردی که در روابط بین فردی توفیق چندانی نداشته است از این طریق قادر می شود بدون اینکه چهره ی خود را برملا کند یا نام خود را بگوید روابط گسترده ای برقرار کند و احساسات خویش را بروز دهند. به نظر برخی پژوهشگران افرادی که در روابط و حمایت اجتماعی احساس تنهایی می کنند و دچار نقصان هستند از تمایلات اینترنتی جهت رفع اینگونه کاستی ها استفاده می کنند و از نظر برخی دیگر استفاده از اینترنت خود به احساس تنهایی منجر می شود زیرا افراد هنگامی که به اینترنت روی می آورند مجذوب این فضا می شوند و تمایلات آنها با دنیای واقعی کاهش می یابد و به این ترتیب در آن ها شکل می گیرد. اما تنها احساس تنهایی نیست که موجب می شود فرد به زیادی مجازی اینترنت پناه آورد.گاهی اوقات در زندگی،افراد.با موقعیت هایی مواجهه هستند که خواسته های آن ها مورد تعرض قرار می گیرد و فرد نمی تواند خواسته های مشروع خود را ابراز کند و چیزی که به او تحمیل می شود را برخلاف میل باطنی خود می پذیرد هر چیز که این پذیرش برای او تنش زا است اما باز توانایی مخالفت کردن و ابراز عقیده خود را ندارد و مجبور به اطلاعات کورکورانه و چشم پوشی از حق طبیعی اش می گردد.در اینجاست که گاهی فرد روابط اجتماعی از دست رفته در دنیای حقیقی را در دنیای مجازی اینترنت جستجو می کند.
سعی می کند با توجه به امکانات که این دنیای مجازی برای او به ارمغان می آورد - مثل گمنامی،توانایی ابراز احساسات و تمایلات بدون ترس از عواقب آن - ابراز وجود از دست رفته اش را بازیابد - فین, . - 1999 فرضیه اصلی پژوهش آن است که » بین اعتیاد به اینترنت و سلامت روان در دانش آموزان دختر دبیرستانهای ناحیه - - 3 اهواز رابطه معناداری وجود دارد. « اصطلاح معتاد اینترنتی اولین بار توسط یانگ - - 1996 معرفی گردید - صادقی لواسانی نیا،. - 1389دیویس «2001» معتقد است دو شاخص و نشانه برای اعتیاد به اینترنت این است:.1عادت به حدی بالا می گیرد که زندگی روزانه و روابط اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد..2افراد اراده ای برای متوقف کردن آن ندارند. اعتیاد به اینترنت نوعی وابستگی رفتاری است که به عنوان یک معضل اجتماعی شناخته می شود و پدیده های مزمن عود کننده و فراگیر است و فرد را با صدمات جسمانی اجتماعی و روانی رو به رو می کند. یانگ بر این باور است که اعتیاد به اینترنت شامل اختصاص بیش از حد زمان و تمایل ما به گذراندن وقت جهت شرکت در فعالیت های متعدد رایانه ای است - صادقی لواسانی، . - 1389منظور از اعتیاد به اینترنت در این پژوهش نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ - - IAT کسب می کنند. بهداشت روانی عبارت است از مجموعه عواملی که در پیشگیری از ایجاد پیشرفت روند و یا وخامت اختلالات شناختی احساسی و رفتاری در انسان نقش مهمی دارند - خدارحیمی، . - 1373 منظور از سلامت روان در این پژوهش نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه ی سلامت عمومی- - - GHQ -28 کسب می کنند.
اعتیاد به اینترنت
نظریه روانکاوی اعتیاد را در آسیب های کودکی و در ارتباط با صفات شخصیتی معین یا اختلالات دیگر و آمادگی های روان شناختی ارثی در نظر می گیرد. در این زمینه "سو" الگوی آمادگی استرس را مطرح می کند. بعضی از افراد به دلیل عوامل گوناگون ممکن است آمادگی بیشتری برای اعتیاد به اینترنت یا یک چیز دیگر مانند - الکل - هروئین قماربازی خرید کردن و....... داشته باشند.اگر چه بعضی از این افراد ممکن است به اعتیاد روی بیاورند.بنابراین اگر ترکیب معینی از زمان شخص و واقعه فراهم شود ممکن است به اینترنت معتاد شود - پیل ، . - 1991
نظریه رفتارگرایی -این نظریه براساس مطالعه اسکینر به شرط سازی تکیه دارد که در آن شخص رفتار معینی انجام می دهد و سپس برای انجام ای رفتار پاداش دریافت می کند.از جهت اینکه الکل مواد قمار یا اینترنت و غیره پاداش عاطفی هیجانی جسمانی مانند آن دارد به عنوان شیوه ای برای فرار از واقعیت در نظر گرفته می شود.اگر فرد یاد بگیرد چیزی مانند اینترنت می تواند برای او شرایطی فراهم کند که از واقعیت فرارکند،احتمالاً در آینده نیز به این کار مبادرت می کند.این کار برای او تقویت کننده خواهد بود.پس به صورت چرخه ای عمل کرده و باعث افزایش رفتار خواهد شد.بنابراین علت کلیدی در اینترنت و موضوعات وابسته به آن تقویتی است که فرد دریافت می کند.اولین بار که فرد با اینترنت تماس پیدا می کند موفقیتی که در آن دریافت می کند باعث ادامه آن فعالیت می شود.صدای رایانه یا احساس لمس کردن صفحه کلید جنبه های وابسته و تقویت کننده های ثانوی در اعتبار آن هستند - سیدمحمدی،. - 1388
سلامت روان
از دیدگاه روانی اجتماعی بنا به نظریه ادلر از سلامت روان شناختی توان یا شهامت یا جرئت عمل کردن را برای نیل به اهداف خود دارد. چنین فردی جذاب و شاداب است و روابط اجتماعی سازنده و مثبت با دیگران دارد .فرد سالم از نظر آدلر از مفاهیم و اهداف خودش آگاهی دارد و عملکرد او مبتنی بر نیرنگ و بهانه نیست.فرد دارای سلامت روان مطمئن و خوش بین است و ضمن پذیرفتن اشکالات خود در حد توان اقدام به رفع آنها میکند به عقیده ی آدلر سلامت روان یعنی داشتن اهداف شخصی در زندگی داشتن فلسفه استوار و محکم برای زیستن روابط خانوادگی و اجتماعی مطلوب و پایدار مفید بودن برای همنوعان جرأت و شهامت و قاطعیت و کنترل داشتن بر روی عواطف و احساسات داشتن هدف نهایی کمال و تحقق پذیرفتن اشکالات و کوشیدن در حد توان برای حل اشتباهات - خدارحیمی،. - 1373
از دیدگاه رفتارگرایی اسکینر سلامت روان و انسان سالم به عقیده اسکینر معادل با رفتار منطبق با قوانین و ضوابط جامعه است و چنین انسانی وقتی با مشکل رو به رو می شود از طریق شیوه اصلاح رفتار برای بهبودی و به هنجار کردن رفتار خود تلاش می کند به علاوه انسان سالم بایستی آزاد بودن خودش را نوعی توهم پندارد و بداند رفتار او تابعی از محیط است و هر رفتار توسط محدوده ای از عوامل محیطی مشخص می گردد. انسان سالم کسی است که از تأییدات اجتماعی بیشتری به خاطر رفتارهای متناسب از محیط و اطرافیان خود دریافت کند - سیدمحمدی،. - 1388 - قجری و حسینی - 1389 - در تحقیقی باعنوان بررسی افت تحصیلی و رابطه ی آن با اعتیاد به اینترنت دریافتند که بین افت تحصیلی و اعتیاد به اینترنت دانش آموزان دبیرستانی شهرستان ارسنجان رابطه مستقیمی وجود دارد .
