بخشی از مقاله
چکیده
حد فاصل بین رودخانه و شهر یک محیط بسیار حساس و شکننده است، که عدم توجه به ظرفیتهای آن می تواند به نابودی رودخانه و اکوسیستم آن منجر شود. در نتیجه ی چنین فرآیندی بسیاری از مسیلها و رودخانههای حاشیهی شهرها به تدریج از عملکرد اصلی خود خارج شده و به کانالهایی برای دفع فاضلاب و انبار زباله و محیطی برای بزه و نا امنی های اجتماعی تبدیل میشوند. بدین ترتیب لزوم حفظ و احیای رودخانههای طبیعی حاشیه شهری به روشنی معلوم میشود. گذشته از پتانسیلهای طبیعی موجود وجود عناصر معماری با ارزش تاریخی و طبیعی همچون پلهای قدیمی قشلاق و شیخ، لزوم توجه به این منطقه را دو چندان میکند. وجود چنین مجموعهای افزون بر بالا بردن سطوح طبیعی در شهرها، به مکانی برای جذب مردم برای گذران اوقات فراغت و تبادلات فرهنگی اجتماعی بدل خواهد کرد.
حال اگر احیاء حاشیه رودخانه با رعایت اصول اکوتوریسمی همراه باشد می توان در راستای حفاظت از طبیعت، در جهت توسعه گردشگری اقدام شود. در این تحقیق سعی شده با استخراج اصول اکوتوریسمی مطابق با سایت جهت تفریح و تفرج و توسعه توریست تا حدی بتوان سواحل این رودخانه های دایمی را در جوار شهرها سر و سامان داد. هدف اصلی این تحقیق، ارائه راهکارهای اکوتوریسمی در جهت تقویت گردشگری با حداقل تأثیرات بر منابع طبیعی و همچنین احیاء محوطه تاریخی و طبیعی حاشیه رودخانه قشلاق میباشد. در ضمن این مقاله از پایان نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان »احیاء و ساماندهی حاشیه رودخانه قشلاق سنندج با طراحی مجموعه تفریحی، توریستی - با نگرشی بر اکوتوریسم - « منتج گردیده است.
مقدمه
اکوتوریسم به عنوان یکی از ابزار های با اهمیت توسعه پایدار بین تمامی بخش های صنعت گردشگری در حال رشد است و با حصول میلیارد ها دلار درآمد به عنوان صنعتی واقعی و پرسود شناخته شده است و طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، بیش از 7 درصد کل هزینه سفر های بین المللی ، از آن اکوتوریسم است. نرخ رشد سالانه این بخش از گردشگری در دهه گذشته بین 10 تا 30 درصد بوده است.
بر اساس آمار منتشر شده از این سازمان، اکوتوریسم به طور میانگین با نرخ رشد سالانه 10 تا 15 درصد در حال افزایش است. این در حالی است که نرخ رشد سالانه صنعت گردشگری در مجموع حدود 4 درصد است در جهان امروز، گردشگری، رویکرد گستردهای به طبیعتگردی یا همان اکوتوریسم دارد؛ زیرا که انسانهای خسته از زندگی ماشینی، همواره به دنبال گریزگاههایی هستند که بتوانند اوقات فراغت خود را در فضاهایی دور از هیاهو و روزمرگیهای زندگی مدرن بگذرانند و برای این افراد، طبیعت بهترین گذرگاه و پناهگاه به شمار میآید.
اهداف تحقیق
حفظ آثار تاریخی موجود در محور رودخانه و بازشناسایی آنان به شهروندان تامین امکان بیشتر تماس مستقیم شهروندان با طبیعت با حداقل تجاوز به منابع طبیعی سایت
سوالات تحقیق
آیا میتوان امکانات تفرجی را با طبیعت اطراف رود به گونهای ترکیب کرد که هم بقای حیات طبیعی رودخانه حفظ شود هم فضای تفرجی و گردشگری مناسبی به وجود آید؟
روش تحقیق
این مقاله از نوع بررسی و پژوهش کتابخانه ای است که با استفاده از منابع اطلاعاتی کتابخانه ای، سایت اینترنتی گردآوری شده است. محقق با بررسی موضوعات وتحلیل آنها با توجه به هدف تحقیق که استخراج و معرفی راهکارهای اکوتوریسمی مطابق و مرتبط با سایت و در ضمن محقق از خط مشی و نظرات استادان در این زمینه بهره مند شده است.
ادبیات موضوع
گردشگری
گردشگری به عنوان یکی از عظیمترین صنایع دنیا با بسیاری از بخشهای اصلی اقتصاد جهانی ارتباط دارد. هر پدیدهای نظیر گردشگری که با ابعاد اقتصادی ، فرهنگی اجتماعی و زیست محیطی زندگی بشر به شکل پیچیدهای در ارتباط بوده و بر سه سطح تولید ، ارائه و خدمات متکی باشد، به آسانی قابل تعریب نیست. در این مورد در شماره 1991 مجله اقتصاد میخوانیم : " تا کنون در خصوص ساختار تشکیلاتی صنعت گردشگری هیچ نوع تعریف قابل قبولی ارائه نشده است.
هر نوع تعریفی در این زمینه با خطر ارزشگذاری نادرست فعالیتهای اقتصادی - کم ارزش یا خیلی با ارزش جلوه دادن فعالیتهای اقتصادی - روبرو می باشد. بنابر سادهترین تعریف، گردشگری صنعتی است که موجب میگردد تا افراد برای مدتی از خانههای خود خارج شده و جهت بازدید از دیگر نقاط جهان به سفر بپردازند و در طول مدت سفر نیز نیازهای پذیرایی و اقامتی آنها را بر طرف مینماید" - فنل ،. - 21 :1383 کلاوسون1 وکنچ2 و میشل3 معتقدند که ترکیب پیچیده عوامل مختلف در سیستم اقتصادی اجتماعی و عدم توجه جدی به آنها تعریف گردشگری را دشوار مینماید.
در بیشتر موارد، فاکتورهایی نظیر روشهای اصولی و فلسفی ، جهتگیری اسلوبی - روش شناسانه - و یا اهداف تحقیقاتی موجب میگردند که محورها و موضوعات اصلی مطالعات گردشگری متفاوت باشد. تعاریف مختلف گردشگری ، هر کدام با قواعد خواص خود، ارتباط میان تحقیقات گردشگری و رشتههای مختلف علمی را منعکس مینمایند. به عنوان مثال ، ویژگیهای اساسی و پایههای نظری مشترکی را میتوان میان مطالعات گردشگری و مطالعات مربوط به اوقات فراغت و تفرج پیدا نمود.
جانسون وربک و دایتورست معتقدند که واژههای اوقات فراغت، تفرج و گردشگری به شکلی ناپایدار اما هماهنگ به هم مرتبط میباشند. این روابط بر خصوصیات تجربی و عملی که معیار و مشخصه این واژه ها هستند، مبتنی می باشند. از طرف دیگر، در تعاریف اقتصادی و فنی آمای واژه گردشگری، معمولا از روشهایی استفاده میگردد که بر تردد افراد میان مرزهای سیاسی و میزان پولی که از این آمد و شدها به دست میآید، مبتنی میباشند.
از این رو، در این تعاریف فاکتور تجربی انسا معمولاً نادیده گرفته میشود - فنل ،. - 22 : 1383 صنعت گردشگری با رشتههایی نظیر روانشناسی، جامعهشناسی، انسانشناسی، جغرافیا و اقتصاد مرتبط است و به نظر میرسد که این روابط در واقع نشاندهنده نوعی تعریف از این صنعت است. اما، علیرغم وجود ارتباط میان گردشگری و سایر رشتههای علمی افرادی نظیر لیپر معتقدند که واژه گردشگری را باید به عنوان یک موضوع مستقل و منحصر به فرد تعریف نمود.
