بخشی از مقاله
چکیده
آغاز زندگی دانشجویی معمولا با فشار روانی زیادی همراه است. زیرا دانشجویان معتقدند که تمام یا قسمتی از موفقیت آنها در آینده به این دوران وابسته است. مشکلات و مسائل متعددی همواره در این دوره با آنان دست و پنجه نرم میکند. عمدهترین آنها تجارب خوب و بدی است که دانشجو در خوابگاه و زندگی دانشجویی با آنها دمساز میشود. هدف این پژوهش بررسی تجربه زیسته زندگی خوابگاهی و دانشجویی به روش کیفی است. مواد و روش: مطالعه حاضر یک پژوهش کیفی بوده که به روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. نمونه آماری شامل 12 - 16 زن و 4 مرد - دانشجوی دانشگاه بجنورد بود، که به شیوه نمونهگیری هدفمند در سال 1398 انتخاب شدند. از طریق مصاحبه نیمهساختار یافته دادههای پژوهش جمعآوری شد. مصاحبهها تا رسیدن به اشباع دادهها ادامه یافت. برای ارزیابی روایی، دقت و پایانی دادههای این پژوهش از معیارهای مقبولیت، همسانی، تعیین و انتقالپذیری استفاده شد. مصاحبهها همزمان ضبط شده و سپس رونویسی شد و بعد از مطالعه مکرر کدگزاری گردید. با استفاده از یافتهها: دادهها در 6 طبقه اصلی و 16 طبقه فرعی تقسیمبندی شد. نتیجهگیری: زندگی دانشجویی به لحاظ قرار گرفتن در گسترهی وسیعی از موضوعات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، تحصیلی و نیز متلاطم بودن دامنهی افکار نوجوانان دوران پر نوسان و حساسی را برای آنان رقم میزند، لذا آگاهی از این شرایط و شناخت نوسانهای آنها و نیز آموزش راهکارهای مناسب به آنان میتواند کمک کند تا دریای متلاطم زندگی دانشجویی به آرامش برسد. اطلاع از این موارد هم برای دانشجویان و هم برای صاحبنظران و دستاندرکاران جهت پیشبینی، پیشگیری و حل مشکلات بسیار ارزنده خواهد بود.
مقدمه: سبک زندگی، الگوی چند بعدی و همگرا و یا مجموعه منظمی از رفتارهای درونی و بیرونی، وضعهای اجتماعی و داراییها میباشد که فرد یا گروه بر مبنای پارهای از تمایلات و سلیقهها و در تعامل با شرایط محیطی خود، ابداع یا انتخاب میکند - مهدوی خانی، 2008، آلپار و همکاران،. - 2008 آمارهای ارائه شده بیانگر آن است که 53 درصد از علل مرگ و میرها مربوط به سبک زندگی است - منصوریان و همکاران،. - 2014 روش توصیف زندگی افراد، خانوادهها، جوامع و رفتاری که روزانه برای مقابله با محیط فیزیکی، روانی، اجتماعی و اقتصادی از خود بروز می دهند، سبک زندگی نامیده میشود - میری و همکاران،. - 2013 تحصیل در دانشگاه و کنار آمدن با شرایط خاص زندگی خوابگاهی خود نیازمند توانمندیها و مهارتهای مقابله با استرسهای روزانه است - ابراهیمی و همکاران، . - 1395 آگاهی و شناخت درست از سبک زندگی صحیح، یکی از مهمترین چالشهای پیش روی جوامع امروزی است، زیرا سرمایه و میراث فرهنگی یک جامعه، ارتباط مستقیمی با چگونگی سبک زندگی افراد آن جامعه دارد - رحمت آبادی و آقا، . - 1385یکی از محیطهای موثر در زندگی افراد، محیط خوابگاه است که نقش بسزایی در پیشرفت فرد میتواند ایفا کند. مسأله ادامه تحصیل و رشد و ارتقای علمی، یکی از نیازهای رو به رشد جوامع امروزی میباشد که جوانان مستور و پرتلاش را به سمت و سوی خود جذب کرده است. از آنجا که دانشگاهها درمراکز شهرهای بزرگ قرار دارند و از طرفی تعداد محدودی رشته در هر دانشگاهی وجود دارد، لذا غربت و ترک شهر و زندگی در محیط خوابگاه پیش بینی میشود؛ و این یعنی زندگی با افراد متفاوت، فرهنگهای متفاوت، مسائل متنوع و حل مسألههای متنوع.
برخورداری از شیوههای زندگی سالم در سنین کودکی شکل میگیرد، اما رفتارهای مربوط به سبک زندگی در طول سالهای حضور در دانشگاه بنا میشود و در صورت نادیده گرفتن، میتواند اثرات بدی بر سلامت و رفاه دانشجویان داشته باشد - گودرزی وهمکاران،. - 2012 مطالعه ابراهیمی و همکاران 1395 نشان داد که سبک زندگی دانشجویان میتواند تحت عواملی از قبیل امکانات، تغذیه، رفتار پرسنل و ... تحت الشعاع قرار بگیرد. سجادی و همکاران - 1394 - نیز به مواردی از قبیل تبدیل خوابگاه به یک مأمن امن آسایش و آرامش جهت بستر اصلی سبک زندگی دانشجویان اشاره میکند. این پژوهش جهت ایجاد شناختی واقع گرایانه و متناسب با زندگی کنونی دانشجویان عصر حاضر انجام شد تا به تجربه زیستهی آنان از زبان خودشان بیشتر واقف شویم. ونیز منبعی برای آگاهی مستقیم ا زمسأله ها و فقدانهای دانشجویان باشد و گامی در جهت برنامه ریزی مناسب و دقیق برای دانشجویان. در تحقیقات کیفی آگاهی بدون واسطه از تجربیات شخصی این امکان را به ما میدهد که هر فرد درون مایه و تجربهی زیستهی خود را برون ریزی کند و نیز بهتر به دنیای ادراکی فرد پی میبریم.
مواد و روش:
این مطالعه به روش کیفی با رویکرد تحلیل محتوا انجام شد. به منظور بررسی عمیقتر تجربهی زیسته دانشجویی و ارائه یک الگو از سبک زندگی آنها ا ز طریق نمونه مصاحبه نیمه ساختار یافته، دادهها جمع آوری گردید. به این ترتیب که با 16 دانشجوی 12 - زن و 4 مرد - کارشناسی دانشگاه بجنورد مصاحبه انجام شد. معیارهای ورودی به این مصاحبه خوابگاهی بودن و نیز دانشجوی دانشگاه بجنورد بودن در نظر گرفته شد. البته قدرت بیان، میل داوطلبانه و اینکه حداقل یکترم در خوابکاه ساکن باشند نیز به این موارد اضافه شد. مصاحبهها تا زمان اشباع دادهها ادامه یافت. کلیه مصاحبهها به صورت داوطلبانه در یک فضای تقریبا آرام در محوطه دانشگاه یا خوابگاه انجام میگرفت. مصاحبه شونده این اختیار را داشت تا هر وقت که لازم دید و مایل نبود مصاحبه راترک نماید. مصاحبه ها با توجه به رضایت مصاحبه شوندهها ضبط شده و سپس روی برگه پیاده شدند. بعد از مرور مکرر کدگذاری اصلی انجام شد و به مقوله های اصلی و فرعی طبقه بندی گردید. اطمینان به محرمانه بودن مصاحبه وعدم درج نام خانوادگی به آنها کمک میکرد تا صادقانهتر پاسخ دهند. در حین فرایندمصاحبه، مصاحبه کننده به تناسب پاسخ مصاحبه شونده ها سوالات جانبی هم میپرسید.
یافتهها:
شرح تفسیری هر یک از مقولهها به قرار زیر است: بعد معنوی
اغلب مشارکت کنندهها به این بعد به عنوان عاملی آرام بخش و تسکین دهنده نگاه میکردند. اما از نظر انجام مناسک، مدل آنها با یکدیگر متفاوت بود. بیشتر متکی به بعد نگرشی و اعتقادات درونی بودند. عدهای هم خود را ملزم به انجام مناسک عملی آن میدانستند. - شرکت کننده شماره - 4 در مورد پایبند شدن به بعد معنویت یا متزلزل شدن اعتقادات دینی نیز نظرات متفاوتی بود. عدهای معتقد بودند دانشگاه تغییری در میزان این بعد در آنها نداشته و عدهای هم معتقد بودند که به خاطر انجام فعالیتهای مذهبی گروهی مانند نماز جماعت، شرکت در دعای ندبه، توسل و... حال معنوی آنها افزایش یافته است.
بعد تحصیلی:
در این بعد هم مسائل مربوط به امور درسی و هم پژوهشهای خارج از کار کلاسی مدنظر قرار گرفت که اغلب مشغول انجام کارهای آموزشی روزمره بودند. مصاحبه با مجموعه افراد بیشتر انجام تکالیف آموزشی را اشاره میکردند رنگ پژوهش خارج از امور کلاس کم رنگ بود. نداشتن انگیزه و مناسب نبودن اوضاع کاری و آینده مبهم، علاقه و انگیزه برای پژوهشهای خارج از موارد کلاسی را گرفته است. عدم آگاهی در مورد رشته نیز میتواند عامل عدم فعالیتهای پژوهشی محسوب شود.
بعد سلامتی:
سوالاتی که این بعد را میسنجید سلامتی را از ابعاد مختلفی بررسی میکرد که شامل: فعالیت جسمانی، بهداشت فردی -محیطی، استعمال دخانیات، خواب، تغذیه
