بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش باهدف بررسی رابطه بین سبک زندگی اسلامی وشادکامی بارضایت اززندگی درمعلمان شهرستان خواف انجام شد.این پژوهش توصیفی ازنوع همبستگی وازنظرتوجه به هدف،کاربردی بود.جامعه آماری آن شامل کلیه معلمان شهرستان خواف درسال تحصیلی 1391- 92به تعداد550 نفربودند.براساس جدول کرجسی ومورگان وباروش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 225نفردرسه طبقه براساس مقطع تدریس انتخاب شدندوپرسشنامه های سبک زندگی اسلامی کاویانی،پرسشنامه - 29 سوالی شادکامی آکسفورد وپرسشنامه 5سوالی رضایت اززندگی - - swls روی آنهااجراشد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها - دربخش آمارتوصیفی ازمیانگین،انحراف استاندارد،کمینه وپیشینه،فراوانی ،جداول ونمودارها ودربخش آماراستنباطی ازآزمونهای ضریب همبستگی پیرسون،تحلیل واریانس ورگرسیون چندمتغیر استفاده شد.
.1 مقدمه
ازهمان آغازشکل گیری روانشناسی علمی،بعضی ازروانشناسان برجسته همچون جیمز ،یونگ ،آلپورت ،فرام وفرانکل ،دین ،خداومعنویت راجزء نیازهای اساسی بشرشمرده وبرنقش آن ها درتحول شخصیت وسلامت روان تاکید می کردند. اماطی سه دهه اخیر، ناگهان دین ومعنویت درکانون توجه بسیاری ازمتخصصان وپژوهشگرانی قرارگرفته که درزمینه سلامت جسمی وروانی فعالیت می کنند. نظام ارزش های دینی ،بالاترین ،مقدم ترین وضروری ترین ارزش ها هستندکه به تنهایی قادرند شخصیت راسازماندهی کنند .بسیاری ازروانشناسان ،مثل یونگ، فرانکل وتیلیک این راتایید وازآن حمایت کرده اند. ویبی وفلک دریافته اند که انسانها باگرایش وجهت گیری مذهبی باطنی درمقایسه با انسان هایی باجهت گیری مذهبی ظاهری یا انسان ها ی بی دین، سطح بالاتری ازوحدت وانسجام ویکپارچگی دارند.
ماهونی ودیگران درپژوهش های خودبه این نتیجه رسیده اندکه معنویت وعمل به باورهای دینی موجب افزایش مشارکت کلامی ،افزایش میزان شادکامی ،کاهش چشمگیر پرخاشگری کلامی وتعارض های زناشویی می شود ودرنهایت ،رضایت زناشویی راافزایش می دهد. کیم وهمکاران دریافته اند که انجام اموردینی باعث خوش خلقی، مهربانی واعتمادبه نفس شده وسازگاری افرادرابالامی برد . عابدی وسرخی نیزدرتحقیقات خود به این نتیجه رسیده اندکه داشتن معنویت باعث شادکامی می شود.شادکامی یکی ازمفاهیم ومولفه های اساسی زندگی افرادبویژه جوانان به شمارمی رودوبسیاری ازرشته ها ،ازجمله شاخه هایی ازروانشناسی ،سعی درفهم وتسهیل آن درزندگی افراددارند.
شادکامی اهمیت عمده ای درزندگی دارد وانگیزه اصلی افراددرهمه زمانها چگونگی دستیابی به آن وحفظ وارتقا آن است .رضایت اززندگی ،ارزیابی مثبت شناختی -عاطفی اززندگی خودمی باشد .این ارزیابی ها ازواکنش های احساسی نسبت به وقایع، به علاوه قضاوت های شناختی ازرضایت وبرآورده شدن خواسته ها تشکیل شده اند .رضایت اززندگی ،نشانگرآن است که فرد چگونه زندگی خودرا درکل ارزیابی وبرآورد می کند وبرارزیابی دامنه دار ی، که فرد اززندگی خودبه عمل می آورد ،متمرکزاست .اصلاح رضایت اززندگی می تواند به عنوان قضاوت فرد درموردهمه حیطه های زندگی درمقطع خاصی اززمان یابه عنوان یک قضاوت یکپارچه درموردزندگی شخص ازبدو تولد تعریف شود.
رفتارهاوباورها ی مذهبی، تاثیرمشخصی درمعنادار کردن زندگی افراد دارند .داشتن معنادرزندگی ،امیدواری به یاری خداوند درشرایط مشکل زا ،بهره مند ی ازحمایت های اجتماعی ومعنوی ،احساس تعلق داشتن به منبعی والا ،ازجمله روش هایی هستند که افرادمذهبی باداشتن آنها می توانند دررویارویی باحوادث آسیب رسان ،فشارکمتری رامتحمل شوند. باعنایت به توضیحاتی ارائه شده ،این پژوهش درپی بررسی روابط بین سبک زندگی اسلامی وشادکامی بارضایت مندی اززندگی است وبه تبیین روابط بین متغییرها می پردازد. بیان مسئله »رضایت اززندگی «،عنوان یکی ازمهمترین نیازهای روانی بشر،به دلیل تاثیرعمده ای که برشکل گیری شخصیت آدمی ومجموعه زندگی انسان دارد، همیشه ذهن انسان رابه خودمشغول کرده است.
رضایت اززندگی عبارت است از:ارزیابی مثبت شناختی -عاطفی اززندگی خود.این ارزیابی هاازواکنش های احساسی نسبت به وقایع ، به علاوه قضاوت های شناختی ازرضایت وبرآورده شدن خواسته ها تشکیل شده اند. رضایت اززندگی ،نشانگرآن است که فرد چگونه زندگی خودرادرکل ارزیابی وبراوردمی کندوبرارزیابی دامنه داری ،که فرد اززندگی خودبه عمل می آورد،متمرکزاست. لیبومیرسکیوهمکاران - 2005 - طی مطالعه ای باعنوان تفاوت بین عزت نفس وشادکامی به این نتیجه رسیدندکه بین عزت نفس وشادکامی رابطه بالایی وجوددارد.ازطرفی خلق وویزگی های مزاج - برون گرایی وروان پریشی - ،ارتباطات اجتماعی - نبودتنهایی ورضایت بادوستان ،داشتن هدف درزندگی - ورضایت کلی اززندگی بهترین پیش بینی کننده شادکامی است.
شادکامی عبارت است ازمقدارارزش مثبتی که یک فرد برای خودقائل است. این سازه دوجنبه دارد ویکی عوامل عاطفی که نمایانگر تجربه هیجانی شادی، سرخوش ،خشنودی وسایرهیجان ها ی مثبت هستندودیگری ارزیابی شناختی ،رضایت ازقلمرو های مختلف زندگی که بیانگرشادکامی وبهزیستی روانی است .شادکامی یک مفهوم سلسله مراتبی وچندبعدی است .وازاجزاء شناختی ، عاطفی ،هیجانی واجتماعی تشکیل شده است .شادکامی، نوعی ارزشیابی است که فردازخودوزندگی اش به عمل می آورد ومواردی ازقبیل رضایت اززندگی، هیجان وخلق مثبت،فقدان افسردگی واضطراب راشامل می شود وجنبه های مختلف آن نیزبه شکل شناخت ها وعواطف است. باوجوداین شادکامی نشانه ی فقدان افسردگی نیست بلکه نشان دهنده وجودشماری ازحالت های شناختی وهیجانی مثبت است.
مهم ترین نوآوری درمفهوم سبک زندگی اسلامی این است که به آموزه های اسلامی وکلیت اسلام نگاه شده است .سبک - زندگی اسلامی - عنوانی است شناخته شده دراکثرعلوم انسانی درسطح بین الملل، امااززاویه های متعددبه آن نگاه می شودوموردمطالعه قرارمی گیرد. سبک زندگی اسلامی ،باتمام زندگی افراد وابعاد آن مرتبط است. سبک زندگی اسلامی ،ازجهتی بادیگر سبک های زندگی متفاوت است .درجامعه شناسی ،مدیریت، علوم پزشکی وروان شناسی بالینی و...نیزبحث ازسبک زندگی مطرح است ،امادراین قلمروهافقط به رفتاری خاص می پردازندوباشناخت هاوعواطف ارتباط مستقیم برقرارنمی کنند .اماسبک زندگی اسلامی ،ازآن جهت که اسلامی است، نمی تواندبی ارتباط باعواطف وشناخت ها باشد.
براین اساس ،هررفتاری که بخواهدمبنای اسلامی داشته باشد،بایدحداقل هایی ازشناخت وعواطف اسلامی راپشتوانه خودقراردهد.درسبک زندگی ازدیدگاه روان شناختی، جامعه شناختی وعلوم پزشکی تنها به رفتار نگریسته می شود ،امادرهیچ یک نیت افراد،شناخت هاوعواطف آنان محسوب نمی شود.سبک زندگی اسلامی ،نمی توانندبی توجه به نیت ها باشد.مانندنماز،که اگراعتقادبه خداوندومعادراپشتوانه خودنداشته باشد ،رفتاراسلامی محسوب نمی شود.
هدف نهایی ازاسلامی سازی علوم انسانی، دست یابی به سبک زندگی اسلامی ،به ویژه وباایجاداین امرخطیر وایجادشادمانی این امردرقالب انقلاب فرهنگی به معنی واقعی تحقق پذیراست. باتوجه به مطالب ذکرشده درباب سبک زندگی اسلامیف شادکامی ورضایت مندی اززندگی پژوهش حاضردرپی فراهم سازی شواهدی ازروابط بین این متغییرهادرمعلمان است .بنابراین سوال اساسی پژوهش این است : - که آیابین سبک زندگی اسلامی وشادکامی بارضایت اززندگی رابطه وجوددارد؟ -
.2اهمیت وضرورت پژوهش
براساس جدیدترین پژوهش های جامعه شناختی ،%95انسان هابه وجودخداوندایمان دارند .محققان هیچ قومی ازاقوام بشری رانیافته اند که صاحب نوعی دین نباشند.قرآن کریم ازاین حقیقت ،که تمام اقوام گذشته دارای یک رسول وطبعادارای دین بوده اند،درآیات بسیاری خبرداده است : - وان من امه الاخلافیهانذیر... - - فاطر: - 24 برخی نظریه پردازان ،رسیدن به شادکامی راازطریق توجه به ارزش هاواهداف معنوی ،نیازهای اساسی، معناداربودن زندگی وعشق به خداامکان پذیرمی دانند. افرادباگرایش دینی واین عقیده ،که درجهان مقصدوالایی وجوددارد،می توانند شادکامی خودراارتقابخشند.پژوهش هانشان می دهندکه زمینه های خلق، خووشخصیت، فرهنگ ،مذهب وگرایش های دینی، مهارت های اجتماعی ،میزان خوش بینی وبدبینی ،سرزندگی ،حمایت های اجتماعی وشناخت های فردبرمیزان شادی ورضایت اززندگی تاثیرمستقیم دارند.
.3اهداف پژوهش
الف -اهداف اصلی:
-بررسی رابطه بین سبک زندگی اسلامی وشادکامی بارضایت اززندگی درمعلمان شهرستان خواف -ارائه رهنمودها وپیشنهادهای مبتنی برنتایج به دست اندرکاران اداره آموزش وپرورش .
ب -اهداف جزیی:
1 -بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی باشادکامی
2 -بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی بارضایت اززندگی
- 3 بررسی رابطه شادکامی بارضایت اززندگی
4 -پیش بینی رضایت اززندگی درمعلمان رابراساس متغیرهای سبک زندگی اسلامی وشادکامی
.4ابزار وروش ها
.1پرسشنامه سبک زندگی اسلامی - کاویانی، : - 1390این پرسشنامه دارای دوفرم 135 - سوالی - و - 79سوالی - می باشدکه دراین پژوهش ا،زفرم کوتاه - 79سوال - آن استفاده شده است .دامنه نمرات این آزمون بین 171تا684است. نمره بیشتر نشان دهنده ی نزدیکی بیشتر سبک زندگی فرد به سبک زندگی اسلامی می باشد.این پرسشنامه دارای ده خرده مقیاس - اجتماعی، عبادی ،باورها ،اخلاق ،مالی، خانواده ،سلامت ،تفکروعلم ،دفاعی -امنیتی وزمان شناسی - می باشد.
.2پرسشنامه شادکامی آکسفورد - آرگایل ،: - 1989برای اندازه گیری متغیرشادکامی ازپرسشنامه آکسفورد - - OHIکه دارای 29 ماده است وهرماده دارای چهارگویه است ،استفاده شده است .دامنه نمرات این آزمون بین 0تا87است. نمره بیشترنشان دهنده ی شادکامی بالاترمی باشد.
.3پرسشنامه رضایت اززندگی - دینروهمکاران ،: - 1985برای اندازه گیری متغیررضایت اززندگی ازمقیاس رضایت اززندگی - - SWLS که توسط دینروهمکاران - 1985 - تهیه وازپنج گزاره ،که مولفه شناختی بهزیستی فاعلی رااندازه گیری می کند، تشکیل شده است .آزمودنی هااظهارمی دارند که برای مثال ،چقدراززندگی خودراضی هستند ویاچقدر به زندگی آرمانی آنها نزدیک است .هرگزاره دارای هفت گزینه است که از1تا7 نمره گذاری می شود. این مقیاس به صورت گروهی قابل اجرامی باشد. مقیاس رضایت اززندگی بااعتبار - 0/69 - می باشد.این مقیاس به زبان های آلمانی ،اسپانیایی وژاپنی توسط ساه ،دینر ،اویشی ،تریاندیس - 1998 - ،دریک مطالعه بین فرهنگی ترجمه شده ،است.
