بخشی از مقاله
چکیده
شادی و نشاط ، نوعی انبساط درونی است که ابعاد جسمانی و روانی انسان را تحت تاثیر خود قرار می دهد. یکی از نیاز های اصلی و بنیادی و فطری انسان،شاد زیستن است. فطری بودن بدین معناست که هرگز از روح جدا نمی شود.هدف از مقاله حاضر بررسی راهکارهای دستیابی به شادی و نشاط ا زمنظر ایات و روایات می باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی -تحلیلی با رو یکرد قرانی روایی می باشد.
پس از بررسی های انجام شده به این نتیجه می رسیم که شادی بر دونوع است ؛ شادی های پسندیده و نکوهید.و از جمله راهکارهای دستیابی به شادی و نشاط عبارتند از:راضی بودن از زندگی و قضای الهی ، باور و امید به فضل و رحمت الهی ، هدفمند بودن،الگوپذیری از سیرهء بزرگان ، توبه و عفو پروردگار،دعا کردن ، ایمان به خداوند،نظم در زندگی وسایر موارد که در ضمن متن به این موارد می پردازیم.
مقدمه
شادی احساس مثبتی است که در زمان رضایت و موفقیت به دست می آید.حالتی از احوال انسان است که در ان تالمات روحی به کمترین حد خود می رسد و مسرت باطنی انسان در ظاهر، اشکار می شود و روح انسان برای مدتی از غم ها دور است ، شادی یک حالت فطری روح می باشد بدین معنی که هرگز از روح جدا نمی شود. - اکبری،ص - 19اصولا افرینش جهان هستی و انسان به گونه است که خود به خود شادی و نشاط را برای انسان فراهم می اورد. اسلام دین شادی است و برخلاف نظر بسیاری از افراد، تاکید فراوانی بر شادی و نشاط دارد در بسیاری از احادیث و ایات قران این اهمیت به وضوح دیده می شود و بدان اشاره شده است.روان شناسان نیز به ایجاد شادی در انسان تاکید فروان دارند و این هم بیانگر این حقیقت است که شادی نیاز اساسی و ضروری انسان است.
شادی و شادابی از جمله اموری هستند از گذشته های بسیار دور همراه انسان بودند و به جهت تاثیرات عمده و فراوانی که بر مجموعه زندگی انسان دارد و موجب پیشرفت هر چه بیشتر انسان در زندگی می شود انسان همواره بدنبال آن است و ذهنش را به خود مشغول دارد،انسان افسرده و غمگین نه حال کار کردن را دارد و نه حال درست انجام دادن کار را در واقع جامعه و افراد باید شاد و با نشاط باشند تا به اهداف عالی خود برسد شادی بهترین و گواراترین بخش از زندگی توام با موفقیت و خوش بختی است زندگی ای که در قران از ان به حیات طیبه یاد شده است.بررسی دقیق آموزه های اسلامی درباره شادی ، نشان می دهد که این آیین بهترین الگوی شادکامی را تقدیم جا معه نموده است.
پیشینه پژوهش
تا جایی که نگارنده بررسی نموده در رابطه با راهکارهای دستیابی به شادی و نشاط از منظر ایات و روایات پژوهش مستقیم و مختصی یافت نشد ، اما کتابها و مقالات زیادی در رابطه با شادی و نشاط به رشته تحریر در آمده که در اینجا به برخی از انها اشاره می کنیم.از جمله : - 1کتاب» شادمانی - «قانع، - 1394؛ که در این اثر نویسنده به بررسی شادی و نشاط از منظر سنت نبوی پرداخته است.: - 2پایان نامه»شادی ونشاط در زندگی یک مسلمان« - پوست چیان، - 1393 ؛ نگارنده در این مقاله در صدد اثبات این فرضیه است که:در نگاه اسلام و مکتب اهل بیت - ع - شادی و نشاط از ویژگی های اشکار خداباوری و از لازمه های دین داری است ، و همچنین تبیین اینکه نگرش اسلام به شادی و نشاط چگونه است؟
در این مقاله پیشنهادات کاربردی جهت ایجاد شور و نشاط در مدرسه ارائه شده است و همچنین به بررسی رابطه شادکامی مدارس و بهداشت روانی پرداخته است.: - 4مقاله »بررسی تاثیر شادی در کار بر بهروری نیروی انسانی - «حجازی،تقی پور فرشی، - 1394در این مقاله نویسنده به تعریفی از شادی و برشمردن مزایای شادی برای سازمان ها ،مدیران و ایجاد محیطی شاد برای کارکنان پرداخته است. در آثار گفته شده شادی و نشاط از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته ولی پژوهش حاضر در صدد ان است که به بررسی راهکارهای دستیابی به شادی و نشاط از منظر ایات و روایت بپردازد.
- 1مفهوم شناسی
- 1-1 شادی و نشاط در لغت:
شادی در لغت: به معنی خوشحالی،شادمانی،مسرت،بسلامتی - بهنگام نوشیدن باده بیاد عزیزی یا دوستی گویند - فرح،میمون - معین،ج2،ص1995 - خوش دلی واسم قدیمی جشن،می باشد. - عمید،ج2،ص - 1107 نشاط در لغت به معنی:سبکی و چالاکی،شادی یافتن،شادی و خرمی،میل شخص به چیزی کشیده شدن،رغبت داشتن،چیزی از خاطر کسی سربر زدن - معین،ج4،ص - 4729 و به معنی:خوشی،شادی،میل،اراده، می باشد. - عمید، ج2،ص - 1756 و همچنین در معنی طرب،خرسندی،سرزندگی،دل زندگی،خوشدلی،زنده دلی و مقابل کسل بیان شده است. - دهخدا،ج14،ص - 22478در برخی معانی با هم مشترک هستند.
- 2-1 شادی و نشاط در اصطلاح
در ارتباط با معنی اصطلاحی شادی شهید مطهری می فرمایند:»حالت خشی و لذت بخشی است که از علم و اطلاع به اینکه یکی از هدفها و آرزوها انجام یافته یا انجام خواهد یافت،به انسان دست می دهد - قانع،ص - 17 - 3-1 شادی و نشاط در قران شادی و نشاط در قران کریم اغلب با وازه هایی چون ،فرح،فرحو،تفرحوا،آمده است .و همچنین در این کتاب آسمانی واژگانی آمده است که هرکدام به یکی از ابعاد شادی اشاره دارد از جمله : طمانینه،سرور،لذت،بهجت نشاط و...مفهوم شادی در مجموع حدود 25 بار در قران به واژگان متفاوت ذکر شده است که برخی دعوت به شادی می کنند و برخی دیگر به علت موقعیت و انگیزه خاصشان از ان شادی نکوهش یا بازداشته شده اند.
شادی در قران جایگاه ویژه ایی دارد و به گونه های مختلف مورد تایید قرار گرفته است البته شادی هایی که الهی و براساس قوانین اسلامی باشد نه شادی های عبث و بیهوده مانند شادی هایی که برپایه غرور و تکبر و استهزائ و مسخره کردن دیگران باشد. - مصلحی ،ص - 22 از جمله ایاتی که مومنین را دعوت به شادی می کند: - ایه 58 سوره مبارکه یونس - که به بیان می کند که انسان باید منحصرا به فضل و رحمت خداوند شادمان شود که بهتر و مفید تر است از ثروتی که اندوخته می کند.و همچین - ایات 5-4 سوره مبارکه روم - که درباره پیروزی رومیان بر مشرکان مجوس است.بنابراین شادی ها براساس ارزش ها و اهداف مقدس ؛ چون پیروی از قران ، و پیروزی موحدین بر مشرکین است. و از جمله ایاتی که شادی در ان مذمت شده - آیه 76 سوره مبارکه قصص - است که درباره داستان قارون هست که به خاطر ثروتش شادی مغرورانه و مستانه داشته.
- 4-1شادی و نشاط در اسلام
تحقیقات نشان می دهد که اسلام دین شادی و سرور است ، چرا که این ین برنامه تکامل زندگی مادی و معنوی انسان است و بدون شادی زندگی کامل و طیبه ، تحقق پیدا نمیکند.در منابع اسلامی ، شادی و سرور مورد ستایش قرار گرفته و غم و اندوه ،نکوهش شده است.شادی یکی از ویژگی های زندگی بهشتی است.و اهل بهشت دلهایشان شاد و چهره هایی گشاده و لبانی خندان دارند. در کشوری که امنیت و شادی نیست خیری هم وجود ندارد براساس حدیثی از پیامبر که فرمودند:جز با امنیت و شادی ،خیری در وطن نیست..
به دلیل نقش و اهمیتی که شادی در زندگی انسان دارد،پیشوایان اسلام ، ره نمودهای بسیار سودمندی را در زمینه عوامل شادی آفرین ، موانع شاد زیستن ،و همچنین پیامدها و برکات شاد کردن دیگران بیان کرده اند. - محمدی ری شهری،ص - 26-25 بسیاری از مردم گمان می کنند که سرور و شادمانی ربطی به اسلام و مسلمانان ندارد؛ اسلام با دنیا دشمنی داشته و نسبت به دنیا،شادابی و زینت موضع گیری می کند و گمان می کند تقوا از نظر اسلام ؛ کهنه پوشی،بیکاری و تهذیب نفس به حد قساوت و سنگدلی می باشد.
این طرز تفکر بخاطری ایجاد شده که برخی از عقاید اسلامی، عقیده آخرت گرایی است که عقل و فکر مسلمان را به حساب قیامت، عدل و دادرسی، جزا و پاداش، جاودانگی بهشت و دوزخ، نعمت های بهشتی، رسیدگی به مظلومان و محرومان؛ معطوف می دارد. هم چنان اسلام، مسلمان را بر جهاد تشویق می کند، جهاد با نفس و تحمل سختی ها و بازداشتن نفس از آنچه که دوست دارد یا جهاد بر دشمنان و دفع ستمگری و تبهکاری شان در روی زمین؛ همه این ها، این فکر ناقص را تقویت می کند.
حقیقت این است که آنان به سوء برداشت از تاریخ اندیشه اسلامی دچار شده اند؛ چون اسلام همانگونه که مسلمان را به آخرت متوجه ساخته و قلبش را به سوی آن معلق می سازد، به همان پیمانه، زندگی مسلمان را با دنیا گره زده و به صورت فعالانه و ابداعی به دنیا می نگرد و از آن به صورت متوازن و میانه بهره برداری می کند؛ این نشانه آشکاری از نشانه های اسلام نسبت به قضایا متعدد زندگی بشری است.
