بخشی از مقاله
چکیده
رهبری یکی از اساسی ترین و در عین حال پیچیده ترین موضوع در تحقیقات سازمانی و مدیریتی محسوب می شود. رهبر پیروانش را متوجه ماموریت اصلی سازمان می کند و در آنها میل، علاقه، شور و شوق، انرژی ایجاد می کند، تا در یک تلاش هماهنگ برای رسیدن به اهداف سازمان تلاش کنند. بدیهی است که هدف اصلی سیستم های آموزشی مانند مدارس و آموزشگاه ها ارتقای یادگیری دانش آموزان است؛ لذا رهبران و مدیران مدارس پاسخگو و مسئول یادگیری دانش آموزان می باشند. آنها باید به محیط های پیچیده پاسخ دهند و به همه دانش آموزان خدمات مناسب ارائه کنند. رهبری اصیل از جمله نظریه های جدید رهبری است که منجر به افزایش خوش بینی، خلق روابط شفاف، اعتماد سازی و تقویت و ترویج جو اخلاقی مثبت و الهام بخشی در محیط می شوند. لذا این مقاله ضمن مروری بر مبانی نظری رهبری اصیل، به پژوهش های این حوزه با تمرکز بر رهبری اصیل در مدارس می پردازد و در پایان یک چارچوب مفهومی کلی از نتایج آنها ارائه می نماید. این مقاله از نوع توصیفی بوده و در آن برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
کلید واژه: رهبری، رهبری اصیل، ابتهاج زیستی
مقدمه
رهبری یکی از اساسی ترین و در عین حال پیچیده ترین موضوع در تحقیقات سازمانی و مدیریتی محسوب می شود. یک رهبر زیر دستان خود را با وجود داشتن استعداد ها و توانایی های متنوع و مهارت های مختلف تربیت کرده، بر آنها تاثیر می گذارد و در واقع یک رهبر پیروانش را متوجه ماموریت اصلی سازمان می کند و در آنها میل، علاقه، شور و شوق، انرژی معنوی، عاطفی و فیزیکی ایجاد می کند، تا در یک تلاش هماهنگ برای رسیدن به رسالت واهداف سازمان تلاش کنند - وینستونِو پاترسونّ، . - 2006 بدیهی است که همه سازمان ها برای هدفی تاسیس شده اند و هدف اصلی سیستم های آموزشی مانند مدارس و آموزشگاه ها ارتقای یادگیری دانش آموزان است - بوش و میدلوودْ، . - 2005
تحقق اهداف مدرسه را می توان از طریق فرایندهایی همچون مدیریت با کیفیت؛ کارکنان با کیفیت؛ تفکر باز و استقبال از تفاوت ها؛ تعهد به همکاری و ارتباط؛ مشارکت والدین و جامعه؛ آموزش با کیفیت؛ منابع و مواد لازم؛ کمک های فنی و تکنیکی؛ بازی و تعامل دانش آموزان با دوستانشان در حیاط مدرسه؛ مراسم صبحگاه؛ مراسم جشن ها؛ اوقات فراغت؛ سفر به مکان های خارج از محیط مدرسه؛ احساس رفاه در محیط فیزیکی؛ روابط اجتماعی مثبت؛ ...مسیر دانست - انجمن سلامت مدارس آمریکاَ، . - 2013 شواهد فراوانی وجود دارد که مدیریت مهم ترین نقش را در تضمین اثربخشی مدرسه ایفا می کند. البته در موفقیت سازمان های آموزشی رفتارهای رهبری مدیر بسیار حیاتی است و لازم است که اهمیت برابر به رفتارهای رهبری و رفتارهای اداری مدیران داده شود - بوش و همکار، . - 2005
رهبران مدارس افرادی هستند که برای رسیدن به اهداف مدرسه افراد را تحت تاثیر قرار می دهند - لیتوود و پوپلینُ، . - 1992 رهبری در مدارس فرایند تاثیرگذاری بر سایر افراد در سیستم آموزشی را برعهده دارد و نقش عمده آن باید وحدت بخشی افراد حول ارزش های محوری باشد. رهبری آموزشی مستلزم ترسیم و بیان روشن چشم اندازی برای سازمان آموزشی است. آنان افرادی هستند که اهداف، انگیزه ها و اعمال دیگران را شکل می دهند و مستلزم داشتن استعداد، انرژی و مهارت زیادی هستند - بوش و همکار، . - 2005 با توجه به اینکه امروزه یادگیری دانش آموزان در مدرسه اهمیت داشته، رهبران و مدیران مدارس پاسخگو و مسئول یادگیری دانش آموزان می باشند. آنها باید به محیط های پیچیده پاسخ دهند و به همه دانش آموزان خدمات
مناسب ارائه کنند - لیتوود و همکار ، . - 1992 رهبری اصیلًٌ از جمله نظریه های جدید رهبری است که منجر به افزایش خوش بینی، خلق روابط شفاف، اعتماد سازی و تقویت و ترویج جو اخلاقی مثبت و الهام بخشی در محیط می شوند. لذا با توجه به اهمیت بحث رهبری اصیل در فرایند در محیط های آموزشی به ویژه مدارس، این مقاله ضمن مروری بر مبانی نظری رهبری اصیل، به پژوهش های این حوزه با تمرکز بر رهبری اصیل در مدارس و نتایج اشاره کرده و با ارائه چارچوب مفهومی هر یک از پژوهش ها، به ترکیب منطقی از نتایج این پژوهش ها می پردازیم و در پایان یک چارچوب مفهومی کلی از نتایج آنها ارائه می شود. این مقاله از نوع توصیفی بوده و در آن برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
رهبری اصیل
بحران اخلاق در مدیریت، ضرورت طرح نظریه ای جدید مطرح شد که بتواند معضلات مدیریت را برطرف نماید؛ بر این اساس آولیو و گاردنرٌٌ - 2004؛ - 2005 در یک کار تیمی با بررسی تحقیقات انجام شده پیرامون مفهوم رهبری، نقاط قوت و ضعف موجود را شناسایی نمودند و در پاسخ به چالش جوامع امروزی یعنی مسائل اخلاقی، عدم اطمینان و تغییرهای پیوسته "رهبری اصیل" را مطرح نمودند - بیرانوند، . - 1394 به عنوان مثال رهبری تحول آفرین به علت نخبه گرا بودن، تاکید بسیار بر من، ... ؛ رهبری کاریزماتیک به علت بی توجهی و نشنیدن نظرات پیروان، حساسیت زیاد به انتقاد، بی رغبتی در آموزش، ... ؛ رهبران خدمتگزار به علت داشتن هزینه بالا برای رهبران در بلندمدت، ... محققانی چون آولیو، گاردنر ...را برانگیخت تا در بین سبک های رهبری این موضوع را مورد توجه قرار دهند که رفتارهای صحیح و بی عیب و نقص می توانند اثربخشی رهبران را توسعه بخشند - کاهه، . - 1391
اصالت بر ایده های اخلاقی تثبیت شده در فردد و تمام مواردی که کمک می کند فرد مورد اعتماد دیگران قرار گیرد و به طور دائم و همیشگی در جهت فعالیت های اخلاقی حرکت نماید، تاکید می ورزد - ژو و همکاران، 2011؛ به نقل از کاهه، . - 1391 رهبران اصیل به طور خاص ارزش گرایی مثبت را رهبری می کنند و بر رفتار سازمانی مثبت از جمله اعتماد به نفس، امید و انعطاف پذیری اثر می گذارند؛ آنها در پی حفظ درستکاری و صداقت در تعاملات روزمره شان می باشند و دائماً در جستجو برای خود واقعی می باشند؛ رهبران اصیل به دیگران نشان می دهند که آنها واقعا تمایل به درک رهبری خودشان برای خدمت موثر به دیگران دارند - شرمرهورن و گاردنر، 2004؛ آولیو و گاردنر، 2005؛ به نقل از بیرانوند، . - 1394 البته یک تعریف واحدی در مورد رهبری اصیل وجود ندارد و محققان برای تعریف این مفهوم از ادبیات مختلفی استفاده نموده اند.
