بخشی از مقاله
چکیده
با وجود اهمیت بالای گونه راش برای تولید چوب، مطالعه ای برای بررسی تغییرات رویش این گونه در سطح گسترده شرایط اقلیمی شمال ایران انجام نگرفته است. هدف این مطالعه بررسی تغییرات رویش قطری راش در امتداد گرادیان بارندگی در شمال ایران می باشد. رویش قطری درختان بوسیله مته سال سنج از 12 پلات یک هکتاری در چهار منطقه از جنگل های مدیریت نشده نسبتا خالص راش از استان گلستان در شرق تا گیلان در غرب منطقه جمع آوری شد.
یک مدل انفرادی غیر خطی برای این گونه برازش گردید. اجزای مدل شامل متغیرهای مکانی، اندازه های درخت، شاخص های رقابت و ویژگی های توپوگرافی بوده است. علائم پارامترهای برآورد شده منطبق با انتظارات بیولوژیکی بودند. قطر و ارتفاع کل اثر مثبت ولی رقابت و شیب زمین تاثیر منفی بر رشد قطری راش داشتند. شاخص رقابت که در این مطالعه توسعه داده شد عملکرد بالاتری نسبت به شاخص های رقابت مرسوم نشان داد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان رویش راش از شرق به سمت غرب منطقه خزری افزایش می یابد.
مقدمه
راش - Fagus orientalis Lipsky - یک گونه با ارزش در چنگلهای منطقه مرطوب شمال ایران با بارش سالانه در حدود 600 میلی متر در شرق تا 2000 میلیمتر در غرب منطقه می باشد. این گونه در حال حاضر 17,5 درصد از مساحت جنگل های شمال و 30 درصد از حجم سرپای این جنگل ها را شامل می شود - Sagheb-Talebi et al., . - 2014 مدل های رشد و محصول ابزاری با ارزش برای مدیریت جنگل در هر سطح برنامه ریزی است. برآورد دقیق از سطح منابع فعلی و تغییرات مورد انتظار در این منابع از لوازم ضروری برای تصمیم گیری مدیریتی می باشد - Uzoh & . - Oliver 2008 رشد راش در شمال ایران در گذشته توسط تعدادی از محققان بررسی شده است - Attarod et al., تهیه نشده است. هدف این مطالعه مدل سازی رویش قطری راش در امتداد گرادیان بارندگی به عنوان اولین تلاش در این راستا می باشد.
مواد و روشها
پلاتهای دائمی مورد استفاده در این تحقیق توسط موسسه تحقیقات جنگل و مراتع در سال 1388 در جنگلهای طبیعی و دستنخورده راش در چهار منطقه گرگان، نکا، کلاردشت و شفارود در امتداد گرادیان بارندگی پیاده شدند.. پلاتهای دائمی در هر منطقه بر اساس مراحل مختلف توالی انتخاب شدند و بدین ترتیب علاوه بر گرادیان اقلیمی، دامنه گسترده ای از شرایط توده ای و رقابتی درختان را در بر می گیرند.
ارتفاعات مناطق مورد مطالعه بترتیب 1013، 1501، 1591 و 1211 متر بالاتر از سطح دریا در گرگان، نکا، کلاردشت و شفارود می باشند. بارش سالانه در مناطق مورد مطالعه با همان ترتیب 583، 789، 1272 و 1337 میلی متر با استفاده از اطلاعات از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی واقع در ارتفاعات بین -20 و صفر متر بالاتر از سطح دریا برآورد گردید - سازمان هواشناسی، . - 1393 در هر منطقه سه پلات یک هکتاری مربعی شکل به ابعاد100×100 متر و جمعا دوازده پلات پیاده شد. قطر در ارتفاع برابر سینه - dbh - همه درختان زنده با قطر بیش از 7/5 سانتی متر در هر پلات اندازه گیری شد. علاوه بر آن موقعیت مکانی تمام درختان اعم از زنده یا مرده در پلاتها نقشه برداری و ثبت گردید.
بدلیل کوتاه بودن فاصله آماربرداری اول و دوم - 2012-2009 - و بالا بودن نسبت خطا به سیگنال امکان محاسبه رویش قطری درختان با استفاده از نتایج اندازه گیری خط کش دوبازو فراهم نبود. لذا رویش قطری با استفاده نمونه های رویشی مته سال سنج محاسبه شد. درختان هر پلات ابتدا به طبقات قطری 5 سانتی متری تقسیم شده و سپس 25 درخت بطور تصادفی در کلاسه های قطری هر پلات بمنظور بررسی رویش قطری انتخاب شدند. از هر درخت دو نمونه رویشی و مجموعا 600 نمونه رویشی تهیه گردید. ارتفاع کل تمام درختانی که نمونه رویشی از آنها تهیه شده بود و همچنین 25 درخت دیگر که بطور تصادفی در سطح پلات انتخاب شدند، اندازه گیری شد.
