بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت و بررسی نقوش تزیینی در هنر قبل از اسلام پایه و اساس اولیه نقوش تزیینی که تاکنون در گونه های مختلف هنری از جمله کاشی کاری و گچ بری ،حجاری ،کتاب آرایی و .. مورد استفاده قرار گرفته است پس از ظهور اسلام معماران مسلمان همچون سایر هنرمندان دریچه های جدیدی از بینش به رویشان گشوده شد که تحولی بزرگ در تمام تجلیات فکری و هنری آنان به وجود آورد.. هنرمند مسلمان به ایجاد تزیین های پرداخت که عنصر اصلی آن ها اشکال هندسی و نقوش انتزاعی بود چنین نگرشی باعث ایجاد قالبی گردید که حالتی کاملا تشبیهی دارد و با ایجاد احجام و تزیین ها شامل نقوش هندسی و نگاره های اسلیمی به بیان احساس و اندیشه ای خاص پرداخته که توحید مهمترین موضوع آن است.
نقوش در دوران اسلامی در این ترکیب بندی ها موتیف ها به شکل عوامل مستقل و مجزا عمل می کنندولی از طریق تکرار تقارن و تقابل موفق به تشکیل نظام نقش پردازی واحدی می شوندکه از انسجام برخوردارند.هدف از انجام این پژوهش احیای هنرهای از یاد رفته می باشد.روش پژوهش در این تحقیق از نوع توصیفی –تحلیلی مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته است. نقوش با طی زمان لازم و سبک و سیاقی نو در طراحی و ترکیب نقوش طرح های تکراری و ساده جای خود را به اشکال متنوع و پرجزییات مجرد و خیالی با ترکیبات آزاد و رها دادند که از نظام هندسی و ریاضی گونه برخوردار بوده است.
مقدمه
معماری ایرانی دارای استمراری بوده که هرچند بارها بر اثر کشمکش های داخلی یا هجوم خارجی دستخوش یا انحراف مو قتی شده با این همه به سبکی دست یافته که با هیچ سبک دیگری قابل اشتباه نیست.حجم نمای اغلب بناها ساده است و از دور روح آرامش و اطمینان را القا می کند.این شیوه سخت مورد تحسین ایرانیان قرار گرفته به ویژه وقتی با هیجانی مهار شده است و ناشی از محوطه های وسیع دارای رنگ های غنی و آرایش تو در تو ترکیب شده باشد که بیننده را به سیاحتی فارغ بال فرا می خواند.
این ترکیب هیجان و آرامش از ویژگی های تجارب زیباشناسی ایرانی است.آرایش معماری تقریبا یکسره تجریدی بودمگر در برخی تصاویر دیواری و کتیبه های خطاطی و حتی این کتیبه ها هم به خاطر طراحی نابشان سخت چشمگیرند.آجرچینی های ساده یا لعابدار تزیینی دل انگیز و گچبری های رنگی به شکل هایی دایما تازه از زمان قدیم ادامه یافته است.آجرهای لعابدار –ساده،نقاشی شده یا کاشی – از سده دوازده مورد استفاده قرار گرفته است.
این عناصر صرفا تکرار نشده ، چون تا سده هجده که مواجه با یک رکورد کلی فرهنگی است ،شاهد رشد پر مایه آنها هستیم.در بیشتر دوره ها ، آرایشها از رنگ های روغنی و متنوعی برخوردار است،که در اعصار اسلامی به یک قوت و هماهنگی بی همتا دست یافت.این علاقه به رنگ را محیط تقویت می کرد.نقش و نگارهای ایرانی در همه اعصار صرف نظر از میزان مهارتشان شالوده ای بنیانی را نشان می دهد که معقول و دقیق است. - پوپ, معماری ایران, - 1384
تزیین از نگاه واژه
ریشه این واژه عربی است و در فرهنگ عربی به فارسی چنین آمده - - تزیین:]ع[از زین،زان استبه معنای:زینت داد - - . - فرهنگ عربی به فارسی - و در زبان فارسی مترادف و هم معنا با - - آراستن،آرایش - - - دهخدا - ، - - زینت دادن،زیور کردن،آراسته نمودن - - - فرهنگ فارسی معین - , 1386 و نیز - - آراستن به معنی زینت دادن با افزایش - افزودن چیزی بر چیزی - در مقابل پیراستن - کم کردن از چیزی - آمده است.البته برای آراستن معانی بسیاری از قبیل نظم دادن،آماده کردن،آباد کردن و ......آورده اند. - - - انصاری م. , تزیین در معماری و هنر ایران - دوره اسلامی با تاکیید بر مساجد - , - 1381
تزیین در معماری اسلامی
تزیین در هنرایرانی- اسلامی برای فضای قدسی* است در واقع هنرمند اسلامی با تاسی به مبانی دینی و اعتقادی تلاش نموده با کمک این تزیینات فضای آرامش بخش،روحانی و معنوی ایجاد کند - مکی نژاد, نقش تزیینات در معماری اسلامی ایران - کاشی - , خرداد و تیر - 1380تزیینات هنر اسلامی ما را از ظاهر زیبا و فریبنده خود به این امر مهم رهنمون می سازد که این همه هماهنگی در فضای مثبت و منفی و رنگ های زیبا تنها برای دین و لذت بردن نیست بلکه فلسفه خاص خود را دارد و سعی به ما بفهماند که روح بزرگ و عالمی که این تصاویر و نقوش را ارائه کرده است قصد دارد شمای بیننده را به اعماق تاریخ هنر و فرهنگ و غنای دین اسلام رهنمون باشد.
