بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی به معنای شیوه زندگی خاص یک فرد ، گروه و جامعه است. مجموعه عناصر سبک زندگی در یک جا جمع می شوند و افراد در یک سبک زندگی ، مشترک می شوند. این روزها سبک زندگی به قدری اهمیت یافته است که سایت های اینترنتی ، روزنامه ها و رسانه ها و حتی سیاست مداران به این موضوع می پردازند.این اصطلاح برای اولین بار توسط آلفرد آدلر مطرح شده است که به طور خلاصه نظریه وی در مورد سبک زندگی آورده می شود.
انسان ها هدف غایی دارند و هرکدام از ما یک الگوی منحصر به فردی از ویژگی ها و رفتارها پدید می آوریم که از طریق آن در پی هدف برمی آییم. به بیان دیگر هر فردی سبک زندگی متمایزی را شکل می دهد.برای درک مفهوم سبک زندگی از نظر آدلر باید به مفاهیم احساس حقارت و جبران توجه کنیم. زیرا این دو مفهوم شالوده سبک زندگی را می سازند.از نظر آدلر تمامی کودکان دچار احساس حقارت هستند که برای جبران این احساس حقارت از راه های مختلف تلاش می کنند.
به عنوان مثال پ سر بچه بیمار یا ضعیف ممکن ا ست در تلاش برای افزایش نیرو و هیکل ج سمانی با شد. این رفتار سبکی از زندگی او می شود. یعنی مجموعه رفتارهایی که برای جبران یک حقارت شکل گرفته اند. سبک زندگی بر اساس تعاملات اجتماعی که در سال های نخ ست زندگی صورت می گیرند فرا گرفته می شود. به نظر آدلر این تعاملات در سن 4 یا 5 سالگی شکل می گیرد و تغییر بعد از آن مشکل است.
سبک زندگی شکل گرفته ، چهارچوب رفتارهای آتی می گردد و بخش عمده ای از شکل گیری سبک زندگی ، به ماهیت آن ، ترتیب تولد و چگونگی رابط میان والد و کودک بستگی دارد. پسر بچه ای که نادیده انگاشته می شود شاید دچار احساس حقارت شود و این نادیده انگاری از سوی والدین موجب می شود که این پسر کم کم به کل دنیا و هستی احساس بی اعتمادی و خصومت بکند. در این صورت این بی اعتمادی و انتقام وارد سبک زندگی وی می شود.
می توان تمام رفتارهایی از این گونه را منش نامید که در واقع همان چیزی است که آدلر از سبک زندگی در نظر دارد.آدلر در مورد سبک زندگی به وجود اداره آزاد فردی - اختیار - معتقد است و بیان می کند که ما این امکان را داریم که مناسب ترین سبک زندگی را خود بیافرینیم و سبک زندگی برای ما تعیین نمی شود. آدلر 4 سبک زندگی اساسی را مطرح کرد که آدمیان برای رویایی با مشکلات بر می گزینند که هرکدام ویژگی های خاصی دارند.
-1 سلطه گر یا حکمران : عدم علاقه اجتماعی یا ناچیز - بدون توجه به دگیران - افراد خ صومت گرای این سنخ م ستقیما به دیگران حمله می کنند و بزهکار یا مستبد می شوند. افرادی که خصومت کمتری دارند درگیر الکلیسم ، اعتیاد و خودکشی می شوند.
-2 گیرنده : رایج ترین نوع - افراد این گروه انتظار دارند که همه چیز را از دیگران بگیرند و در نتیجه به آنها وابسته می شوند
-3 اجتنابی : همان گونه که از نام آن برمی آید این افراد هیچگونه تلاش برای رویارویی یا کلنجار رفتن با مشکلات زندگی به عمل نمی آورند. این سه گروه آماده رویارویی یا حل یا کنار آمدن با م شکلات زندگی را ندارند و ت ضاد و تقابل میان سبک های زندگی آنها و دنیای واقعی در ابعادی است که می تواند منجر به رفتار نا بهنجار گردد هر سه گروه فاقد چیزی هستند که سبک زندگی درست را شکل دهند
-4 سودمند اجتماعی : قادر به همکاری با دیگران هستند و همخوان با نیاز های آنها عمل می کنند. چنین فردی در قالب یک چهارچوب و سبک زندگی اصولی که به خوبی شکل یافته است ، با مشکلات زندگی کنار می آید.
تحول و تغییر سبک زندگی
تحول در سبک زندگی حرکت به سمت مهندسی زندگی است. همان گونه که یک مهندس از شناژ شروع می کند و پی ریزی می کند و بعد به فونداسیون می رسد و بعد سراغ طبقات می رود. در تغییر سبک زندگی هم شرایط این گونه است.این تغییر اول به صورت فعال سازی برخی حوزه ها و غیر فعال سازی برخی دیگر انجام می گیرد مثلا مطالعه روزانه روزنامه فعال و اموری مثل گیم بازی کردن غیر فعال می شود. ویرایش دوم آرایش برخی فعالیت ها است. به طور مثال فرد میزان مطالعه خود را افزایش می دهد. ویرایش سوم تنظیم نسبت ها و تغییر ضریب فعالیت ها است. مثلا مطالعه کتاب های درسی با نزدیکی به ایام کنکور کارشناسی ارشد در اولویت نخست قرار می گیرد و مطالعه روزنامه و کتاب های غیر درسی در اولویت های بعدی قرار می گیرند.
تاثر اصلاح سبک زندگی نخبگان در جامعه
پیامبر اکرم - ص - می فرمایند : مردم به روش حاکمان و فرمانروایان زندگی می کنند. اگر سبک زندگی مسئولین ، خواص و نخبگان بر ا ساس ا صول با شد بی گمان مردم هم از آن پیروی خواهند کرد. به طور مثال وقتی وقت شنا سی یا قانون گرایی توسط افراد مذکور رعایت شود ، پس از آن می توان انتظار داشت که در جامعه مردم عادی هم نظم داشته باشند. یکی از انتقادات وارد به سبک زندگی در جامعه بحث تنظیم خانواده و محدودیت فرزند دار شدن بود که بعد از سخنان م سئولین رده بالای نظام ، این موضوع تغییر کرد به طوری که در دانشگاه ها نیز درس تنظیم خانواده تبدیل به درس دانش خانواده شد.
مولفه های سبک زندگی
مولفه های سبک زندگی زیاد ا ست و مانند این ا ست که در خیابان های شهری بزرگ می چرخیم و نمی توانیم تمامی کوچه ها و پس کوچه های آن را بشناسیم. در سبک زندگی هم کثرت مولفه ها آنقدر زیاد است که اگر یک عمر در بررسی آن صرف کنیم باز هم مواردی از قلم می افتد. به همین خاطر فقط به یکی از مولفه های اساسی سبک زندگی در دنیای امروزی و به خصوص جوانان اشاره می کنیم.
شبکه های اجتماعی
در دنیای امروزی رسانه ها نسبت فراوانی با زندگی پیدا کرده اند. آمار ها نشان می دهد تقریبا در همه دنیا پس از خواب و کار برای تامین معاش ، استفاده از رسانه ها سومین کاری است که بشر انجام می دهد و مصرف رسانه ای از محوری ترین عناصر زندگی بشری در این دوران شده است. یکی از رسانه هایی که در این چند سال اخیر رشد فزاینده ای داشته است، اینترنت می باشد. بدون تردید اینترنت یکی از تاثیرگذار ترین ابداعات ان سانی در قرن اخیر مح سوب می شود. اینترنت با کارکردهای متنوع و اثربخش خود ، کیفیت و کار آیی جنبه های مختلف زندگی انسانی را تحت تاثیر قرار داده است. در آغاز اینترنت به عنوان ساز و کاری برای تبادل اطلاعات و داده های علمی - پژوه شی شروع به کار کرد و رفته رفته خود را به عنوان ابزاری ارتباطی ، به عرصه ی اجتماع کشاند.
شبکه های اجتماعی که بخشی از اینترنت محسوب می شوند ، تا حدی می توانند بر فضای ذهنی و روانی فرد تاثیرگذار باشند که فرد ساعت ها سر جایش بنشیند و به رایانه نگاه کند و از اطراف خود غافل شود. به این گونه هرچیزی که در دنیای مجازی با آن روبرو می شود خود آگاه و ناخود آگاه بخشی از سبک زندگی وی می شود. این شبکه های اجتماعی گاه می توانند چنان مخرب باشند که فردی از همسر یا شوهر خود غافل شود و مدت های مدید پای کامپیوتر ن ش سته و سبک زندگی خود را به دیگران عر ضه کند و از سبک زندگی آنها تاثیر بپذیرد و از هم سر یا شوهر یا حتی فرزندان و والدین خود غافل بماند. پس علاوه بر تاثیر پذیری ، این نوع سبک زندگی می تواند به طلاق واقعی یا عاطفی منجر شود.
البته این شبکه های اجتماعی مزایایی هم دارند. یک مزیتی که دارند این ا ست که برای ان سان های خجالتی ب ستر خوبی هستند تا حرف خود را بزنند و سبک زندگی که دوست دارند و نمی توانند در دنیای واقعی بسازند را در دنیای مجازی بسازند. این افراد اگر در سایت های گفتمانی و شبکه های مجازی با محبوبیت روبرو شوند ، بیشتر علاقه مند خواهند شد و میزان فعالیت خود را گ سترش خواهند داد. و از این امر اح ساس خو شحالی خواهند کرد چون برای آنها یک عمر خجالتی بودن شان مایه دردسر بوده است. کارشناسان ارتباطات بر این باورند که حال و آینده ی جامعه انسانی به واسطه گسترش و تعمیق شبکه های اجتماعی مجازی رقم خواهد خورد. پس با این توصیف ها ، افزایش شبکه های اجتماعی و حضور فعال مردم و جوانان می تواند هم فرصت و هم تهدید تلقی شود و لزوم نگاهی دوباره به فرصت های شبکه های اجتماعی را طلب کند.
