بخشی از مقاله
چکیده
مفاهیم ایثار و از خودگذشتگی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزهی دینی، فرهنگی، انسانی، اقتصادی و اجتماعی، از جمله حوزه، هویت ملی و ابعاد مختلف آن، ارتباط پیدا میکند. هدف مقاله حاضر بررسی و شناسایی راهکارهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین کودکان و نوجوانان میباشد. صلوات و سلام حضرت حق متعال و برترین درود فرشتگان و بندگان صالحش نثار روح مطﹼهر شهیدان باد، که جان خود را نثار راه خدا کردند و از تعلقات زندگی به خاطر رضای دوست گذشتند و مصالح امت اسلامی را بر مشتهیات نفسانی ترجیح دادند. امروز پرچم اسلام در جهان، به برکت فداکاری شهیدان عزیز است که به اهتزاز درآمده، و نام مبارک خداوند و عظمت اسلام به خاطر ایثار و تلاش آنان و دیگر مجاهدان راه حق است که فضای جهان را پرکرده است. به هر حال شیوه های درست ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در مراحلﹺ مختلف سنی ، راهکارها و معیارهای خود را می طلبد .
مقدمه:
ثبات انقلاب و نظام جمهوری اسلامی مدیون خون هزاران شهیدی است که در راه میهن و مکتب خود فداکاری نموده و قربانی شد اند لذا زنده نگه داشتن نام، یاد و آثار شهدا، به ویژه فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه و خانواده مخصوصاﹰ توسط مادران و پدران لازم و ضروری است. خانواده اولین و مهم ترین جایگاه شکل گیری شخصیت، فرهنگ، اندیشه و اعتقادات فرد است و کودک نخستین درس درباره ایثار، فداکاری، نظم و همکاری و .. را در کانون گرم خانواده میآموزد.
شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، و فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان ارزشمندترین میراثی که از آنان برای جامعه امروز ما باقی مانده است، از دامن خانوادههایی برخاستهاند، که با سرمشق قرار دادن الگوهای ارزشی اسلامی اقدام به تربیت فرزندان خویش نموده اند. بنابراین تداوم راه شهدا و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت مانند گذشته بیشتر از هر نهاد دیگری نیازمند توجه نهاد خانواده و استوانه های اصلی آن یعنی پدر و مادر می باشد. برای این مهم باید فرهنگ ایثار و شهادت در گفته ها و سخنان پدر و مادریا سایر اعضا خانواده جاری باشد، بلکه والدین در عمل و آیینه رفتار خود هم باید آن را متجلی سازند تا عطر و برکت حاصل از فرهنگ ایثار و شهادت همه جا و همه اوقات را فرا گیرد و بر همه زندگی سایه گستر شود. درضمن کودکان بعد از خانواده ، از معلمان ، دوستان و همسالان نیز الگو می پذیرند.
آمادگی والدین شرط نخست موفقیت انتقال ارزشهای فرهنگی
کودک تحت تاثیر اعضا خانواده و والدین رشد میکند و از نظر جسمی و روحی و روانی به آنها مدیون و وابسته است .بنابراین آشنایی پدران ومادران و کسب آمادگی لازم جهت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از ضرورت های اساسی است. برای این مهم والدین ابتدا باید نسبت به شناخت ویژگیهای ذهنی و جسمی و روحی کودکان و نوجوانان و نیازهای آنان اقدام نمایند، شناخت و آگاهی خود از جامعه و عنصر زمان و مکان را تقویت کنند و نسبت به مبانی روان شناختی تعلیم و تربیت آگاهی و شناخت پیدا نمایند تا بتوانند شناخت صحیح دریافتی درباره فرهنگ ایثار و شهادت را به فرزندان منتقل کنند.
علاوه بر آمادگیهای شناختی و معرفتی، والدین باید از آمادگی عاطفی لازم برای این مهم نیز برخوردار باشند. علاقه و تمایل به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در خانواده یا فرزندان یا نسل جوان و کار با آنها، اعتقاد به تکریم و احترام به فرزندان و جوانان، داشتن صبر و شکیبایی، روحیه امیدواری و نشاط در محیطی عاطفی به ترویج این فرهنگ کمک شایانی خواهد نمود. علاوه بر آمادگیهای فوق، والدین باید مجموعهای از توانمندیهای عملکردی در خویش را نیز باید تقویت نمایند. که توانایی بکارگیری روشهای نوین و موثر تعلیم و تربیت برای انتقال فرهنگ ایثار و شهادت، مهارت در حفظ فضای عاطفی، توانایی درگیر کردن مخاطبان در فعالیتها و ایجاد روحیه کاری در جوانان از آن جمله است.
استمرار، ضرورت تاثیر گذاری
داشتن استمرار و برنامه ریزی دراز مدت در زمینه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در خانواده، جامعه و مدرسه از ضروریات یک برنامه آموزشی کار آمد است . در گسترش فرهنگ ایثار و شهادت نیز باید مداومت و محافظت باشد .بریدگی و انقطاع، آفت بزرگی است که گاه ثمرات حرکتهای آغازین را نیز خنثی می کند.
مثلث والدین، مربیان و دانش آموزان
هماهنگی پدران و مادران با مدرسه و مربیان از جمله راهکارهایی است که والدین می توانند برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از آن بهره جویند . بنابراین هماهنگی این دو نهاد مهم در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین کودکان و فرزندان بسیار مهم می باشد. باورهای دینی دانش آموزان از طریق مشاهده رفتار عینی معلمان توسعه می یابد . تجربه نشان میدهد بهره گیری از گروهها و تجمعهای دانش آموزی در رفتار سازی بسیار موثر و کاراست .
اگر گروه هایی چون پیشتازان، فرزانگان، بسیج و… را به روشهای جذب و جلب مسلح کنیم و شیوه های ارتباط با دیگر دانش آموزان و سایر جوانان و تشکلها را به آنها بیاموزیم و سپس آنها را وارد فعالیتهای گروهی کنیم. فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان یکی از ارکان اصلی برنامه های دانش آموزان پیشتاز و فرزانه، به زندگی و رفتار دیگر دانش آموزان راه خواهد یافت چرا که دانش آموزان بیش از آنچه از بزرگان بپذیرند، چشم بر رفتار دوستان و همسالان دارند.
الگو گزینی، برای الگو سازی
تعیین الگوهای مناسبی برای فرزندان در دوره های مختلف سنی، که قادر به انتقال مفاهیم ارزشی ایثار و شهادت باشند، از دیگر راه کار های پیش روی والدین برای آشنا سازی فرزندانشان با فرهنگ ایثار و شهادت است . در چنین سنی اگر در نظر و گفتار پدر و مادر در خانه ایثار و شهادت و شهدا و ایثارگری از ارزش و احترام برخوردار باشند و پدر و مادر الگوی مناسبی برای فرزند یا فرزندان باشند، فرهنگ ایثار و شهادت در آنها درونی خواهد شد. و والدین از طریق انتخاب محیط مناسب آموزشی و نظارت بر روابط خارج از منزل فرزندان می توانند به ایفای نقش بپردازند.
