بخشی از مقاله
چکیده:
هدف اصلی این پژوهش، ارائه راهبردهای مطلوب پیشگیری از جرم در محیطهای شهری برای سیمای ج.ا.ا در راستای توسعه پایدار ایران اسلامی است. روش انتخاب شده برای این تحقیق دلفی می باشد . نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای تهاجمی مناسبترین راهبردها برای سیمای ج.ا.ا میباشند. در انتها راهبردهای تهاجمی تدوین شده اولویتبندی شدند. در این پژوهش ابتدا عوامل داخلی و خارجی سازمان صدا و سیمای ج.ا.ا در باب پیشگیری از جرم در محیط های شهری توسط کارشناسان تعیین گردید و بعد از ضریب دهی کارشناسان این عوامل اولویت دهی شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد، مهمترین راهبرد سیما برای پیشگیری از جرم در محیطهای شهری عبارت است از: »آموزش قوانین به صورت ساده، جهت آشنایی عموم افراد جامعه با قوانین کشور در باب جرایم مختلف به ویژه جرایم شهری و آموزش عمومی - شامل آموزش حقوق بشر، حقوق کیفری، وظایف و عملکرد نهادهای قضایی و اجتماعی و آموزش نحوه همکاری پلیس و مردم - به ویژه با استفاده از سرگرم آموزی در برنامه های مختلف تولیدی سیمای ج.ا.ا..«
واژگان کلیدی: راهبرد، پیشگیری، جرم، محیط شهری، سیمای جمهوری اسلامی، توسعه پایدار.
مقدمه
تلویزیون، داغترین رسانه است، امکانات بصری بسیار قوی دارد، همواره حاضر است و در زندگیافراد حضور دارد. نقش تلویزیون اگر چه اکثرا در برنامههای ارتقای سلامت به عنوانیک تنظیمکننده در دستور کار قرار میگیرد، اما گاهی میتواند شروع کننده تغییرات رفتاری ویا به عنوانیک جریانساز اجتماعی در حوزه سلامت عمل نماید. تلویزیون به دلیل حضور در زندگی افراد و مستقیم و بی واسطه بودنش، ب ه عن وان یک عامل آگاهسازی عمومی و همچنین عاملی جهت شکلگیری نگرش و عقیده افراد نقش خود را ایفا میکند. موضوعات غیربهداشتی نظیر سیگارکشیدن که افراد نسبت به مضرات آن آگاهی دارند میتوانند با اطلاع رسانی از طریق تلویزیون بسیار فراگیر شوند. وجود تلویزیون در زندگی افراد یک عامل مفید در جذب مخاطبانی است که تاکنون به پیام توجه نکرده اند، اما از رفتار غیربهداشتی که انجام میدهند ناراضیاند.
مزیت دیگر تلویزیون این است که متشکل از عواملی چون نور، صدا، تصویر و حرکت است. بنابراین تلویزیون بهترین ابزار برای نشان دادن الگوهای رفتاری است که ازطریق پیامهای کوتاه چون تبلیغات و یا برنامههای آموزشی طولانیمدت منتقل میشوند. - کاویان و دیگران، - 1380از سوی دیگر با نگاهی به چشم انداز شبکه سلامت سیما با گذشت حدود سه سال از راهاندازی آن، چنین برمیآید که با توجه به اهمیت موضوع سلامت جامعه بهعنوان یکی از اساسیترین اولویتهای نظام ج.ا.ا.، این شبکه در پنج سال آینده به اصلی ترین مرجع تخصصی رسانه ای کشور در این حوزه تبدیل خواهد شد که با ارائه محتوایی متعالی، پاک و باکیفیت بالا به نیازهای مخاطب پاسخ میدهد. شبکه سلامت اکنون با راهبردهای مدیریت هزینه، تمایز و تمرکز برای رسیدن به این چشم انداز تلاش میکند.
بهعبارت دیگر، این شبکه با انجام دادن یکپارچه اقداماتش به منظور تولید و پخش برنامه با ویژگی های قابل قبول مخاطب با کمترین هزینه نسبت به رقبا، هزینههایش را مدیریت میکند و ضمن ارائه محتوای مورد نیاز مخاطب با بالاترین کیفیت و بهشکل متمایز و متفاوت با تکیه براصل شایستگی، تمایز و تمرکز را محور فعالیتهایش قرار میدهد. محتوای این شبکه نیز بهطور تخصصی در سه زمینه تغذیه، جمعیت و ناهنجارهای اجتماعی ارائه می شود. در زمینه تغذیه شبکه، الگوی مناسبی از تغذیه مبتنی بر سبک زندگی ایرانی B اسلامی در سه بعد فرد، خانواده و جامعه ارائه میدهد. در زمینه جمعیت نیز این شبکه به موضوعاتی نظیر ترکیب جمعیت، فرزندآوری، امید به زندگی، سلامت، تحکیم و حفظ بنیان خانواده و... میپردازد. شبکه سلامت با پرداختن به موضوعات مصرف مواد مخدر، روانگردانها، ناهمگونیهای رفتاری در زمینه نا هنجارهای اجتماعی نیز ارائه محتوا میکند.
طرح مساله
با توجه به آمارهای جدید در سالهای اخیر درباره تعداد معتادان کشور و کاهش سن اعتیاد در بین نوجوانان کشور و افزایش معتادان زن کشور به نظر می رسد مساله اعتیاد در جامعه امروز ایران یک مساله اصلی و مهم اجتماعی کشور است. از سوی دیگر راهبرد رسانه ای از مهمترین راهبردهای مورد استفاده در برنامه های ارتقای سلامت می باشد. سالانه منابع قابل توجهی در دنیا به منظور تهیه و تولید برنامه های رسانه ای مرتبط با پیشگیری و کنترل مصرف مواد مخدر اختصاص داده می شود. بنابراین در این مقاله برآنیم با ارا یه راهبردهای مطلوب پیشگیری از اعتیاد نوجوانان برای شبکه سلامت سیمای ج.ا.ا برای حل راهبردی این مساله مهم و اساسی اجتماعی ایران اسلامیدر بُعد رسانه ای گام برداریم.
ادبیات نظری تحقیق ارتباطات سلامت چیست؟
ارتباطات سلامت حوزه نوینی است که تمرکز خود را بر »نقش قدرتمندی« که ارتباطات انسانی و رسانه ای در ارائه مراقبت های بهداشتی و ارتقاء سطح سلامت ایفا می کند، معطوف کرده است.برخورداری از یک عرصه سلامت همگانی موفق و مؤثر، مستلزم ارتباطات صریح و روشن در تمامی سطوح است، از جمله ارتباطات درون فردی، بین فردی، گروهی، سازمانی و اجتماعی . در هر یک از این سطوح، کانال های ارتباطی متنوعی مورد استفاده قرار میگیرد که از ارتباطات چهره به چهره تا ارتباطات جمعی طیف گسترده ای دارد. ارتباطات سلامت در مقیاس بسیار وسیعی در زمینه های اجتماعی شکل میگیرد که شامل منازل، مدارس، مطب پزشکان و محل کار افراد میشود.
ارتباطات سلامت رشته ای در حال تحول است که دو حوزه ارتباطات و سلامت را به هم مرتبط ساخته و پیوند می دهد و از دل آن رویکردی چندوجهی و میان رشته ای حاصل شده است که امروزه به عنوان یک شاخه علمی میان رشته ای مورد توجه مجامع علمی و سازمان های جهانی قرار گرفته است .تاکنون تعاریف زیادی از ارتباطات سلامت ارائه شده که هر کدام نشان دهنده یکی از ویژگی ها و کارکردهای این حوزه بوده است؛ لذا از ذکر تمامی این تعاریف خودداری شده و تنها یک تعرفی نسبتاً استاندارد و معیار که مورد توافق صاحبنظران و کارشناسان و همچنین سازمان ها و نهادهای مربوط است، ارائه میشود. خانم رناتا شیاوو در کتاب خود با نام ارتباطات سلامت؛ از تئوری تا عمل ارتباطات سلامت را اینگونه تعریف می کند:
»ارتباطات سلامت یک رویکرد چند وجهی و چند رشته ای برای دستیابی به مخاطبان مختلف و به اشتراک گذاشتن اطلاعات سلامت محور است که هدف آن تأثیر گذاری و درگیر سازی و حمایت از افراد، جوامع، متخصصان بهداشتی، گروه های خاص، سیاستگذاران و کمپینهای عمومی به منظور معرفی، اقتباس و تداوم رفتار، عمل یا سیاست هایی است که در نهایت منجر به بهبود پیامدهای بهداشت و سلامتی میشود - Schiavo, 2007: 7 - .«برای تولید یک برنامه رسانه ای مناسب در حیطه سلامت به چه جنبه هایی باید توجه کرد؟
توجه به مدلهای تغییر رفتار در طراحی برنامه های رسانه ای مرتبط با سلامت گام اول در طراحی یک برنامه رسانه ای از دیدگاه متخصصان سلامت، توجه به - پارادایمها - ، رویکردها و مدلهای به کار رفته در آن طرح است. یعنی طراح می بایست از یک چارچوب ذهنی مشخصی استفاده نموده و به طراحی کار بپردازد و نمی تواند به طور تصادفی و غیرمبتنی بر شواهد کار کند. برای ورود صحیح و کارشناسانه به این بحث لازم است طراحان برنامه های رسانه ای با مدلهای آموزش بهداشت و ارتقا ی سلامت آشنا یی داشته باشند و یا حداقل از یک کارشناس که در این زمینه اطلاع کافی دارد استفاده نمایند. - مسعودی فرید و دیگران، - 1393 تئوریهای مربوط به اقناع:
تئوریهای گوناگونی در رابطه با شیوههای اقناعکنندهتر کردن پیامهای اقناعی ارائه شدهاند؛ که مهمترین آنها اینگونهاند:
1.ارسطو؛ ارسطو با تعیین سه جنبهی اقناع؛ یعنی منبع، پیام و احساس مخاطبان، برای هرجنبه توصیههایی را به پیامدهنده ارائه میکند؛ که برخی از آنها عبارتند از:
الف - بهکار بردن ادلهی حاکی از ترتیب منطقی در تدوین پیامهای اقناعی؛ ب - استفاده از مثالهای زندهی تاریخی و فرضی برای بیان نکات؛ ج - تناسب پیام با اعتقادات گذشتهی مخاطبان؛د - درک احساسات مخاطبان از سوی پیامدهنده و سوق دادن این احساسات، بهجهت مطلوب.
2. روانکاوی؛ رویکرد روانکاوی و روانشناسی به اقناع، در اثر مشهور "ونس پاکارد" بهنام اقناعکنندگان پنهانی، در سال 1957 مورد توجه عموم قرار گرفت.
این رویکرد که در عین مشهور و شناختهشدهتر بودن، کمترین استفاده را برایمبلّغان حرفهای داشته، برآنست که شرکتهای تبلیغاتی با استفادهی مخفیانه از اصول روانکاوی، آگهیهایی را خلق میکنند؛ که بهنحوی اعجاب آور، قوی و مؤثر هستند. "پاکارد" اعتقاد دارد، که بازاریابان برای تهیهی این آگهیهاشدیداً مشغول یافتن معنای پنهانی اشیاء بودند و بعد از مشخص شدن معنای ناخودآگاه اشیاء،مبلّغ میتوانست یک طرح تبلیغاتی بریزد؛ که بر پنهانیترین انگیزههای مخاطب اثر گذارد.براساس همین رویکرد بود که یک راهنمای موضوعی توسط "ارنست دیکتر" ارائه شد؛ که در آن معانی تئوریک برخی وسایل روزمره را در ناخودآگاه مشخص میکرد؛مثلاً برنج را بهمعنای باروری دانسته بود و یا برای بیرون
