مقاله راهکارهای توسعه سلامت جسمانی . مطالعه موردی؛سازمان تامین اجتماعی

بخشی از مقاله

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و ارائه راهکارهایی جهت توسعه فرهنگ ورزش در سازمان تامین اجتماعی می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان خراسان جنوبی تشکیل می دهند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که مشتمل بر 21 سوال و3 فرضیه در زمینه راهکارها و عوامل موثر در توسعه ورزش در سازمان بوده و برای تعیین به ترتیب اهمیت آنها از دیدگاه پاسخ دهندگان اولویت بندی شد. برای تعیین روایی آن از نظرات اساتید و متخصصان حوزه مربوطه استفاده شد و نظرات اصلاحی آنان اعمال شد. همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 0/89 گزارش شد. برای تحلیل داده های جمع آوری شده از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.

در بخش آمار استنباطی نتایج حاصل از بکارگیری آزمون تی تک متغیره نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد فرنگ سازی ورزشی، امکانات سخت افزاری و برنامه ورزشی و تشکیلات سازمانی باعث توسعه فعالیتهای ورزشی سازمان میشوند. همچنین نتایج رتبه بندی فریدمن نشان داد، استاندارد نمودن وسایل اداری سازمان - میز، صندلی و غیره - ، اختصاص بودجه به ورزش و فعالیت های بدنی از سوی سازمان و توجه بیشتر مسئولان سازمان به ورزش کارکنان بیشترین تاثیر را در توسعه ورزش و سلامت جسمانی در سازمان تامین اجتماعی خراسان جنوبی را دارد.

واژه های کلیدی: فرهنگ ورزش، تامین اجتماعی،سلامت سازمانی،نیروی انسانی.

-1مقدمه

شاکله هر سازمان نیروی انسانی شاغل در آن است و از همین رو سرمایه انسانی را به روح سازمانی تشبیه می کنند. نیروی انسانی در صورت عملکرد بهینه، پیشرفت یک سازمان را سبب می شود و البته در صورت اشتباه، می تواند سازمان را به مرز انحطاط ببرد. بر همین اساس است که همواره مدیریت منابع انسانی در یک سازمان به دنبال کیفی سازی نیروی انسانی است و در این طریق از هیچ امکان و ابزاری به سهولت نمی گذرد. درمیان تمام ابزارهای ریز و درشت مدیریت منابع انسانی، اگر بخواهیم آنها که کم هزینه تر بوده و دایره تاثیر گذاری بالایی هم دارند را انتخاب کنیم. بدون شک سرلیست انتخاب هایمان"ورزش" خواهد بود. سازمان ها با تشویق کارکنان خود به ورزش مستمر، سلامت جسم و روان نیروی انسانی خود را بهبود داده در نهایت، بهره وری سازمان را تضمین می کنند - نشریه بانک کشاورزی. ویژه نامه ورزشی، . - 1392

ورزش برای هر شخصی و در هر سنی واجب است و برای اینکه بتوان زندگی پر ازنشاط و سلامت داشت و در تمام امور اعم از کار و زندگی شخصی موفق بود باید ورزش کرد. اما در شغل کارمندی به دلیل شرایط سخت و وجود سکون در زمان کار، نیاز به ورزش چند برابر بوده و باید کارمندان به منظورجلوگیری ازصدمات وارده جسمی ورزش کنند . ورزش روحیه کارمندان را با نشاط می کند و این روحیه در محیط کاری نیز بسط پیدا کرده و سبب ایجاد محیطی بهتر برای کار کردن می شود. همچنین ورزش با ایجاد سلامت جسمی و روحی می تواند موجب بالا رفتن کارایی کارمندان در سازمان شده و به انجام بهتر امور اداری کمکی چشمگیرکند - همان منبع - . امروزه پیشرفت علوم وفناوری ها سبب شده تا انسان با اتکاء به تکنولوژی نوین، رفتارهای جدیدی را کسب نماید چرا که آموخته است که هرگونه تغییر جدید می تواند اثرات متفاوتی را در کلیه ابعاد زندگی فردی، اجتماعی، اقتصادی و ... او داشته باشد،

اما از میان این عوامل فاکتورهایی که در سلامتی انسان تاثیرگذارند از نقش ویژه ای برخوردارند و در مقابل بی تحرکی یکی از عوامل اصلی در شیوع بیماری ها و بروز مرگ، می باشد . با توجه به اینکه فعالیت فیزیکی مناسب می تواند تاثیر مهمی در پیشگیری از بروز و عوارض بیماری ها و نهایتا مرگ و میر ناشی از آنها داشته باشد، بررسی متون و مقالات علمی در مورد ارتباط بیماری ها و فعالیت فیزیکی گویای این مطلب است که ورزش تاثیر به سزایی در پیشگیری از بیماری های مزمن و غیرواگیر دارد. در دنیای امروز ورزش بهترین عامل برای کسب آمادگی جسمانی و روانی است. متاسفانه این مهم در اکثر ادارات مورد بی توجهی قرار دارد و کارکنان کمتر به امر ورزش می پردازند در حالیکه کارشناسان معتقدند توجه به ورزش و انجام فعالیت های ورزشی منجر به افزایش راندمان کاری و نشاط و بهبود شرایط کار می شود که نه تنها جامعه کارکنان بلکه مراجعان به مراکز اداری نیز از ارائه خدمات بهتر برخوردار و میزان رضایت مندی در آنان سیر فزونی می گیرد.

-2بیان مسئله

برای داشتن جامعه ی سالم باید سازمان های سالم ایجاد کنیم و برای اینکه سلامت سازمانی در یک سازمان ایجاد شود ابتدا باید جو موجود در آن سازمان شناخته شود . برای تعریف، توضیح و سنجش جو اجتماعی سازمان ها، تلاش های علمی قابل ملاحظه ای در دهه های اخیر صورت گرفته است. یکی از چهارچوب های نظری مشهور و سودمند در این مورد"سلامت سازمانی"است - فرنیا،. - 1382 مدیران در سازمان ها وظایفی دارند که برای انجام آن بایستی نقش های سازمانی و روابط بین فردی و اهداف سازمان را به طور روشن درک کرده ﻭ  درجهت تامین نیازهای کارکنان و ارباب رجوع تلاش کنند و سازمان را قادر به برخورد موفقیت آمیز با نیروهای داخلی و خارجی کرده تا بتواند نیروهای مخرب را نیز در جهت هدف اصلی سازمان هدایت و با تامین اهداف سازمان، سودمندی و ادامه حیات آن را تضمین کنند - علاقه بند،. - 1378

امروزه اهمیت عامل انسانی و نقش منحصر به فرد آن به منزله یک منبع استراتژیک و طراح و مجری نظام ها و فراگردهای سازمانی جایگاهی به مراتب والاتر ازگذشته یافته است تا جایی که در تفکر سازمانی پیشرفته از انسان به مثأبه مهمترین منبع ﻭ دارایی برای سازمان یاد می شود. بدین لحاظ، امروزه سازمان ها برای بقا، انتظام و بالندگی خود می کوشند از طریق منابع انسانی فرهیخته درگستره جهانی به رشد سریع، بهبود مستمر، کارآمدی، سود بخشی، انعطاف پذیری، انطباق پذیری، آمادگی برای آینده و برخورداری از موقعیت ممتاز درعرصه فعالیت خود نایل شوند. بدون این کیفیت ها، سازمان ها واقعا غیرممکن است که بتوانند درمواجهه با بهترین ها به صورت رقابتی و اثربخش عمل کنند - شولر وجکسون1F0؛2001، عباس پور؛1384 ، انصاری و دیگران؛. - 1388مفهوم سلامت سازمانی مفهوم بی نظیری است که به ما اجازه می دهد تصویر بزرگی از سلامت سازمان داشته باشیم .

در سازمانهای سالم، کارمندان متعهد و وظیفه شناس و سودمند هستند و از روحیه و عملکرد بالایی برخوردارند.سازمان سالم جایی است که افراد با علاقه به محل کارشان می آیند و به کارکردن در این محل افتخار می کنند . درحقیقت سلامتی سازمان از لحاظ فیزیکی، روانی، امنیت، تعلق، شایسته سالاری و ارزشگذاری به دانایی، تخصص، و شخصیت ذی نفعان، و رشد دادن به قابلیتهای آنها و انجام وظایف محول شده از سوی فراسیستم های خود در اثربخشی رفتار هر سیستمی تاثیر بسزایی دارد - جاهد،. - 1385 توجه به راهکارهایی که هرچه بیشتر سازمان را به سمت سلامت سازمانی رهنمون سازد از اهمیت بسزایی برخوردار است. یکی از فاکتورهای اساسی درجهت ارتقای سلامت سازمان، ورزش و فعالیت های تربیت بدنی می باشد. در دنیای معاصر ، ورزش به عنوان پدیده ای موثر در همه ی جوامع جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.

ارتباط فعالیت های بدنی و ورزش با علوم مختلف زمینه های جدیدی را برای مطالعه ی انسان فراهم کرده و گستردگی مطالب و مسائل مرتبط با ورزش و تربیت بدنی به حدی است که نیاز به علوم تخصصی و مطالعات ویژه را ایجاد کرده است. چون برنامههای تربیت بدنی امکان و شرایطی دارد که شخصیت و ماهیت افراد بروز میکند و آشکار می گردد لذا رفتار و اعمال ناشایسته شناخته میشود و جایگزینی خصایص انسانی و رعایت قوانین صورت میگیرد. بدینگونه هر فرد میتواند از احترام لازم در بین دسته و جامعه خود برخوردار گردد. این ارتباط مطلوب شکلگرفته و به صورت اخلاق در آمده و به قلمروهای خارج نیز انتقال یافته و مشاهده میشود . - کوشافر، . - 1381 ورزش و فعالیت بدنی در صورتی که به صورت منظم و مستمر صورت گیرد آثار مفیدی در فرد برجای میگذارد. آثار اجتماعی و روانی ورزش در فرد عبارت است از کمک به فرد در جریان اجتماعی شدن و سازگاری با محیط، کمک به فرد در تکامل شخصیت مناسب، پرکردن اوقات فراغت و جلوگیری از انحرافت اجتماعی به خصوص در دوران جوانی ،تصحیح و تکمیل اخلاق مناسب و آماده کردن فرد برای رعایت حقوق دیگران، کمک به فرد در جریان فرهنگسازی و داشتن فرهنگی مناسب. همچنین هنگام ورزش با توجه به فعل و انفعالاتی که در بدن صورت میگیرد بیماریهایی از قبیل :

افسردگی، اضطراب و استرس، آلزایمر که در طول عمر به سراغ آدمی می آیند به تدریج از میان می روند.کارمندان روزانه یک سوم از وقت خود را در محیط کار میگذرانند. مدت زیادی از این زمان در وضعیت نشسته و بدون تحرک است. این بیتحرکی با عوارضی مانند خستگی، درد عضلات و مشکلات جسمانی دیگر همراه است که شیوع آنها از میزان کارایی و بهرهوری این نیروی عظیم کار می کاهد. تحقیقات نشان میدهد که کارمندان ادارات بیشتر از سایر افراد، مستعد دردها و بیماریهای مرتبط با گردن، شانه و کمر هستند - سازمان ورزش شهرداری تهران - . انجام ورزش راندمان کاری کارمندان را از لحاظ روحی و روانی بالا میبرد. کارمندان اگر به ورزش بپردازند از لحاظ روحی و روانی راندمان کار خود را بالا می برند. ورزش به دلیل داشتن ویژگی شادی و نشاط، خصوصا برای کارمندان سبب می شود بعضی از هرمون ها درمغز بیشتر ترشح شود و بازدهی کار کارمندان بالا برود. بی تحرکی کارمندان مشکلات ساختاری و بیولوژیکی زیادی، مثل بیماری های قلبی، تنفسی و خمیدگی تدریجی ستون فقرات، آرتروز مفاصل، اضافه وزن و فشار خون را به دنبال دارد - ایسنا،. - 1392

در سالهای اخیر موضوع بهرهوری و ارتقای آن در سازمان ها از اهمیت خاصی برخوردار بوده است که در این ارتباط داشتن روحیه شاد و مقاوم در بین کارکنان سبب می شود که میزان بهرهوری آنها افزایش یابد. از این رو سازمان تامین اجتماعی با هدف افزایش بهره وری و اعتلای سازمان و ارتقاء نیروی انسانی به عنوان سرمایه اصلی و محور توسعه، تصمیم به بازنگری و گسترش فعالیت های ورزشی و تربیت بدنی در قالب یک برنامه راهبردی را دارد تاضمن دستیابی به اهداف فوق، موجب شادابی بیشتر و افزایش شاخص سلامتی کارکنان این سازمان گردد. اما چگونه میتوان روحیه بانشاط را در کارکنان یک سازمان تقویت کرد؟لذا این تحقیق قصددارد به بررسی برخی از راهکارها برای توسعه ورزش و فعالیت های تربیت بدنی در بین کارمندان سازمان تامین اجتماعی بپردازد.

-3پیشینه تحقیق

همان طور که در ادبیات موضوع گفته شد توجه به امر ورزش در بین کارکنان سازمان نقش بسزایی در افزایش کارایی آنان ایفا می نماید. افزایش آمادگی جسمانی و بالا بردن شور و نشاط در بین کارکنان از جمله دلایل این امر می باشد. تعداد پژوهش های که توسط محققان و پژوهشگران جمع آوری گردیده است در این رابطه، بسیار اندک می باشد. در ذیل تعدادی از پژوهش های داخلی و خارجی در رابطه با این موضوع آورده شده است. سعادت طلب - - 1389،در تحقیقی به این نتیجه دست یافت که بین پیش آزمون و پس آزمون در خصوص چهار خرده مقیاس شکایات جسمانی، افسردگی، اضطراب و اختلال در عملکرد اجتماعی تفاوت معناداری درجهت بهبود شاخص های مختلف سلامت روان وجوددارد. مفلحی و دیگران - - 1386، رابطه معنی داری را بین افزایش فعالیت بدنی اعضای هیات علمی وکاهش تحلیل رفتگی آنها مشاهده کرد.