بخشی از مقاله
چکیده
زمینه : پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه بین سخت رویی و مهارت های مقابله ای با کیفیت زندگی کاری در افراد مبتلا به دیابت نوع2 و افراد سالم در شهر قزوین انجام شد.
روش: برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های » کیفیت زندگی کاری والتون « ؛ » مهارت های مقابله ای بیلینگز و موس« ؛ و » سخت رویی کوباسا، استفاده شد. . به این منظور 80 نفر از کارمندان ادارات در شهر قزوین به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین راهبردهای مسئله مدار، راهبردهای هیجان مدار و سخت رویی با کیفیت زندگی کاری در افراد مبتلا به دیابت نوع2 و سالم رابطه معناداری وجود دارد. - . - p<0.05
بحث و نتیجه گیری: همچنین نتایج پژوهش نشان داد که سخت رویی کیفیت زندگی کاری افراد مبتلا به دیابت نوع2 را پیش بینی نمی کند. نتایج پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که بر اساس آنها می توان نتیجه گرفت سخت رویی و مهارت های مقابله ای، کیفیت زندگی کاری را در افراد مبتلا به دیابت نوع2 و افراد سالم پیشنهاد می کنند. لذا پیشنهاد می شود به منظور بهبود کیفیت زندگی کاری افراد، به تقویت سخت رویی ومهارت های مقابله ای پرداخته شود.
واژه های کلیدی: راهبردهای مقابله ای مسئله مدار و هیجان مدار، سخت رویی، کیفیت زندگی کاری.
-1 مقدمه
وقوع دوره های گذر اپیدمیولوژیکی، تغذیه ای و دموگرافی در قرن بیستم، ارتقای مؤلفه های زندگی سالم و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشورها در دهه های گذشته از یک طرف باعث کاهش، کنترل، حذف و ریشه کنی بسیاری از عوامل عفونی مهلک شده و از طرف دیگر به دلیل تغییر شیوه ی زندگی و پیشرفت صنعتی، بیماریهای مزمن و غیر واگیر به تهدیدی جدی برای سلامتی تبدیل شده است که روز به روز در حال افزایش است . به طوری که امروزه 4 گروه بیماری غیر واگیر، شامل بیماری های قلبی و عروقی، سرطان ها، بیماری های مزمن تنفسی و دیابت مهم ترین تهدیدکننده های حیات انسان محسوب شده و عوارض و ناتوانی ناشی از آن ها بار سنگینی به خانواده ها، جوامع، و دولت ها تحمیل می کنند - دلاور :1383 . - 23
ابتلا به بیماری دیابت و الزام بیمار به مراقبت خاص از خویش موجب چالش های فراوانی در زندگی روزمره می شود که استفاده از رفتارهای مقابله ای را به منظور سازگاری ضروری می سازد. شیوه های مقابله ای نقش مهمی در سیر، کنترل، درمان و سازگاری روانی- اجتماعی بیماران دیابتی می تواند داشته باشد - گافولز . - 280 :2006سبک های مقابله ای در مواجهه با دیابت موضوع مباحث فراوانی بوده است. برخی پژوهشگران ادعا نموده اند که شیوه های مسئله مدار موجب افزایش موفقیت آمیز مراقبت از خویش در بیماران مبتلا به دیابت می گردد، در حالی که شیوه های هیجان مدار می توانند دارای اثرات زیانباری باشند. معهذا دامنه وسیعی از رفتارهای مقابله ای شامل شیوه های مقابله ای مسئله مدار و هیجان مدار به منظور کاهش استرس حاصل از این بیماری موًثر شناخته شده است.
مطالعات نشان داده است که بیماری دیابت می تواند بر روی عملکرد فیزیکی، توسعه عوارض و وضعیت روحی و روانی، ارتباطات فردی، خانوادگی و اجتماعی تاًثیرات منفی داشته باشد - لاستمن و اندرسون . - 34 :2000سرسختی روانشناختی نیز مقوله ای است که اگر چه قدمت ندارد اما یک ویژگی شخصیتی بسیار بارز و مهم می باشد که سهم بسزایی در شناخت انسان به عنوان موجودی مختار و ارزشمند داشته است این ویژگی از انسان فردی کارآمد و توانا می سازد که می تواند حتی در بحرانی ترین شرایط و فشار زا ترین موقعیت ها به مقابله ای منطقی و معقولانه و کار ساز دست بزند و کماکان روان و جسم خود را حفظ نماید - کوباسا . - 1 :1979
سخت رویی از جمله نظام باور هایی است که نقش بنیادی در کیفیت زندگی آدمی داشته و ایجاد تعادل بین ابعاد مختلف آن را به عهده دارد. نظام باورهای ما از یک سو سبب بهبود رفتار، افزایش سلامتی، رضایت خاطر در زندگی و خشنودی و ارتقاء کیفیت زندگی می شود و از سوی دیگر به نظر می رسد بسیاری از مشکلات و مسائلی که افراد در زندگی با آن مواجه شده و تجربه می کنند منتج از این باورهاست. نظام باورهای افراد تاثیر گسترده ای در ایجاد تعادل بین ابعاد مختلف زندگی می گذارد و به عنوان یک الگوی رفتاری، آدمی را قادر می سازد تا برایند های دلخواه را گسترش دهد و از برآیند های ناخواسته اجتناب کند - بندورا . - 122 : 2000
پژوهش های زیادی در رابطها بسخت رویی و تاًثیر آن بر سلامت و بیماری های مزمن صورت گرفته است. - بارون - 363 :2004، در پژوهشی نشان داد افرادی که ویژگی شخصیتی سخت رویی در آنان بالا می باشد معمولا در برابر فشارهای ناشی از محیط کار، سختی ها و مشکلاتی که بعضاً در محل کار پیش می آید، موثرتر و سازنده تر برخورد می کنند و اجازه نمی دهند که این فشارها استمرار پیدا کنند و به صورت بیماری های جسمانی و فیزیولوژیکی نمود پیدا کنند. شواهد گسترده و فراوانی گویای آنند کهسرسختی با سلامت جسمی و روانی را بطه مثبت دارد - کوباسا . - 5 :1979کیفیت زندگی کاری عبارت است از به کارگیری کوششهایی در استفاده از زندگی کاری با کیفیت، که خود کوشش های منظم از سوی سازمانی است که به کارکنان فرصتهای بزرگتری برای اثرگذاری بر کارشان و تشریک مساعی در اثربخشی کلی سازمان میدهد - حاتملوی سعدآباد . - 20 :1391
در طی سال های اخیر برنامه های کیفیت زندگی کاری نقش اساسی و مهمی در افزایش بهره وری نیروی انسانی و در نتیجه کارآیی و اثر بخشی سازمان ها و شرکت های بزرگ بر عهده داشته است. برنامه ها ی استراتژیک ارتقاء کیفیت زندگی کاری، منابع انسانی در سازمان ها یک رویکرد درونگر و گسترده می باشد. این بدین معنی است که نیروی انسانی کارآمد نقش محوری در تحول سازمان ایفاء می کند. در جامعه امروزی بهبود کیفیت زندگی کاری یک برنامه جامع و وسیعی است ،که به منظور جلب و توجه کارکنان و کمک به آنان جهت مدیریت تغییرات و حفظ کارکنان در سازمان طراحی می شود. نارضایتی از کیفیت زندگی کاری و کیفیت پایین زندگی کاری یک مشکل اساسی است که بدون توجه به پست و موقعیت ممکن است زندگی همه کارکنان را تحت تاًثیر قرار دهد و از طریق ایجاد استرس و دیگر عوامل نگران کننده سلامت روانی و جسمانی فرد را به خطر اندازد - فلاحی . - 71 :1389
تحقیقات نشان دهنده آن است، که رابطه معناداری بین کیفیت زندگی کاری و کنترل شغل و استرس شغلی با تعداد، شدت و فراوانی بیماری های جسمی وجود دارد. همچنین یافته ها، رابطه معنادار و مثبتی را بین میزان استرس شغلی و بیماری های جسمی نشان دادند. بین کیفیت زندگی کاری و استرس شغلی، بین کنترل شغلی و استرس شغلی رابطه منفی معناداری نشان داده اند. همچنین بین کیفیت زندگی کاری و بیماری جسمی و بین کنترل شغلی و بیماری جسمی رابطه منفی معناداری نشان وجود دارد - فلاحی . - 73 :1389با توجه به این که در مورد رابطه کیفیت زندگی کاری با راهبردهای مقابله ای و سخت رویی در بیماران دیابتی تا کنون تحقیقی صورت نگرفته است بنابر این محقق بر آن است تا به این سوال پاسخ دهد که : " آیا راهبردهای مقابله ای - مسئله مدارو هیجان مدار - و سخت رویی کیفیت زندگی کاری را در افراد مبتلا به دیابت نوع2 و افراد سالم تبیین می کند؟"
-2 مواد و روشها
این تحقیق از لحاظ هدف، از نوع کاربردی است . از نظر دستکاری متغیرها بر اساس تحقیقات غیرآزمایشی، از نوع همبستگی است .جامعه آماری شامل کلیه بیماران دیابتی نوع 2 شناسایی شده ، در جریان اجرای غربالگری دیابت در سطح ادارات شهر قزوین در سال 1391 بود.نمونه پژوهش شامل 40 نفر زن و مرد مبتلا به دیابت در دامنه سنی بین 60-24 سال می باشد که به روش نمونه گیری تصادفی ساده اسامی آنان انتخاب شد. گروه نمونه غیر دیابتی - افراد سالم - هم 40 نفر از میان شاغلین در همان ادارات شهر قزوین که از نظر ویژگی های جمعیت شناختی - جنسیت و سن - با گروه دیابتی همسان هستند.
-3 ابزار پژوهش
ابزارمورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون.پرسشنامه مهارت های مقابله ای بیلینگز و موس - . - 1981 پرسشنامه سخت رویی کوباسا.
