بخشی از مقاله
چکیده:
پدیده آشنای توسعه شهرنشینی و گسترش مهار ناپذیر شهرها که در مقاطع مختلف تاریخی بروز کرده، پیامدهای زیادی را برای شهرها در پی داشته است که در پی آن بافتهای شهری بسیاری از شهرها دچار چالشهای اساسی شده است. سیاست گذاریها و برنامه ریزی جامع و پایدار برای بهسازی و نوسازی بافتهای شهری باید ضمن حفاظت از میراث فرهنگی و توجه به سازگاری و انطباق آنها با ساختارهای محیط زیست و ساختارهای کالبدی و اجتماعی، موجب توسعه پایدار شهری شود.
تلاش در جهت بهسازی و نوسازی بافتهای شهری به ویژه در بخش مرکزی شهرها با نگرش راهبردی، یکپارچه و براساس فرآیند برنامه ریزی گام به گام و مدیریت جامع نگر مبتنی بر سرمایه های اجتماعی به نوبه خود موجب ساماندهی بافت و آمایش محله ای میگردد. در این پژوهش با استفاده ار مدل swot به تحلیل و بررسی بافت فرسوده صلح آباد شهر بوشهر به عنوان یکی از مناطق مرکزی و مهم این شهر پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان میدهد که این محدوده از نقاط ضعف بالایی برخوردار است و در عین حال نیز از نقاط قوت و فرصتهای بهینه ای جهت بهره گیری و رسیدن به حد مطلوب برخودار است.
مقدمه:
ساماندهی فضایی برای بافتهای فرسوده و ناکارآمد یعنی آرایش دادن و منظم کردن این بافتها به منظور تأمین محیطی مساعد و قابل زیست برای افراد ساکن در بافت به نحوی که این سکونتگاه ها و فضاهای شهری نیازها و فعالیتهای امروزی جامعه را برآورده سازند و در تأمین معیشت و زندگی افراد مشکلی به وجود نیاورند - شماعی و پوراحمد،1390، . - 78 در این میان استفاده از روشی کارآمد، در راستای ارزیابی و انتخاب استراتژی مداخله در بافت فرسوده جایگاه ویژه ای دارد و به نظر میرسد روش SWOT بتواند در این راستا موفق عمل نماید. امروز از روشSWOT به عنوان ابزاری کامل و در عین حال ساده در تحلیل استراتژی در اکثر پروژه ها و تحقیقات استفاده میشود.
این روش با بیان نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها امکان در نظر گرفتن عوامل درونی و بیرونی را به صورت توأم در یک جدول فراهم میآورد - دراتلی و دیگران، 2004، ص . - 392 محدوده انتخابی که در منطقه یک شهر بوشهر - ناحیه - 5 واقع شده است، جزء بافتهای قدیمی این شهر محسوب میشود که عدم توجه مسئولین از یک سو و بی توجهی ساکنین از سوی دیگر که بیشتر به دلیل عدم توان مالی بوده است، موجب فرسودگی بافت این قسمت از شهر گردیده است.
پایین بودن کیفیت بنا ها که عدم مقاومت در برابر بلایای طبیعی را نیز در بر دارد، عدم وجود شبکه دسترسی مناسب، ریزدانگی بافت، توان مالی پایین ساکنین از جمله مواردی است که دلیل بر انتخاب این محدوده شده است.هدف از پژوهش تدوین استراتژیهای ساماندهی بافت مورد مطالعه با استفاده از روش SWOT میباشد که با توجه به اهمیت تدوین اهداف در برنامه ریزی استراتژیک میتوان آنها را در مورد زیر خلاصه نمود:
❖ اصلاح شبکه دسترسی؛
❖ تأمین سرانه های کاربریهای شهری به خصوص فضای سبز و خدمات درمانی؛
❖ ارتقاء کیفیت زندگی شهری؛
❖ تشویق مالکان به نوسازی و ترغیب سرمایه داران به سرمایه گذاری.
روش تجزیه و تحلیل :SWOT
مدل تحلیلی مختصر و مفیدی است که به شکل نظام یافته هر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها را شناسای کرده و استراتژی متناسب با موقعیت کنونی موضوع مورد بررسی را منعکس مینماید. در این مدل عوامل محیط درونی به نقاط قوت و نقاط ضعف و عوامل محیط بیرونی به فرصتها و تهدید ها طبقه بندی میگردد - زیاری، 1384، . - 238 تجزیه و تحلیل swot، شناسای نظامند عواملی است که راهبرد، باید بهترین سازگاری را با آن داشته باشد.
منطق رویکرد مذکور این است که راهبرد اثر بخش، باید قوتها و فرصتهای سیستم را به حداکثر برساند، ضعفها و تهدیدها را به حداقل برساند. این منطق اگر درست بکار رود نتایج بسیار خوبی برای انتخاب و طراحی یک راهبرد اثر بخش خواهد داشت - حکمت نیا و موسوی، 1385، . - 293 مدل swot یکی از ابزارهای استراتژیک تطابق نقاط قوت و ضعف درون سیستمی با فرصتها و تهدیدهای برون سیستمی است. این مدل تحلیل سیستماتیکی را برای شناسایی این عوامل و انتخاب یک استراتژی که بهترین تطابق بین آنها را ایجاد نماید، ارائه میدهد. روش کلی تحلیلی swot مطابق جدول یک انجام میگیرد.
پیشینه تحقیق:
در سال 1388، جمیله توکلی نیا و علیرضا محمدی در مقاله ای با عنوان فرسایش کالبدی - کالبدی در بافت مرکزی شهرها، اهداف و اصول راهبردی بهسازی، نوسازی و بازسازی مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر زنجان، این مقاله کوشیده تا با کاربری مدل SWOT مهمترین ویژگی فرسودگی بافت و راهکارهای مناسب برای بهسازی و نوسازی بافت مرکزی شهر زنجان را به بحث بگذارد.
