بخشی از مقاله
چکیده :
احمد شاملو از برجستهترین شاعران معاصر است که با ادبیات و هنر اروپا و در نتیجه مکتبهاي ادبی اروپایی آشنایی داشته است. این مقاله در پی آن است که نقش و تأثیر مکتب رمانتیسم را در شعر شاملو بررسی کند. شاملو رمانتیسم را در شکل ایرانی خود و در دو حوزهي فردي و اجتماعی مورد استفاده قرار داده و گاهی آنچنان این دو حوزه را به هم پیوند داده که تفکیک آن غیرممکن است. رمانتیسم از آغاز تا انتهاي زندگی شعري شاملو وجود دارد، اما اوج آن مربوط به زمانی است که با آیدا آشنا میشود. زندگی شخصی شاملو در شکلگیري و اوجگیري رمانتیسم فردي و حضور او در اجتماع و وقایع اجتماعی در استفاده از رمانتیسم براي بیان مفاهیم اجتماعی نقش بسزایی داشته است.
مقدمه :
احمد شاملو متخلّص به »ا. بامداد« از شاعران تأثیرگذار و اندیشهوران شعر معاصر فارسی است. شعر شاملو در طی سالها، از زمانی که در آهنگهاي فراموش شده به انتظار شعر، نثر می نوشته، تا زمانی که صلابت و فخامت خود را یافته است، تغییرات زیادي به خود دیده است که این تغییرات را از جنبههاي مختلف میتوان بررسی کرد. زبان زیبا وپر احساس شاملو، تکامل خود را غیر از تمرین و تکرار و »عرقریزان روح«، مدیون آشناییاش با ادبیات غرب است. از دیگر سو جستجویش براي یافتن معشوقی که همراه و همدم او باشد، در شعر او به شکل برجستهتري نمایان شده است. وقایع اجتماعی و همراهی شاملو با جامعه براي مبارزه با ظلم و جور، همه و همه باعث شده که بار عاطفی اجتماعی شعرهاي شاملو هرچه بیشتر هویدا گردد.
بیان مسأله
رمانتیسم یکی از مکتبهایی است که مورد توجه شاملو بوده و در شعر خود از آن استفاده کرده است. رمانتیسم در اروپا طی یک فرآیند اجتماعی و فکري شکل گرفته و وارد ادبیات شده است. اما رمانتیسمی که مورد توجه و استفاده شاملو قرار گرفته است، رمانتیسمی ایرانی است با ویژگیهاي خاص خود. حال باید دید شکلگیري و تکامل رمانتیسم در شعر شاملو چگونه بوده است و آیا رمانتیسم در شعر او سیر مشخصی داشته و به چه میزان اجتماع و حوادث اجتماعی در این رویکرد مؤثر بوده است؟
پیشینهي تحقیق:
شعر شاملو تاکنون بارها و بارها و از منظرهاي گوناگون بررسی شده است، از جمله کتابهاي »سفر درمه« دکتر پورنامداریان، »امیرزادهي کاشیها« دکتر پروین سلاجقه، »انسان در شعر معاصر« دکتر محمد مختاري. دربارهي مکتبهاي ادبی نیز کتابهایی به معرفی این مکتبها پرداختهاند، از جملهي مرحوم رضا سیدحسینی به معرفی مکتبهاي ادبی اروپایی پرداخته که یکی از کتبهاي عمدهي مرجع است. کتاب مستقلی نیز بنام »رمانتیسم« بوسیله نشر مرکز چاپ و منتشر گردیده است. بخشی از کتاب »بلاغت تصویر« نوشتهي دکتر محمود فتوحی به رمانتیسم در ایران اختصاص دارد. با این حال اثر مستقلی دربارهي رمانتیسم شعر شاملو نوشته نشده است.
