بخشی از مقاله
چکیده
در شکل گیری مکان های گردشگرپذیر،علاوه بررعایت استانداردهای ملی وجهانی اصِخ اینگونه اماکن،می بایستی به تنوع شکل گیری فضاهای مختلف موجوددرآنهااشاره کرد.این ساختارهاکه اغلب بصورت اماکن اقامتی،پذیرایی، تفریحی ساخته می شوند،منجربه تولیدمعماری درگسترهفضایی خودویاشهروروستایی که درآن واقع شده اند گردیده ودرشهرهامنجربه شکل گیری نوعی ازگردشگری به نام گردشگری شهری بازیرشاخه ای بنام گردشگری خریدخواهندشدکه ازآن جمله می توان به بازارهایامراکز خریداشاره کردکه چنانچه به شکل سنتی ودربافتهای فرهنگی-تاریخی قرارگرفته اندنیازمندتوجه و بازآفرینی هستندکه درشناخت مؤلفه های معماری بومی کمک خواهندنمودویااگرطرحی درحال مطالعه وبه تبع آن درحال ساخت باشد،شناخت کیفی آن درمتن شهرکه بازخوردی ازبرنامه ریزی های مدیریت شهری خواهدبودضروری به نظر می رسد.
بازخوردهایی نشأت گرفته ازفرهنگ ،اصالت،اجتماع،اقتصاد،ارتقای کیفی،شکل ومعنای شهر که هریک می توانندگستره هایی از پایداری راباتکیه بردانش معماری بومی شامل شوند.روش تحقیق ازنوع مطالعه اسنادی است تابا مرور متون وسوابق کتابخانه ای،به بررسی عوامل وفرآیندهای موثردر معماری وابسته به گردشگری خرید اولویتِبا رویکرد به دانش معماری بومی،به عنوان نمادی ازپایداری پرداخته شود.
مؤلفه هایی نظیرخویشتن شناسی،اصالت،سرزندگی،رویدادمداری،زمینه گرایی،مشارکت وپویش اجتماعی،صیانت ازآثارمعماری ومیراث فرهنگی - بازآفرینی - وحفظ محیط زیست - ارائه تصویرمطلوب ومنظرشهری مناسب - که درپاسخ به پرسش های تحقیق نظیر"تصویر مطلوب شهری درقالب تولید معماری - ترجیحاًباعناصربومی - تاچه اندازه می تواند بر پایداری کیفیت زندگی شهری وتضمین رضایت مندی گروه های مختلف ازجمله گردشگران خریدتاثیر داشته باشد؟مولفه های موثردرنقش پذیری اجتماعات اقتصادی نظیر بازار و مراکزخریدوتبدیل آن به محیط های گردشگرپذیرپایداربرپایهدانش معماری بومی کدامند؟افق توسعه شهری بارویکردبومی وپایدار درسایه بازآفرینی یکپارچه وفرهنگ-مبنا درتعامل باگردشگری شهری چه خواهدبود؟"تاثیرگذارخواهندبود.
-1 مقدمه
مراکزخرید]مدرن[وبازارها]ی سنتی[به عنوان جاذبه ی اصلی گردشگری خرید،درشهرها وکلانشهرهای گردشگرپذیر]مطرح بوده[ وبدل به جاذبه های انسان ساختی می گردند که درمقیاس جهانی گردشگران خریدرا]بخود[جذب می نمایند.گردشگری خریددرشهرهاوکلانشهرهای گردشگرپذیربه عنوان جزءلاینفک مقوله مدیریت وتوسعه]ی پایدار[ شهری مدنظربوده ونه تنهادرتجهیز فیزیکی زیر ساختهای شهری،بلکه درتدوین فرآیندهای روانی وایجادتصویروهویتی متمایزازشهر]برپایهعناصربومی[،موردعنایت هستند. این مفهوم با تاکیدبرارزشهای محوری،باتبدیل تصاویروجذابیتهای مراکزخریدبه هویتی برجسته وملموس،گردشگری خریدرابه عنوان محصولی ماندگاردرعرصه ملی وبین المللی معرفی می کند.
جذب تقاضای گردشگری خرید،مستلزم توسعه ذوق وسلیقه ی خاص ومعرفت دانش ومهارتهای ویژه ای]ازجمله معماری وشهرسازی - بوم آورد - ،جغرافیا،جامعه شناسی،روانشناسی،بازاریابی و...[است چراکه گردشگری خرید علاوه برمنافع خاص اقتصادی،مانندایجاداشتغال ودرآمد]پایدار[ می تواندکمکی به مالیاتهاوعوارض وصولی و حفاظت ازآثارتاریخی وتوسعه تاسیسات زیربنایی کرده ودربعضی موارد،یک نیروی حیاتی برای توسعه وتقویت مرکز شهرورونق گردشگری گردد.
- سقایی،جوانبخت قهفرخی،مافی، - 83:1390همچنین تحقیقاتی که درزمینه ابعاداجتماعی خریدانجام گرفته نشان می دهد خرید یکی ازفعالیتهای فرهنگی عظیم است که درآن انسانهاباافکاروروحیاتشان شرکت می کنند - سقایی،جوانبخت قهفرخی،مافی،] - 81:1390دراین راستا[توجه تاثیر فرهنگ]بومی[ برترجیحات مکان،جابجایی جمعیت در شهرها و لزوم تطابق بامحیط جدیدوعلاقه روزافزون به نتایج اجتماعی مکان،سبب گردیده تااحساس انسان دررابطه با]کیفیت[مکان،محور بسیاری از تحقیقات گر دد.
- چرخچیان،دانشپور،سپهری مقدم ، - 38:1388شاخصهای]ذهنی[مبتنی برگزارشات شخصی افرادازادراکاتشان درموردجنبه های مختلف زندگی است ومیزان رضایت]مندی[ افرادوگروههاراازتامین نیازهایشان مورد بررسی قرارمیدهند.این شاخص هاکه مکمل متغیرهای اجتماعی،اقتصادی ومحیطی میباشند،ادراکات وارزشیابی افرادراازوضعیت عینی وملموس زندگیشان نمایش میدهد.در حالیکه شاخصهای عینی مربوط به حقایق،قابل مشاهده هستند. - لطفی، منوچهری میاندواب، - 76:1390فضای شهری باتسهیل جریان شهروندی ازطریق حس تعلق انسان به محیط - فضای ساخته شده ازجنبه کالبدی ] - یاواقع شدن درطبیعت[واجتماع - ازطریق کنش های متقابل انسانها بایکدیگر - حیات مدنی رابه کالبدشهر تزریق خواهد نمود.
- حبیبی، ] - 1378همچنین[ ایجاد تصویری مطلوب ازشهردرذهن ساکنان همان شهروهمچنین افرادخارج ازآن شهرمی تواندباعث جذب هرچه بیشترافراد به آن شهرشود.بیشتر مطالعاتی که درموردتصویرشهرصورت گرفته،درزمینه تصویرِشهرازدیدگردشگران بوده است. - ]مدیران کار آمد شهری - [شهر هابطورفزاینده ای ازوقایع فرهنگی]وآیین های بومی [ برای بهبودتصویرشان،تشویق به توسعه شهری وجذب گرد شگران وسرمایه گذاری استفاده می کنند - پیدایش،قلی پور،ابویی اردکان ،] - 39:1389ودرجریان"[بازآفرینی فرهنگ -مبنا" به این نکته اساسی می رسدکه می توان دربافتهای درونی وهسته های مرکزی شهرها،بااطمینان به نتایج فرایندبازآفرینی،ازرهیافت فرهنگی وویژگیهای مثبت آن بهره جست.
این رهیافت به کالبددیروزاحترام می گذاردوساختارهای نورادرهمخوانی باساختارهای دیروز،به این ترکیب می افزایدومحتواوکارکردی راارائه می دهدکه روساخت آن جریان فرهنگی واجتماعی وزیرساخت آن،سازوکاری کاملااقتصادی وپربازده است. - لطفی،] - 1390همچنین[شناخت وآگاهی ازروند تحولات درگذشته]که عمدتاًباتکیه بردانش بومی صورت می گرفت[ برای انجام اقدامات درآینده سودمند خواهدبود.
ازاین روشناخت سنجش معیارهای اصالت،یکپارچگی وارزش نسبی مکانهای تاریخی میتواند نقش ارزنده ای رادرانجام تغییرات وتوسعه های جدیددراین مکان هاداشته باشدوزمینه رابه منظور همگرایی هرچه بیشتررویکردهای حفاظت وتوسعه یا به عبارتی "حفاظت وبازآفرینی یکپارچه " فراهم آورد. - حناچی،فدایی نژاد، - 16:1390شیوه تحقیق مطالعه اسنادی است که باگردآوری اطلاعات کتابخانه ای ومکتوب ازپژوهش های پیشین صورت گرفته وباطرح پرسش هایی مانند" تصویر مطلوب شهری درقالب تولید معماری - ترجیحاًباعناصربومی - تاچه اندازه می تواند بر پایداری کیفیت زندگی شهری وتضمین رضایت مندی گروه های مختلف ازجمله گردشگران خریدتاثیر داشته باشد؟
مولفه های موثردرنقش پذیری اجتماعات اقتصادی نظیر بازار و مراکزخریدوتبدیل آن به محیط های گردشگرپذیرپایداربرپایهدانش معماری بومی کدامند؟افق توسعه شهری بارویکردبومی وپایدار درسایه بازآفرینی یکپارچه وفرهنگ-مبنا درتعامل باگردشگری شهری چه خواهد بود؟" به موضوعاتی خواهیم پرداخت که بابررسی وارائه نظریه های همگرا، بسوی طبقه بندی علل وعوامل دخیل د ر مدیریت یکپارچه شهری وتبیین فرآیندچگونگی مشارکت شهروندان وسرمایه گذاران درراستای توسعه شهری مبتنی برگردشگری خرید باتأکید بر عوامل تأثیرگذارمعماری بومی،راهنما خواهندبود.
-1-1روش پژوهش:
دراین نوشتاربااستفاده ازشیوهگردآوری اطلاعات به روش مطالعهاسنادی وکتابخانه ای،عمده ترین اسنادواطلاعات مکتوب ازجمله پژوهش های پیشین ومقاله های چاپ شده درمجله هاونشریات معتبرعلمی،پژوهشی داخل بررسی وسعی شده تامطالب مرتبطِ باموضوع گردآوری ،تجزیه تحلیل وموردبهره برداری قرارگیرند.
-2 پیشینه تحقیق
منابعی که دراینجا به آنها اشاره شده، نشان ازبررسی کیفی موضوع داردکه تاحدودزیادی وابسته به عناوین مولفه های تحقیق حاضرمی باشند.درشماره 25فصلنامه جغرافیایی سرزمین،مقاله ای برگرفته ازپایان نامه کارشناسی ارشد سیده ژاله سیدنصیری باراهنمایی دکترعبدالرضافرجی با عنوان»رویکردهای تحلیلی درتوسعهپایدارگردشگری شهری«،دربخش نتیجه گیری ضمن اشاره به پیش نیاز های دست یابی به گردشگری شهری پایدار،به عناصرگردشگری شهری مشتمل برعناصراولیه - عناصری که رکن وعامل اصلی درجذب گردشگربه شهرمی شودوگردشگربرای بازدیدازآنهاهزینه می پردازدودرشهرماندگارمی شود - مانند:خدمات وتسهیلات فرهنگی - گالری های هنری،سینما - ؛خدمات وتسهیلات ورزشی - مسایقات ورزشی - ؛خدمات تفریحی - جشنواره ها - ؛ویژگی های فیزیکی درشهرها - الگوی خیابان های تاریخی،بناهای جذاب به سبک های مختلف معماری - وعناصرثانویه - عناصری که به گردشگرخدمات می دهد]تاکیدداشته که[،وجوداین خدمات برای گردشگران ضروری است وهرچه ازکمیت وکیفیت بیشتری برخوردارباشدعاملی مهم درماندگاری گردشگری محسوب می شود - مانند:مراکزاقامتی،خدمات فروشگاهی،بازار،مراکزخرید،حمل ونقل شهری. - فرجی راد،سیدنصیری، - 36:1389ودرادامه آورده:شهرپایداردارای دوخصلت مهم است:
-1شهرپایداربه حفاظت ازمنابع طبیعی ومحیط زیست وتداوم وپایداری منابع برای نسل حاضرونسل های آینده وجهانی فکرکردن ومحلی عمل کردن می پردازد.
- 2شهرپایداربه[حفاظت ازارزش های تاریخی-فرهنگی بومی شهرتوسط اقدامات نوسازی وبهسازی- ضمن حفظ هویت- به تکامل بخشی وپویایی شهروتوسعه حیات مدنی شهروشهرنشینی توجه دارد. - فرجی راد،سیدنصیری، - 35:1389 درمقاله ای باعنوان»ارتقاء سرزندگی درفضاهای عمومی شهرهای جدیدبارویکردساماندهی منظرشهری - مطالعه موردی:شهرجدیدگلبهار - «که توسط آتوسا مدیری وسعیدبهبودیانِ باجگیران درسایت سازمان زیباسازی شهردار ی تهران نوشته شده است ،درقسمت نتیجه گیری آمده: "وجودمنظر شهری مناسب درارتقاء سرزندگی فضای عمومی شهری موثراست.
یکی ازشروط لازم برای محیطی سرزنده،تنوع کالبدی مناسب درمنظر شهری است،چراکه می تواند بسترفضایی مناسبی رابرای حضور افرادمهیاکند،اماپایداری سرزندگی راتضمین نمی کند .آنچه باعث پایداری سرزندگی میشود،تداوم حضوروفعالیتهای انسان درفضای شهری است]این فضاهامی توانندفضاهای گردشگری خرید باشند[،دراینجاست که نقش اجتماعی منظرشهری - منظرذهنی - درراستای ارتقاءسرزندگی بارزمی شود.
