بخشی از مقاله
چکیده:
بسیاري از کودکان با مشکلات یادگیري در مدرسه روبه رو هستند و این امر گاهی به شکست تحصیلی ، تکرار یک درس ، کلاس درس و یا حتی ترك تحصیلی منتهی می شود . در بین دانش آموزانی که مشکل یادگیري دارند کسانی در گروه روانشناختی اختلالات ویژه ي یادگیري طبقه بندي می شوند ، اینگونه کودکان از نظر هوش عقب مانده نیستند . اما در یادگیري برخی از موارد درس و درك برخی از مفاهیم آموزش با مشکل مواجه هستند . یکی از نظریه هاي مربوط به این دسته از کودکان و تفاوت قابل ملاحظه بین ظرفیت یادگیري و پیشرفت تحصیلی اشاره دارد بدین معنی که بر اساس آزمون هاي هوش انجام شده دانش آموز انتظار می رود که او از عهده ي یادگیري دروس و انجام تکالیف درسی پیشبینی شده به خوبی بر آید اما نظرات حاصل از پیشرفت تحصیلی وي گویاي حقیقت دیگیري است ، مشکل تشخیص این افراد از کسانی که به علت دیگر از جمله شرایط نامطلوب محیط یادگیري ، نداشتن انگیزه یادگیري ، تدریس نامناسب ، تعلیم دهندگان با مشکل تحصیلی رو به رو هستند همیشه وجود داشته است.
واژگان کلیدي : یادگیري ,تدریس ,معلم ,دانش آموز ,آموزش و پرورش
مقدمه:
جهان به طور روزافزون در حال تغییر و پیچیده شدن است . این پدیده رسالت نظام آموزشی ، مدرسه و به ویژه معلمان را براي آماده سازي دانش آموزان جهت رو به رو شدن با چنین جهان در حال تغییري سنگین و دشوار می سازد .لازمه ي مواجهه کارامد با چنین شرایط بهبود مستمر یادگیري معلمان و استفاده از روش هاي و فنون جدید کارامد تر و اثر بخش تر و ایجاد محیط مناسب تدریس و یادگیري است .هر انسانی داراي این حق اساي است که ذهن و ظرفیت هاي خودرا براي یادگیري توسعه دهد. هدف تدریس ، یادگیري است و یادگیري محصول عملکرد ذهن انسان است .
هرچه دانش ما درباره ي ذهن انسان بیشتر شود و پژوهش هاي بیشتري درباره ي کارکرد ذهن انسان صورت گیرد ، می توان از نتایج آن در یادگیري و آموزش انسانها بیشتر و بهتر بهره برد .امروز این واقعیت بیشتر آشکار شده است که نوسعه ي فردي و اجتماعی با آموزش و پرورش به ویژ ه به کیقیت تدریس و یادگیري بستگی دارد . شناخت ذهن و فهم نظریه هاي یادگیري در تحقق این مهم نقش به سزایی دارد .یادگیري همچون گنجی است در درون هر انسان که کلید آن آموزش و تدریس است . انسانها در طول تاریخ براي بهتر زیستن نیازمند یادگیري دانش و مهارت هاي متعدد بوده اند .هر معلم نه تنها باید یاد دهنده ي خوبی باشد ، بلکه باید یادگیرنده ي خوبی هم باشد . اصولا یادگیرنده هاي خوب می توانند یاددهنده هاي ماهري هم باشند .
بررسی تاریخی مفهوم برنامه ي درسی و برنامه ي آموزشی در ایران
بررسی هاي تاریخی نشان می دهد که تا پیش از تاسیس دارالفنون در سال 1268 ه . ق سطوح تحصیلی چه از لحاظ طول تحصیلی و چه از لحاظ تقدم و تاخر آموزش موضوعات درسی ، به صورت بارزي از هم تفکیک نشده بود . همچنین مشخص نبود که هر سطح تحصیلی شامل چند پایه است . ازین رو تفکیک پایه از سطوح تحصیلی از زمان تاسیس دارالفنون و مدارس جدید باز می گردد. بنابراین پس از تاسیس دارالفنون و مدارس جدید پایه و سطوح تحصیلی از هم تفکیک شد و تفکیک موضوعات درسی پایه ها و سطوح تحصیلی روشن گردید. - محسن پور ، : 1379 ص 13 و - 14
راهبردي براي بهبود آموزش و تدریس در ایران:
.1 راه هایی که می توان انگیز ه ي معلم را برانگیخت تا آموزش بهتر صورت گیرد :
1 – 1 به یاري معلم کم کار و تنبل شتافت : با تدابیري معقول و پسندیده علاقه و شوق معلم را به کار خویش را در او بیدار سازیم ، وسیله ي دیگري که سبب تشویق معلم کم علاقه خواهد شد مجله یا مقالاتی حاوي مطالب مفید و محرك قواي دماغی باشد براي او فراهم کنیم، معلمان کم علاقه را باید از طریق طرح برنامه هاي جمعی به کار در شوراي مدرسه وارد کرد. - دکتر وایلز ، 1367 ، ص - 99
2-1 به یاري معلم بی روح و کم تاثیر شتافت: مسئله ي معلم بی روح و کم تاثیر حتی مشکل تر از نگرانی ناشی از معلم کم کار و تنبل است برنامه ي فعالیت هاي اجتماعی براي هیئت آموزشی مدرسه یکی از وسایلی است که از طریق آن می توان معلمان را یاري نمود. - همان، ص - 101
3 – 1 به کمک معلمان سالخورده شتافت : باید همواره در جستجوي طریق و وسایلی باشیم تا بتواند دانش و اطلاعات خاص معلمان مسن را به کار اندازد، تا آنجا لازم است به تجارب معلمان قدیمی احترام بگذاریم و از علم و دانش آنان استفاده ي لازم را ببریم .، نباید تدبیري به کاربرده شود معلم مسن احساس کند نیازي ندارد براي خود کسب اعتبار کند. - همان ،ص - 103
. 2 ویژگی هاي معلمان نمونه
اولین و اساسی ترین نشانه هاي معلم نمونه برخورداري او از سوز و گداز انسان سازي است . معلم به شاگرد خود نفوذ و سیطره دارد بطوریکه نمونه ي این سلطه را بین پدر ها و کودکان نمی توان مشاهده کرد . بدیهی است که هر قدر کمالات علمی و روحیات انسان گسترده تر باشد نسبت نفوذ و سیطره اش عمیق تر خواهد بود. مبدا و آغاز هر تحول و دگر گونی در شاگرد همین نفوذ معنوي معلم است . علاوه بر معلومات و تخصص ها ، هر معلمی باید با هنر معلمی آشنا باشد یعنی باید بتواند چگونه از معلومات خود بهره بگیرد به عبارت دیگر با چه زبانی با شاگردان باید سخن بگوید، چه شیوه هایی را باید در ارتباط با شاگردان در نظر بگیرد ، چگونه باید با شاگردان ارتباط برقرار کند . - رشید پور ، 1371 ، ص 23 تا - 40
. 3 لزوم تعیین هدفهاي آموزشی در جریان تدریس و یادگیري
آموزش در هر جامعه اي بر اساس جهان بینی آن جامعه طراحی شده است منابع تعیین هدف هاي آموزشی از دیدگاه مکاتب مختلف بوده است . رالف تایر سه منبع را با عنوان تعیین هدفهاي آموزشی بیان داشته است . این سه منبع عبارتند از :
1 – 3 نیاز فراگیران : نیاز فراگیران یا دانش آموزان به قدري از اهمیت زیاد در آموزش برخوردار است که صاحب نظران کودك محور ، دانش آموز را نقطه ي ابتدا و وسط و انتها ي تعلیم و تربیت برشمرده اند . در بررسی نیاز هاي انسانی که توسط مزلو ارائه گردیده است توجه به هر یک ازسطوح نیاز ها براي دانش آموزان از اهمیت خاص خود برخوردار است مثلا در اولین سطح نیاز که نیاز هاي فیزیولوژیکی می باشد ، که دانش آموز گرسنه قادر به درك مطالب آموزشی و یادگیري نیست مگر اینکه ابتدا مشکل گرسنگی او حل شود به همین شکل می توان نیاز هاي بالاتر را در سلسله مراتب نیاز ها درباره ي دانش آموزان بررسی کرد.
2 – 3 نیاز جامعه : ا هداف آموزشی باید بر اساس نیاز جامعه نیز تدوین شود ، جامعه اي که می خواهد مستقل باشد بایستی با تربیت صحیح و حساب شده کودکان امروز خود بتواند افراد متخصص مورد نیاز براي رفع مشکلات و برآوردن نیاز هاي جامعه ي آینده تربیت نماید .
