بخشی از مقاله
چکیده
از اوایل سال تحصیلی ، همواره رفتار دانشآموز در درس ریاضی، توجه من را به موضوعی از این قرار به خود جلب می-کرد. بدان معنا که در این درس، شاهد چهرهی درهم رفته و بی حوصلهی او بودم. برخی از مواقع بی مورد اجازهی بیرون رفتن از کلاس را میگرفتند، سرش را روی میز خود گذاشته چرت می زد. در واقع آن چه بیش از هر چیز منرا متعجّب میکند، کمتحرکی و بیتوجهی او نسبت به درس ریاضی بود. اما در پایان این پژوهش :
- دانشآموز در انجام تکالیف ریاضی دقت لازم را دارد.
- به درس ریاضی و فعالیتهای آن علاقهی وافری نشان میدهد.
- از نتایج آزمون مداد کاغذی که حاکی از پیشرفت اوست، راضی است.
- فعالیتهای عملکردی را به دقت انجام میدهد.
- ،تکالیف ریاضی را بدون کمک گرفتن از اولیا انجام میدهد.
- به ساخت وسایل کمک آموزشی مربوط به درس ریاضی علاقه زیادی نشان میدهد.
- با روحیهی شاد، فعالیتهای کلاسی حاضر را انجام می داد.
- اولیای دانشآموز از پیشرفت درس ریاضی آنان ابراز خرسندی میکنند.
- با کاربرد ریاضی در زندگی تا حدودی زیادی آشنا است.
مقدمه
درس ریاضی بدون شک یکی از مهم ترین درس هایی است که دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی به دانستن و درک آن احتیاج دارند. بسیاری از دانش آموزان به دلایل گوناگون از جمله شیوه تدریس آموزگار، تجربه های ناموفق، فشارهای والدین، کم تمرینی و دشواری در یادگیری مفاهیم ریاضی چنان از این درس دچار ترس و اضطراب می شوند و از خود مقاومت نشان می دهند که گاهی ساده ترین اعمال ریاضی را هم نمی توانند انجام دهند. در حالی که امروزه با توجه به تسلط رشته ریاضی بر علوم و تکنولوژی جدید ضرورت بیشتری برای یادگیری این علم و فهم و درک قوانین آن حس می شود.
از این رو آنچه آموزگاران نیاز به دانستن آن دارند، ساده سازی در مفاهیم، تاکید بر مبانی اولیه علم ریاضی و ارائه تمرین ها و مثال های گوناگون است ومهم تر از همه اینها ایجاد انگیزه است و بهترین انگیزه که مخصوصا در یادگیری و علاقه به ریاضی نقش عمومی ایفا می کند بیان ریشه های تاریخی و بیان تارخ ریاضیات در پیشرفت ریاضی می باشد.به طور خلاصه می توان گفت که مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش ترین و کارآمد ترین مواد درسی میباشد. به طوری که مبینی به نقل از ریچارد کورانت، در این زمینه میگوید: »ریاضیات یکی از عالی ترین تراوشهای اندیشه ی آدمی است که منعکس کنندهی ارادهی انسان و نشان دهندهی سیر عقل و برهان و همچنین بیان کنندهی میزان علاقهی بشر به کمال و زیبایی است.« نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدفهای آموزشی در زمینه-ی ریاضی موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود.
بیان مساله
از اوایل سال تحصیلی ، همواره رفتار دانشآموزان در زنگ ریاضی، توجه ما را به موضوعی از این قرار به خود جلب میکرد. بدان معنا که در این زنگ، شاهد چهرههای درهم رفته و بی حوصلهی او بودم. دانش آموزدر این زنگ صحبت میکرد، برخی از مواقع بی مورد اجازهی بیرون رفتن از کلاس را میگرفت، سرش را روی میز خود گذاشته چرت می زد.گاهی اوقات کتاب ریاضیاش را نمیآورد و هنگام انجام تمرینها و دائم در کلاس راه میرفت.
در واقع آن چه بیش از هر چیز ما را متعجّب میکند، کمتحرکی و بیتوجهی او نسبت به درس ریاضی بود. زیرا آنها در درس های دیگر فعال و پرتحرّک بود و برای انجام دادن فعالیّتهای مربوط به درسهای دیگر میل و رغبت زیادی از خود نشان داده و فعالیتهای مورد نظر را به خوبی، کامل و تمیز انجام میدهند، اما درکلاس ریاضی علاوه بر این که غیرفعال است، تکالیف و فعالیتهای مربوطه را نیز کامل و مرتب انجام نمی دهد! همچنین، برای حل تمرین روی تختهی کلاس،کسی داوطلب نمی شود، و زمانی که او را صدا میزنیم تا تمرینی را حل کند، چندان رغبتی برای انجام تمرین از خود نشان نمی دهد. در صورت نوشتن پاسخ نادرست هم، نظری نمی-دهد! فراگیر یاد شده نه تنها به تمرینهای انجام شده کلاس توجهی نمی کنند، بلکه به کتاب خود هم توجهی ندارد تا پاسخهای ناصحیح را اصلاح کند. این امر نشان دهندهی آن بود که اصلاً دقت و توجه کافی را ندارند.
با توجه به تذکرات زیادی که به آن ها می دهم باز هم شاهد پاسخ های نادرست و ناقص تمرین های ریاضی هستم. از این رو، وضعیت موجود واقعاً برایم رنج آور است. از نتایج آزمون های مداد-کاغذی نیز رضایت چندانی ندارم، با اینکه بیشتر سؤالات در کلاس، تمرین میشود، ولی باز هم بی دقتی یا عدم یادگیری مفاهیم ریاضی کاملاً مشهود است. زمانی که فعالیتهای عملکردی ارائه میشود تا انجام دهد، مشاهده میکنم که بیحوصله، بیدقت و نامرتب انجام می دهد.
اهداف تحقیق
آموختن ریاضیات یک فرایند اجتماعی است و از طریق آن، دانشآموزان با همکاری یکدیگر و به طور گروهی دانش و مهارتهای ریاضی خود را میسازند و فرصتهای یادگیری نیز از راه گفتگوی جمعی، توضیح، توجیه و مذاکره درباره ی معنا و مفهوم، پدید میآید. - صفوی، 1389،ص - 20 بر این اساس، هدف کلی از پرداختن به این پژوهش، افزایش علاقهمندی مهسا به انجام فعالیتهای درس ریاضی بوده است.
نتایج و پیشنهادات تحقیق
پس از گردآوری دادههای لازم از طریق مطالعه کتابها، مجلات و تحقیقات انجام شده، پرسشنامهها، مصاحبه با دانشآموز و اولیایی او، به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته، ضمن تبادل تجربه با همکاران به راه حلهای پیشنهادی زیر دست یافتیم:
1. ایجاد شادی و نشاط در زنگ ریاضی: فضلیخانی - - 1386 معتقد است که لازمهی هر شروعی، ایجاد ارتباط مطلوب و فضاسازی است. نقطه شروع به هنرمندی خاص نیاز دارد تا انگیزهای توأم با هدفمندی و نشاط در دانشآموزان به وجود آورد. وی با اقتباس از بهار الانوار می گوید: »هنگامی که دلها نشاط یافتند، علم و کمال را در آنها به ودیعه بگذارید و هرگاه از نشاط تهی و گریزان شدند، آنها را وداع کنید؛ زیرا دلها در چنین حالتی آمادهی فراگیری علم نیستند.« عزیزخانی - - 1388 نیز پس از انجام پژوهش خود، به این نتیجه رسیده بود که با ایجاد محیط شاد، میتوان علاقهمندی دانشآموزان را به درس ریاضی، افزایش داد.
2. نصب فعالیت دانشآموز روی دیوار جهت تزئین کلاس توسط او: به پیشنهاد چند تن از اولیا، نصب برخی از فعالیتهای دانشآموز روی دیوار کلاس، علاوه بر مرور مفاهیم ریاضی، زیبا و جذاب شدن کلاس، باعث ایجاد خودپنداره ی مثبت در دانشآموزان نیز میگردد.
3. کاربرد شعر مرتبط با بعضی از فعالیتها : نوری - - 1387 بر اساس تجربهای که از پژوهش خود به دست آورده است، کاربرد شعر را برای یادگیری برخی مفاهیم پیشنهاد می نماید، به منظور با نشاط شدن زنگ ریاضی نیز، پیشنهاد دادند که شعرهای کوتاه ساختگی یا داستان مرتبط با فعالیت مورد نظر به کار برده شود.
4. ایجاد انگیزه در دانشآموزان برای انجام فعالیتهای درس ریاضی: با توجه به نظر مبینی - - 1380 نتیجهی آمادگیهای فکری و جسمی و فعالیتهایی که از سوی دانشآموز انجام میشود، حل مشکلات و دستیابی به آرامش و تعادل روانی میباشد، همگی آثار و نتایجی را به بار میآورد که در آینده زمینهساز و تعیین کننده چگونگی برخورد با مشکلات و نحوهی نگرش و فعالیتها و تصمیمگیریهای دانشآموزخواهد بود.
5. استفاده از روش نمایشی: طبق نظر فضلیخانی - 1386 - یکی از روشهایی که در تکوین شخصیت فردی و اجتماعی دانشآموزان سهم بسزایی دارد، روش نمایشی است. در حین نمایش، علاوه بر تثبیت نگرش دانشآموز نسبت به کاربرد مفاهیم ریاضی، مهارتهای کلامی و ارتباط اجتماعی نیز تقویت شده و یادگیری مفاهیم ریاضی عمیقتر میشود.
6. اطلاع رسانی به اولیا جهت آمادگی از پیشرفت درس ریاضی دانشآموز: بر اساس تجربهی حاجی محمدی - - 1388 برای اینکه اولیای دانشآموز بتوانند از پیشرفت درس ریاضی فرزندشان مطلع باشند، برنامهای تدارک داده شود تا علاوه بر کنترل و نظارت تکالیف و فعالیتها در منزل، از فعالیتهای کلاسی آنان نیز آگاه شوند.
7. استفاده از طرحهای ابتکاری جهت پرورش خلاقیت دانشآموز در دروس ریاضی : کفاشی - - 1382 در نتایج حاصل از تحقیق خود، بر این عقیده است که، پرورش استعدادهای درخشان و خلّاق در هر دوره ای از تاریخ، هدف مدارس بوده است. چرا که افراد خلّاق کسانی هستند که پیشرفتهای عظیم علوم گوناگون مدیون کوششهای آنهاست و آنها هستند که پیشرفت تمدن را در همهی جوامع بشری به عهده دارند. برای آن که بتوانیم قدرت تصور دانشآموزان را پرورش دهیم و تصاویر مثبتی از آینده ی خلّاق داشتهباشیم، باید خلّاقیّت آنها را پرورش دهیم.
