بخشی از مقاله
چکیده
اخلاق یک عنصر مهم از زندگی اجتماعی است که روابط بین مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. حسابداران حرفه ای تنها عضوی از اعضای یک سازمان تخصصی نیستند بلکه آنها عضوی از جامعه می باشند. این بدان معنی است که رفتار آنها نه تنها بر محیط کسب و کار اثر می گذارد، بلکه کل جامعه را که متعلق به آن هستند تحت تأثیر قرار می دهد. فدراسیون بینالمللی حسابداران - IFAC - منشوری اخلاقی برای ایجاد شرایط حرفه ای برای استفاده از حسابداران حرفه ای در سراسر جهان ایجاد کرده است.
اخلاق در حسابداری یکی از مهمترین و البته یکی از مسایلی است که در دنیای کسب و کار امروزه درست فهمیده نشده است. در این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه ای و الکترونیکی، به آیین رفتار حرفه ای حسابداران و اصول اصلی حسابداری توجه شده ومهمترین مسائل حسابداری نوین ارائه می گردد. نتایج این مقاله حاکی از آن است که در حرفه حسابرسی، جامعه و اعضای آن به کسب اعتماد و اعتباری استراتژیک نیازمندند ؛ که با توجه به نوع خدمات ارائه شده از سوی آنها خدمات اعتبار بخشی در دراز مدت قابل تأمین است.
مقدمه
تمامی حرفههای شناخته شده مانند پزشکی ، حقوق، مهندسی برای خود یک آیین رفتار تهیه کردهاند هدف اساسی در تهیه چنین آئینهای رفتاری ارائه رهنمودهای عملی به اعضا برای داشتن طرز تفکر حرفهای به گونهای است که کیفیت ضوابط حرفه آنها را بهبود بخشد آئین رفتار حرفهای مهمترین خط مشی های حرفه را مشخص نموده و ضامن بقای آن است و نباید شامل ایدههای ذهنی باشد بلکه باید دارای هدفهای دست یافتنی و مقررات عملی و قابل اجرا برای کار باشد. - علی مدد مصطفی، - 1385 طی سالهای اخیر حرفه حسابداری به سمت وضع مقررات محدود کننده تر مانند آیین رفتار حرفهای حسابداران رسمی و یا قانون ساربینز - اکسلی 1پیشرفته است و در کنار آن نیز بسیاری از دانشگاهها و مؤسسات آموزش حسابداری ، درس اخلاق حرفهای را به مجموعه عناوین درسی خود افزودهاند.
هدف
این مقاله:
- 1 بررسی مفاهیم اولیه اخلاق
-2 بررسی ضرورت رعایت اصول اخلاقی در حرفه حسابداری و حسابرسی
-3 انواع و منابع تهدیدهای اخلاقی مربوط به حسابداران حرفهای بهویژه حسابداران رسمی1 و حسابداران خبره2
-4 شرح روند جلوگیری از بروز تهدیدهای اخلاقی در حسابرسی
-5 ارزیابی سطح مطالعات اخلاقی در نهادهای حسابداری حرفهای
نیاز حسابداران حرفهای به اخلاق
اکنون پرسش این است که چرا اخلاق در حرفه حسابداری و حسابرسی دارای اهمیت ویژهای است؟ دلایلی برای این موضوع وجود دارد که عبارتند از:
-1 حسابداران حرفهای در قبال توجه به منافع عمومی و حفظ اعتبار حرفه حسابداری مسئولند. منافع شخصی نباید بر منافع عمومی برتر شمرده شود . - ICAEW, 2009 and 2010 -
-2 حسابداران به نمایندگی از صاحبکاران خود با طیفی از موضوعها روبهرو هستند. آنها اغلب به اطلاعات محرمانه و حساس دسترسی دارند. حسابرسان ادعا میکنند که نظر مستقل ارائه میدهند . - ICAEW, 2009 and 2010 -
-3 حسابدار حرفهای خود را در قبال صاحبکار مسئول میداند. مأموریت او، حل مشکل صاحبکار و ایجاد ارزش مورد نیاز برای او است. در صورت ایجاد نشدن چنین ارزشی و در صورت حل نشدن چنین مشکلی، حسابدار حرفهای وظیفه خود را انجام نداده است. یک حسابدار تنها پس از کسب نتیجه مورد نظر صاحبکار با انجام کلیه اقدامهایی که نتیجه مزبور را حاصل میکند وظیفه خود را بهدرستی انجام داده است .
- Asif, 2010 - پژوهشهای انجام شده نشان میدهند که وجوه سه عامل بنیادی در کنار هم موجب تشکیل، رشد و گسترش حرفههای مختلف در طول تاریخ تمدن بشری بوده و راز ماندگاری آنها نشناخته میشود این سه عامل عبارتند از: فلسفه ، مبانی نظری اصول و استانداردهای حرفهای - فرقاندوست . - 1387 با وجود سه عامل گفته شده در کنار هم، حرفه به قدرت لازم برای استمرار فعالیت حرفهای دست مییابد و ریشهای عمیق در جامعه خواهد داشت و با تغییرات محیطی دستخوش تغییرات شدید نمیشود و حذف نخواهد شد. - اسکندری . - 1391
برای تشریح و تبیین چیستی و چرایی یک حرفه و برای کسب شناخت و تشریح پدیدههای موجود و پیشبینی پدیدههای مشابه حرفهای، وجود عامل اول ضروری است بنابراین، ایدهها و عقاید ظاهراً مستقل و جدا از هم در یک مجموعه مرتبط و متصل به هم همچون پیکره یک دانش در قالب تئوری ارائه میشود با مشاهدهیدتجربی، آزمون های لازم و استدلال منطقی پدیده ها با تئوری مطرح شده تطبیق داده میشود تا قدرت آن سنجیده شود جانسون - 1976 - و بلستین - - 1971 براین باورند که دستیابی به تئوری یکی از ویژگیهای اصلی هر فعالیت حرفهای است هانیز مدعی است با ادعاهای دستیابی به پیکره چنین دانشی یک حرفه میتواند ماندگار شود و توسعه یابد.
بدون وجود عامل اول، روشها و رویههای مورد استفاده به قواعدی تبدیل میشوند که بیشتر بنابر عادت و سنت از آنها پیروی میشود تا پذیرش منطقی همچنین بدون این عامل بنیادی مشکل میتوان به مسائل حل و فصل نشده کنونی و آینده حرفهای فائق شد و برای آنها راهکارهای مناسب ارائه کرد. صرفنظر از حوزهی اول و دوم، عامل سوم یعنی آئین رفتار حرفهای و پایبندی به آن عامل بنیادی بسیار با اهمیتی است که دوام و بقای حرفه سخت به آن وابسته است و جامعه بیشتر به این عامل توجه ویژه دارد. - Oddo Alfonso, 2007 - حسابداران حرفهای وظیفه دارند که درست و بی طرفانه بوده و اگر حسابداران حرفه ای باشند باید مستقل باشند. حسابدار حرفهای برای آشنایی با لزوم انطباق با اصول اخلاقی، باید از استانداردهای فنی و حرفهای اعلامشده از سوی مراجع زیر پیروی کند:
. فدراسیون بینالمللی حسابداران در رابطه با استانداردهای بینالمللی حسابرسی
. کمیته استانداردهای بینالمللی حسابداری
. نهادهای حسابداری حرفهای کشور
. قوانین حاکم بر شرکتهای بزرگ و نهادهای تنظیمکننده قانون و قانونگذاری مربوط. - Asif, 2010 -
اصول بنیادی اخلاقیات در حسابرسی
دستورالعمل فدراسیون بینالمللی حسابداران در مورد اخلاق برای حسابداران حرفهای 5 اصل بنیادی زیر را تجویز کرده است:
درستکاری: حسابدار حرفهای باید در تمام روابط تجاری و حرفهای درستکار و صادق باشد.
واقع بینی: حسابدار حرفهای نباید اجازه دهد که تعصب، تضاد منافع یا نفوذ بیمورد دیگران، قضاوت حرفهای و کار او را تحت تاثیر قرار دهد. صلاحیت و مراقبت حرفهای: حسابدار حرفهای وظیفه مستمری دارد که دانش و مهارت حرفهای خود را در سطح مورد نیاز نگه دارد تا اطمینان یابد که صاحبکار خدمات حرفهای مناسب را براساس پیشرفتهای جاری در حوزه عمل، قانونگذاری و اصول فنی و مهارتها دریافت میکند. حسابدار حرفهای باید در هنگام ارائه خدمات حرفهای، با شایستگی و براساس استانداردهای فنی و حرفهای مرتبط عمل کند.
رازداری: حسابدار حرفهای باید به محرمانه بودن اطلاعاتی که در نتیجه روابط کاری و حرفهای بهدست میآید، توجه کند و نباید چنین اطلاعاتی را بدون داشتن اختیار مربوط، برای اشخاص ثالث افشا کند؛ مگر براساس یک حق قانونی یا حرفهای و یا وجود وظیفهای برای افشای چنین اطلاعاتی.
رفتار حرفهای: حسابدار حرفهای باید از قوانین مربوط و آییننامهها پیروی کند و از هر عملی که حرفه را بیاعتبار میکند، بپرهیزد. - محب و مرادی، . - 1391
تهدیدهای اخلاقی در حرفه حسابرسی
در حرفه حسابرسی 5 گروه از تهدیدهای اخلاقی وجود دارند و مسائل پیچیده اخلاقی در نتیجه این تهدیدها رخ میدهند. این تهدیدها عبارتند از:
تهدیدهای مربوط به منافع شخصی
تهدیدهای مربوط به منافع شخصی از داشتن نفع مالی در ارتباط با صاحبکار ناشی میشود. این منافع مالی ممکن است برای شخص یا برای سایر اعضای خانواده یا برای بستگان او باشد. دستورالعمل فدراسیون بینالمللی حسابداران در مورد آیینرفتاری، حوزههای بسیاری را که امکان رخداد منفعت شخصی وجود دارد، مشخص میکند و در شکل 1 نشان داده شده است.
تهدیدهای مربوط به خودبازنگری
خودبازنگری زمانی تهدیدکننده است که حسابرس مجبور به ارزیابی مجدد کار انجامشده بهوسیله خود باشد و یا در رابطه با نحوه اجرای سیستم گزارشگری مالی صاحبکار، خدمات مشاوره ارائه کرده باشد. سرچشمه تهدیدهای مربوط به خودبازنگری در شکل 2 ارائه شده است.
