بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله با توجه به اهمیت سیستم های پرداخت در نابسازی سازمانی، به چگونگی بهبود عملکرد از طریق پرداخت های نقدی - حقوق و دستمزد - توجه و تاکید می شود. از این روی ابتدا به موضوع حقوق در بنگاه های ناب و در ادامه با اشاره و تشریح جزء متغیر پرداخت ها - یعنی دستمزدها - به استراتژی انتخاب سیستم مناسب پرداخت دانشی "حقوق ثابت و دستمزد متغیر" در بنگاه های ناب پرداخته می شود. در بخش دیگر به بکارگیری این سیستم ها در حوزه خدماتی اشاره شده است تا جایگاه سیستم های پرداخت - و اجزای آن - علاوه بر بخش صنعت در بنگاه های خدماتی ناب گرا نیز مشخص شود.
بعد از اشاره به فرآیند مدلسازی سیستم پرداخت دانشی، در انتهای این مقاله به مراحل پیاده سازی سیستم های پرداخت در محیط ناب - با ذکر مثال کلی که نمونه ای از آن در یکی از بخش های خدماتی کشور در حال اجرا می باشد - پرداخته شده است تا مسیر حرکت سازمان ها به سمت نابسازی با توجه به ابعاد انگیزشی پررنگ تر و موفق تر باشد.
واژه های کلیدی: بنگاه، ناب، پرداخت، دانشی، حقوق، دستمزد، پاداش
مقدمه
در سنوات اخیر اقتصاد و تجارت جهانی توسعه یافته است و از طرفی مشتریان نیز به جایگاه و ارزش واقعی خود پی برده اند در این حالت شرکتها خودشان را درگیر جنگ بقاء میبینند چراکه مشتریان توقع دارند که محصولات بهتر در زمان سریعتر و با قیمت قابل مقایسه با قبل و یا حتی پایینتر از قدیم دریافت کنند. صنایع و شرکتهایی که نتوانند به سمت ناب سازی سازمانی حرکت نموده و چنین نیازی را برطرف کنند نهایتا از صحنه بازار خارج خواهند شد.
تولید ناب در دهه ًُمیلادی مطرح شد و هم اکنون با نامهای متفاوتی ارائه میگردد. بطوریکه امروزه این مفهوم چنان گسترش یافته است که ایده آن، بیش از پیش ارزشمند و حتی به عنوان یک استراتژی در شرکتها و بنگاه های معتبر شناخته میشود. - والاس- ًًٌٍ - اصول فلسفه ناب و دیگر رویکردهای رایج چون اصول چهارده گانه دمینگ، برای مدیریت بهبود کیفیت و افزایش بهره وری درنظر گرفته شده است که با مطالعه نتایج درخواستی آنها در هرسازمان، شرکت و یا بنگاه می توان به لزوم توجه به نظامات فنی و انسانی - همچون سیستم پرداخت پاداش - پی برد.
امروزه سیستم های پرداخت پاداش یا در اصطلاح کلی تر "سیستم های پرداخت" بعنوان یک پارامتر اصلی درتحقق نابسازی بنگاه های کسب و کار محسوب می شود؛ بطوریکه با طراحی و اجرای مناسب این سیستم ها چگونگی ارتقای بهره وری به شکل موثر مشخص خواهد شد. در این مقاله با معرفی ویژگی های بنگاه های ناب ، به اصول و متدلوژی پیادهسازی سیستم-های پرداخت پاداش دانشی - در راستای حمایت و پشتیبانی از اصول کسب و کار ناب سازمانی - اشاره می شود.
بطورکلی سیستم پرداخت باید بتواند موجب ارتقای شاخص هایی چون "کیفیت"، "تحویل به موقع محصولات " و "بهبود خدمات" شود تا نیاز مشتریان به شکل مطلوب برآورده شود. همچنین این سیستم ها باید بگونه ای طراحی شود که از یک طرف در برگیرنده کیفیت بالا و کمیت مناسب در ارایه پول نقدی و پاداش غیرنقدی به کارکنان و از طرف دیگر موجب بنگاه "Enterprise" به نوعی سازمان - organization - و در نگاه دقیق تر به نوعی شرکت - Company - اطلاق می شود که با ترکیب عوامل مختلف مغزافزاری، سخت افزاری و نرم افزاری منجر به تولید کالا یا انجام خدمات شود.
در تقسیم بندی از کل به جزء، سازمان در انواع "شرکت ها، موسسات، انجمن ها، احزاب، کلوب ها، جمعیت ها و.. " شناخته شده و شرکت ها در قالب "بنگاه ها، واحدهای اقتصادی، کسب و کارها و... مطرح می باشند. در این مقاله سیستم های پرداخت در فیلد بنگاه های کسب و کار، بسط داده شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. - لانگمن-2010 -
بطور کلی بنگاه ها محل گردآوری وسایل سرمایه ای و دیگر منابعی است که برای تحصیل سود، تحت مدیریت معینی با یکدیگر ترکیب می شوند . بنگاه ها در نگاه کلی به دو بخش خدماتی و تولیدی تقسیم بندی می شود که معمولا در منظر خدماتی بیشتر بصورت کسب و کار عمدهفروشی، خردهفروشی - بنگاههای کوچک و متوسط - SMEs، بنگاه های حمایتی و یا با عنوان فروشگاههای زنجیرهای، شرکتهای پخش، ذخیرهسازی، نگهداری، نقل و انتقال و توزیع شناخته می شوند.
انعطافپذیری و انجام کار تیمی و گروهی موثر در بنگاه باشد؛ در این حالت است که می توان حمایت واقعی خود را از اصول ناب سازی سازمانی به عمل آورد. تحقیقات موجود نشان می دهد که پاداش های گروهی در بیشتر بنگاه های - تولیدی، توزیعی و همین طور بخش های خدماتی علی الخصوص جائیکه تعداد نیروی کار زیاد باشد - موثر و مناسب بوده و در صورت حصول شرایط کیفی لازم، در یک بازه زمانی طولانی مدت، به نقطه اشتراک و هم پوشانی مقاصد گروهی و اهداف سازمانی با اهداف انفرادی کارکنان نائل شده است.
ویژگی های بنگاه ناب
واژه ناب به معنای فراهم نمودن محصولات یا خدمات برای مشتریان - با حداکثر اثربخشی ممکن - به نحوی که آنها انتظار داشته و یا ترجیح میدهند. مفهوم ناب در زبان انگلیسی به معانی زبدگی و کار با حداقل و کمترین هاست. - لانگمن-ًًٌٍ - از طرفی بعضی چنان برداشت میکنند که منظور ناب بودن، اجرای کارها با کمترین منابع ممکن است؛ اما در حقیقت ناب به معنای بیشینه کردن توان منابع انسانی در جهت کم کردن ضایعات و بهتر برآورده کردن نیازهای مشتریان است. به عبارتی ناب یک استراتژی تجاری برای رشد سازمانی بوده و نباید مثلا بعنوان یک برنامه کاهش نیروی انسانی تلقی شود.
هشت ویژگی مختص بنگاه های ناب که میتواند در بخش های مختلف تولیدی یا خدماتی نیز قابل استفاده باشد؛ عبارتست از: - لین - ًًٌٍ - و - گاردنر - ًًٌٍ -
ٌ - رهبری قوی، متعهد به تمام اصول نابسازی.
ٍ - تولید و تحویل اثربخش محصولات و خدمات براساس تقاضای مشتریان. َ - محیط کار ایمن، نظمپذیر و پاکیزه.
ُ - تعهد در طراحی و ایجاد کیفی محصولات، خدمات و پشتیبانی از آن.
ِ - فرهنگ کار تیمی در تصمیمگیری و عمل به آن.
ّ - استفاده مناسب و فعال از ابزارهای رهبری.
ْ - بهبود مستمر جهت حیات ارگانیکی سازمان.
َ - انتخاب استراتژی مناسب سیستم پرداخت دانشی در بنگاه ناب.
