بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه موجود بین اعتیاد به اینترنت با عملکرد خانواده در دانش آموزان دختر متوسطه در شهر اردبیل انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر متوسطه شهر اردبیل در سال تحصیلی 95 - 96 می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشهای، پرسشنامه اعتیاد به اینترنت و پرسشنامه عملکرد خانواده در گروه نمونه به اجرا در آمد و دادههای جمع آوری شده با آزمون ضریب همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شد. بررسی نتایج نشان داد بین اعتیاد به اینترنت با برخی از زیر مجموعه های عملکرد خانواده همچون ابراز وجود، گرایشهای ذوقی و تأکیدات مذهبی، همبستگی منفی معنیداری وجود دارد و همچنین بین مقیاسهای گسستگی در خانواده، تعارض زیاد و سبک خانوادگی مستبد با اعتیاد به اینترنت رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.
مقدمه
کاربرد فراوان اینترنت و جذابیتهای آن باعث شده است که افراد، ساعتها و روزها، وقت خود را صرف اینترنت کرده و باعث به وجود آمدن پدیدهای به نام اعتیاد اینترنتی شوند. اینترنت یکی از در دسترسترین رسانهها در دنیاست. اگرچه دانش آموزان برای سرگرمی و اهداف تحصیلی نیازمند یادگیری و استفاده از اینترنت هستند، ولی استفاده بیش از اندازه از آن و به عبارتی اعتیاد به اینترنت، تاثیرمنفی بر عملکرد تحصیلی، عواطف و روابط خانوادگی دانش آموزان دارد. - دلیر و آقا یوسفی، . - 94 :1394
یانگ - - 1998، اولین فردی بود که استفاده افراطی و مشکل ساز از اینترنت را تحت عنوان اعتیاد به اینترنت معرفی کرد. از نظر او اعتیاد به اینترنت اصطلاح گستردهای است که گستره وسیعی از رفتارها و مشکلات را در بر می گیرد. برخی از محققان استفاده مفرط از اینترنت را به شکل سندرمی از اشتغال ذهنی شدید به اینترنت، صرف وقت فراوان برای آنلاین بودن، استفاده وسواس گونه از اینترنت، مشکل در مدیریت زمان، احساس بیحوصلگی در خارج از اینترنت، بی قراری یا زود رنجی فرد در هنگام ایجاد وقفه در استفاده از شبکه، کاهش یا ترک بسیاری از فعالیتهای اجتماعی به دلیل استفاده از اینترنت و احساس شدید تنهایی و افسردگی تعریف کرده اند. - خسروی،علیزاده صحرائی،. - 60: 1390
مطالعات اخیر در زمینه اعتیاد بر روی سه دسته از عوامل تاکید دارد: عوامل فردی، عوامل روانی- اجتماعی و عوامل مربوط به اینترنت. منظور از عومل روانی - اجتماعی که بحث پژوهش حاضر است، حمایت خانوادگی و ارتباط بین اعضای خانواده می باشد. بنابر این یکی از عوامل مرتبط با میزان و چگونگی استفاده از اینترنت و نحوه استفاده بجا و نابجا از شبکه های اینترنتی، نوع و کیفیت روابط خانوادگی است. - احمدی و همکاران، . - 328 :1389
لینگ - یانگ، دنگ هوا وران - 2007 - در مطالعه ای به بررسی عملکرد خانواده در نوجوانان معتاد به اینترنت پرداختند. در این مطالعه از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ، مقیاس انطباق پذیری و همبستگی استفاده شد. نتایج نشان داد گروه معتاد به اینترنت از لحاظ نمره انطباق پذیری و همبستگی در خانواده به شکل معناداری پاین تر از گروه کنترل بودند. همچنین نتیجه مطالعات انجام شده توسط پارک، کیم و چو - - 2008 بر روی 903 دانش آموز مشغول به تحصیل در سطوح راهنمایی و دبیرستان در کشور کره، نشان داد که نگرش های والدینی، ارتباطات خانوادگی، همبستگی خانواده و مواجه با خشونت با اعتیاد به اینترنت در ارتباط است. - خسروی،علیزاده صحرائی،. - 62 1390
فرضیه های پژوهش:
-1 بین مؤلفههای عملکرد خانواده - همبستگی، ابراز وجود، گرایش های ذوقی و سرگرمی، گرایش های فرهنگی و عقلانی، تأکیدات مذهبی، سازمان دهی، جامعه پذیری، آرمان خانوادگی و سبک خانواده دموکراتیک - با اعتیاد به اینترنت رابطه منفی وجود دارد.
-2 بین مؤلفه های عملکرد خانواده - تعارض زیاد، منبع کنترل بیرونی بالا، گسستگی، سبک خانواده بی قید و بند، سبک خانوادگی مستبد و بهم تنیدگی - با اعتیاد به اینترنت رابطه مثبت وجود دارد.
-3 مؤلفههای ابراز وجود، گرایشهای ذوقی و سرگرمی و تأکیدات مذهبی نقش تعیین کنندهای در اعتیاد به اینترنت دارد.
روششناسی تحقیق
جامعه آماری پژوهش حاضر، دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر اردبیل در سال تحصیلی 95-96 است. تعداد285 نفر دانش آموز به شیوه نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. تعداد 8 مدرسه به طور تصادفی انتخاب شدند و از هر مدرسه دو کلاس در نظر گرفته شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه اعتیاد اینترنتی و پرسشنامه عملکرد خانواده جمع آوری شد. دامنه سنی افراد نمونه 12 تا 18 سال و میانگین سنی آنها 15 بود.
ابزارسنجش:
-1 پرسشنامه اعتیاد اینترنتی پرسشنامه اعتیاد اینترنتی شامل 35 سوال میباشد که توسط اس، ای، کاپلان در سال 2002 تهیه شده است. هدف این پرسشنامه سنجش میزان و شدت اعتیاد به اینترنت و اندازه گیری آسیبهای احتمالی کلی ناشی از اعتیاد به اینترنت میباشد. پرسشنامه اعتیاد اینترنتی کاپلان در یک مقیاس 5 درجهای میزان اعتیاد اینترنتی را میسنجد. متن این پرسشنامه به فارسی برگردانده شده و برای بدست آوردن روایی آن در گروهی به اجرا درآمده است. این پرسشنامه از نظر روایی محتوایی و صوری مورد بررسی قرار گرفته است به طوریکه از آلفای کرونباخ 87 درصد برخوردار است.
-2 پرسشنامه عملکرد خانواده مقیاس عملکرد خانواده در سال 1985 توسط بلوم بر اساس برداشت نوجوان از زندگی خود تهیه شده است. این پرسشنامه دارای 75 عبارت توصیفی درباره ویژگی های خانوادگی است که بلوم آنها را در پانزده حیطه که به طور معنی دار از هم مستقل بودند، طبقه بندی نمود. پرسشنامه عملکرد خانواده در یک مقیاس 5 درجه ای عملکرد خانواده را می سنجد.
