بخشی از مقاله
چکيده:
مطالعه حاضر به بررسی مفاهیم ساختار شکنی ژاک دريدا در کارتون های پری دريايی کوچولو و دلیرساخته کمپانی ديزنی اختصاص يافته است. اين مطالعه برآن بودهاست که براساس مفاهیم ساختار شکنی،چون ارتباط دلبخواهی بین دال و مدلول، مرکز زدايی و تقابلهای دوگانه به بررسیو مقايسه اين مفاهیم درکارتونهای يادشده بپردازد.روش تحقیق مطالعه حاضراز نوع کیفی بوده و برای آنالیز متون از شیوه تحلیل محتوايی استفاده شده است.
اين مطالعه ابتدا به بررسی تاريخچه ادبیات کودکان در ايران و جهان و سپس به نقش کارتون و پويا نمايی در ادبیات کودکان میپردازد. در مرحله بعد مفاهیم ساختار شکنی مورد بررسی قرار گرفته گیرد و در پی آن نقد کاربردی بر روی کارتونهای انتخابی انجام شده است. نتیجه تحقیق نشان داد که سه مفهوم ارتباط دلبخواهی بین دال و مدلول، مرکز زدايی و تقابلهای دوگانه در هر دو کارتون قابل بررسی هستند.
.1 مقدمه:
ادبیات کودکان انواع ادبی،چون شعر، نمايشنامه و خصوصا داستان با مضامین و درونمايههايی مربوط به زندگی است.داستانها در ادبیات کودکان همانند ادبیات رسمی بزرگساالن به بنمايههای گوناگونی چون داستانهای پهلوانی، داستانهای پريان، داستانهای عامیانه و داستانهای مربوط به ملل مختلف تقسیمبندی میشوند.به گفته شعاری نژاد " - 1374 - ادبیات کودکان تمام مسائل مربوط به زندگی را در برمیگیرد و کودکان و نوجوانان را در همه شئون زندگی کمک میکند، قدرت تخیل آنها را گسترش میدهد، تجربههای متعدد و متنوعی را در اختیارشان میگذارد، و قدرت فعال آنها را بر میانگیزد و پرورش میدهد" - ص. - 29 هدف اصلی ادبیات کودکان بايد معطوف به تربیت صحیح کودکان و تکمیلکننده آموزشهای مدرسه و خانه باشد.
در حالیکه تربیت در اين دو محیط محسوس و قابل لمس است در ادبیات کودکان بايد نامحسوس باشد به گونهای که خود کودک نیز متوجه آن نباشد امر و نهیای در کار نباشد و کودک با ذوق و شوق و با عالقه به استقبال چنین تربیتی رود - شعاری نژاد، . - 1374 چنین تربیت نامحسوسی کودک را با مسائل مختلف زندگی آشنا کرده و خود را در ورطهای میبیند که اگر راه را اشتباه رفته، خود را اصالح کند. آموزش نامحسوس، استعدادهای ذهنی کودک را شکوفا و گسترش میدهد چرا که خود را با شخصیتهای داستان تطبیق میدهد.
مطالعه ادبیات کودکان از کشورها و فرهنگهای گوناگون اين امکان را برای کودک فراهم میکند که با دنیايی فراتر از دنیای پیرامون خويش آشنا و با آنها ارتباط برقرار کند.در پاسخ به اين سوال که چرا بايد به ادبیات کودک توجه کرد بايد اشاره کرد که کودکان آيندهسازان کشور هستند و توجه به ادبیاتی که در آن دادن اطالعات نو درباره مسائل گوناگون، افزودن قدرت ذهنی و نیروی انديشه و پرورش حس ايثار، فداکاری، باال بردن اعتماد به نفسو تشويق کودک به رعايت اخالقیات باشد بايد مد نظر نويسندگان ادبیات کودک باشد.
.2 پيشينه تحقيق:
.2.1 تاريخچه ادبيات کودکان در کشورهاي غربي:
پرداختن به ادبیات کودک در در کشورهای غربی سابقه ديرينه دارد. در قرن هفدهم کشیش پاک دين1و نويسنده انگلیسی جیمز جانی وی"2يادگاری برای کودکان"3 و نويسنده و سخنران انگلیسی جان بانیان"4پیشرفت زائر"5 را برای بزرگساالن و کودکان به رشته تحرير درآوردند.در قرن هجدهم ژان ژاک روسو متفکر سوئیسی "امیل" را در زمینه تربیت کودکان نوشت. از آثار نويسندگان آمريکايی ساموئل گودريچ و ياکوب ابوت میتوان به "پیتر بارلی"و "کتابهای رولو"اشاره کرد و برادران گريم نويسندگان آلمانی ادبیات عامیانه "داستانهای عامیانه و پريان" را به رشته تحرير درآوردند.مارک تواين نويسنده آمريکايی رمان ماجراهای هاکلبری فین 5 - ۸۸ - 1 و ماجراهای تام ساير - ۶7۸ - 1 را به رشته تحرير درآورد.
پايهگذار ادبیات جديد برای کودکان و نوجوانان"هانس کريستیان آندرسن 75 - ۸05-1۸ - 1 بود. او را به عنوان پدر ادبیات کودکان می شناسند، "آنچه آثار او را جاودانه ساخته است تخیل بسیار قوی، هنر در پرداختن مطالب و از همه مهمتر احترام عمیق اوست به اصالت نیکی و محبت در ذات انسان است" - حجازی،1379، ص. - 30او پديد آورنده آثار معروف و دوست داشتنیای چون پری دريايی کوچولو، بندانگشتی، جوجه اردک زشت، ملکه برفی، دخترک کبريت فروش و لباس جديد امپراتور میباشد.
بیشتر داستانهای مذکور برای درک کودکان و بزرگساالن نوشته شدهاند. اندرسون خودش زمانی توضیح میدهد که: "داستانهايش را برای کودکان گفته اما به بزرگساالن نیز بايد اجازه داده شود تا آنها نیز به اين داستانها گوش فرا دهند" - بردزدورف، 2005، ص. - 4 يکی از درونمايههايی که اندرسون در بسیاری از داستانهايش بدان پرداخته، درونمايه سرنوشت است. "اومشتاقانه از فرهنگ عامه پذيرش رواقی آن از سرنوشت را پذيرفته است" - بلوم،2005، ص. - 9 هرچند که پايان داستان "پری دريايی" نوشته اندرسن با پايان داستان ارائه شده توسط کمپانی ديزنی متفاوت است اما در هر دو درون-مايه سرنوشت مشهود است.
همچنین در قرن نوزدهم "توجه به روانشناسی و بخصوص روانشناسی کودک از يک سو و اهمیت پیدا کردن ديد علمی از سوی ديگر باعث میشود که ادبیات کودکان از محدوده داستانی خويش پا فراتر نهد و به شناختن طبیعت و عوامل مختلف آن و سپس مسائل مختلف علمی بپردازد" - حجازی،1379، ص. - 29 داستانهای علمی- تخیلی چون"آخرين نفر" و"فرانکنشتاين" اثر مری شلی، "جنگ دنیاها" اثر اچ. جی. ولز و "سفر به مرکز زمین، بیست هزار فرسنگ زير دريا و دور دنیا در هشتاد روز" اثرژول ورن حاصل پردازش به مسائل علمی است. در قرن بیستم پل هازارد، محقق و تاريخ نگار فرانسوی "کتابها، کودکان و مردان"1،سی اس لوئیس " شیر، جادوگر و کمد" ولورا اينگالز وايلدر "خانه کوچک در جنگل بزرگ" را به رشته تحرير درآوردند.
در بسیاری از موارد داستانهای بزرگساالن برای فهم کودکان و نوجوانان به صورت ساده بازنويسی میشوند رابینسون کروزوئه اثر دانیلدِفو، سفرهای گالیور اثر جاناتان سويیفت،رمانهای چارلز ديکنز چون الیورتوئیست، نیکالس نیکلبی و سرود کريسمس و اثر بیاد ماندنی ويکتور هوگو نويسنده فرانسوی با عنوان بینوايان از جمله اين آثارند. در قرن بیست و يکم ادبیات کودک به پلی شباهت دارد بین کودک و محیطی که در آن زندگی میکند، بین کودک و کودکان ديگر و بخصوص کودکانی از محیطهای کامال متفاوت؛ و از همه مهمتر پلی است بین کودکان و دنیای ناشناخته آينده. ادبیات کودکان در اين زمان کوشش میکند بدون دادن نصیحتهای اخالقی و شعارهای سیاسی و اجتماعی به اطفال کمک کند تا در دنیای متغیری که زندگی میکنند بتدريج نقش حساس و سازندهای ايفا کنند.
