بخشی از مقاله
چکیده
سازند تیرگان در دو برش گله وار و باغک - شرق حوضه رسوبی کپه داغ - جهت مطالعات زیست چینه نگاری انتخاب شده است. مطالعات پالینولوژی در این سازند برای نخستین بار انجام پذیرفته و با نتایج حاصل از بررسی فرامینیفرهای آن انطباق داده شده است. با حضور داینوفلاژله های مهمی از قبیل Cribroperidinium Tenuiceras ،Pseudoceratium pelliferum ، Kiokansium polypes ،Cerbia tabulate ، Pseudoceratium retusum، Odontochitina operculata ، Leptodinium millioudii سن انتهای بارمین پسین - آپتین پیشین برای این سازند در شرق کپه داغ پیشنهاد می گردد که با زون فرامینیفری - بارمین پسین - آپتین پیشین - مطابقت نشان میدهد.
مقدمه
پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ شامل کوههای هزار مسجد در شمال خاور ایران است که در یک راستای WNW تا ESE از خاور دریای خزر آغاز و پس از عبور از ترکمنستان و ایران وارد خاک افغانستان می-شود - آقا نباتی . - 1383 سازند تیرگان به سن کرتاسه پیشین، در حوضه رسوبی کپه داغ نهشته شده است. در این بررسی برشهای چینه شناسی گله وار و باغک از سازند تیرگان جهت مطالعات پالینولوژی و روزن داران کفزی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
برش گله وار در شمال شرق مشهد، در مسیر جاده مشهد-سرخس در فاصله یک کیلومتری گردنه مزدوران قرار گرفته است - شکل . - 1 مختصات جغرافیایی آن 600 33/ 00" طول شرقی و" 360 10/ 40 عرض شمالی است. برش غرب باغک در فاصله 25 کیلومتری ازبرش گله وار و در مسیر جاده ای فرعی به سمت سد دوستی واقع شده است - شکل . - 1 مختصات جغرافیایی آن 600 33/ 00" طول شرقی و / 5 0" 36 0 5 عرض شمالی می باشد. ستبرای این سازند در دو برش مذکور به ترتیب 40 و 37 متر اندازهگیری شده است.
از نظر سنگ شناسی، سازند تیرگان در دو برش گله وار و باغک، عمدتا شامل شیلهای آهکی، سنگ آهکهای االیتی همراه با روزن داران بنتیک اربیتولینید میباشد. علاوه بر آن در این دو برش،پالینومورف های متنوعی با حفظ شدگی نسبتاً خوب، عمدتا شامل داینوفلاژله ها و میزان کمتری اسپور، پولن و پوسته داخلی فرامینیفرها وجود دارد که برای نخستین بار مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفته است. در هردو برش مرز زیرین سازند تیرگان با سازند شوریجه به صورت هم شیب میباشد.
قاعده سازند تیرگان شامل تناوب شیل و آهک ماسه ای می باشد که اجزای اسکلتی محدودی در آنها دیده می شود. بر روی این واحد، شیل های آهکی- مارنی حاوی اائید و خرده های اسکلتی قرار دارد. این واحد نازک تا متوسط لایه بوده و به رنگ خاکستری تیره مشاهده می شود. بر روی آن سنگ آهک نسبتاً ضخیم تا متوسط لایه حاوی اائید و خرده های اسکلتی با میان لایه های شیلی دیده میشود. مرز بالایی با سازند سرچشمه به صورت هم شیب است که به واسطه اختلاف در سنگ شناسی از هم جدا می گردند. در مطالعهی حاضر در برشهای مورد نظر، تعداد 60 نمونهی برداشت شده برای مطالعهی روزن داران کفزی و همچنین تعداد 20 نمونه به منظور تهیه اسلایدهای پالینولوژیکی به روش تراورس - Traverse 1988 - آماده سازی شدند.
زیست چینه نگاری
بر اساس مطالعات انجام شده بر روی اربیتولینیدها در برش های مورد مطالعه بایوزون Pealorbitolina lenticularis Zone معادل با زون زیستی شماره Schroeder et al. - 2010 - 2 تشخیص داده شد.. این زون شامل فونای Dictyoconus arabicus, Cuneolina sp., Orbitolina cf. discoidea, Dictyoconus sp. Paelorbitolina lenticularis, Simplorbitolina sp. - پلیت - 2 بوده و با توجه به آنها سن این زون، بارمین پسین - آپتین پیشین در نظر گرفته شده است. بر اساس مطالعات Oosting et al. - 2006 - ، 6NXSLHQ 9D t HN - 2002 - ، Torricelli - 2000 - گونه- های Cribroperidinium Tenuiceras ، Pseudoceratium pelliferum مرز بارمین - آپتین را نشان می دهند. با توجه به نتایج حاصل از مطالعهی فرامینوفرها و داینوفلاژلهها، دو گروه فسیلی نام برده سن بارمین پسین - آپتین پیشین را برای سازند تیرگان تایید می نماید.
نتایج
ستبرای سازند تیرگان در دو برش گله وار و باغک - شرق حوضه رسوبی کپه داغ - به ترتیب 40 و 37 متر اندازهگیری شده است. در این برشها، سازند تیرگان عمدتاً شامل تناوب شیل و آهک ماسه ای، شیل های آهکی- مارنی حاوی اائید و خرده های اسکلتی وسنگ آهک نسبتاً ضخیم تا متوسط لایه حاوی اائید و خرده های اسکلتی با میان لایه های شیلی میباشد. تعداد 6 گونه از اربیتولینیدها و 16 گونه از داینوفلاژله ها در این برشها شناسائی گردیده است. بر اساس این دو گروه فسیلی، سن انتهای بارمین پسین - آپتین پیشین برای این سازند در شرق حوضه رسوبی کپه داغ پیشنهاد می گردد.
