بخشی از مقاله
چکیده
دین یکی از اصلی ترین وجوه متمایز کننده زندگی بشری است . دین در ساده ترین نگاه هویت انسان در جهان هستی را معنی می کند
دین در کاهش بار مصائب و سختی ها از دوش انسان دین ورز ، نقش اساسی دارد . اما همواره درگیر های میان ادیان مختلف باعث شده که باری علاوه بر دیگر بارها بر دوش انسان گذاشته شود . یکی از راهکارهای فرو کاستن از زد و خورد های میان پیروان ادیان ، افزایش شناخت آنها از یکدیگر است . هدف از انجام این تحقیق مرتفع ساختن نیاز به مکانی جهت پژوهشگران این عرصه است . از بهترین راه های شناخت ، گفت و گو می تواند رفع اختلافات یا در ساده ترین حالت تعیین شناخت و گسترش دانش باشد . گفت و گو و سخن گفتن در پی یافتن معناست . گفت و گو به تعبیری با هم اندیشیدن است .
در این راستا به توجه به نیاز در جهان معاصر طرح فضایی جهت هم اندیشی و گفت و گو شکل گرفت . اصفهان سابقه تاریخی مناسب و مثبت در زمینه همنشینی ادیان مختلف در کنار یکدیگر دارد اما تاریخ گفت و گو و همنشینی ادیان به اندازه کافی در شناخت و جلوگیری از اختلافات مذهبی موفق نبوده و نیازمند پژوهش حرفه ای با رویکرد تعاملات اجتماعی برای جلوگیری از تهدید ها و فرصت های موجود در جامعه و ضرورت ملی و جهانی باشد . روش تحقیق کتابخانه ای برای رسیدن به پژوهشی که تایین کننده ویژگیها و کیفیت های برای شناخت بیشتر شود ؛ که تمامی این ها از نقاط مشترک ادیان به دست آمده تا همبستگی و تعاملات اجتماعی را افزایش دهد .
-1مقدمه
نسبت مستقیمی میان زبان ، اندیشه و عمل در بین همه ادیان و قوم و فرهنگ ها وجود دارد . از جمله مفاهیمی که اندیشه و عمل خاص خود را به همراه داشته » واژه همزیستی « است که با هم زیستن و زندگی دو تن یا دو گروه با یکدیگر در حالیکه شاید مناسب با یکدیگر نباشد را تداعی می کند .
از نگاه دین باوران وجه تمایز اصلی بشر دین است [2]به عبارتی دیگر انسانیت عبارت است از » هم نهادی با دین « واکنش انسان معاصر نسبت به دین را می توان در چهار گروه دسته بندی کرد ؛ تعدادی گرایش به طبیعت گرایی یافته و اصل دیانت را مردود می شمارند . در نقطه مخالف برخی به اصول گرایی دل داده اند و تنها دین خود را بر حق دانسته اند . شمول گراهها با وجود آنکه دین خود را برتر از ادیان دیگر می دانند برای دیگر ادیان نیز اصالت قائل هستند ، اما نه به اندازه دین خود ؛ و دسته چهارم تکثر گرایی ، دیدگاهی که در آن همه ادیان درست و کامل انگاشته می شوند
صرف نظر از دیدگاه افراد به دین ، همه می توانند در مورد دین و دیانت با یکدیگر گفت و گو کنند [4] ،با توجه به اینکه گفتگوی بین ادیان به طور خاص و پژوهش در ادیان به شکل عام باعث رفع بسیاری از سوء تفاهم ها و کژ فهمی های شکل گرفته در طول تاریخ می شود [5]و همچنین فهم بهتر پیروان هر دین از دین خودشان و دین های دیگر نیز می گردد.
می توان به تقویت نقش دین به شکل کلی در جوامع مختلف کمک کند . زمانی لزوم گفتگوی ادیان بیشتر احساس می شود که دانسته شود درگیری بین ادیان مختلف اغلب به دلیل عدم شناخت صحیح و کافی و همچنین تنگ نظری رخ داده است . این درگیری ها برای دنیا گرایان بهانه ای شده تا اصل دریافت را به عنوان علت پیدایش اختلاف دانسته و برای رفع آن چاره جویی کنند [7] از نظر تاریخی سابقه گفتگوی میان ادیان همپای سابقه وجودی آنهاست
شباهت بین ادیان مختلف اگر نه به خاطر اصل » وحدت درونی ادیان « باشد ، [9] می تواند از وجود گفتگو و تاثیر ادیان مختلف از یکدیگر خبر دهد . اما تاریخ گفتگوی ادیان در گذشته به اندازه کافی در جلوگیری از درگیری های مذهبی موفق نبوده . دلیل این عدم موفقیت شاید از نبود امکان ارتباط صحیح و سازنده بین اصحاب دین و همچنین عدم آگاهی و شناخت توده مردم از فواید گفتگوی سازنده بین ادیان مختلف باشد . با توجه به وضعیت حاضر مورد هجوم قرار دارد باید در این زمینه تلاش بیشتری نمود
دین اسلام که کامل ترین و جامع ترین دین آسمانی است ، از دیدگاه قرآن کریم جنگ و ستیز بر سر اختلافات عقیده ، معنا ندارد
. در این اندیشه مقدس پیروان ادیان الهی باید به حقوق یکدیگر ، احترام بگذارند . رحمت و مودت ، شفقت ، مدارا و صبر بر یکدیگر به صراحت مورد تاکید قرآن کریم است . قرآن کریم همه ادیان را که منشاء آسمانی دارند مورد تائید قرار می دهد و بر توحیدی بودن آنها دلیل آورده است . حتی در آیاتی ادیان توحید را در کنار هم قرار می دهد به این صورت که در سوره « التوبه ، - 111 از آنجا که به مقتضای حکمت الهی در هر زمانی ، پیامبری برای هدایت و تربیت بشر در مسیر کمال مطلوب بر انگیخته شده است ، در این زمینه اصولی در قرآن مطرح شده اند که به ضرورت این امر دلالت دارند و نتیجه زمینه را برای همزیستی مسالمت آمیز فراهم می سازد .
در این تحقیق پیشنهاد می شود با توجه به احساس نیاز به فضایی برای همفکری و پژوهش در زمینه ادیان توحیدی ، به پژوهشی برای گفتگو و شناخت بیشتر و حل اختلافات پرداخته شود . پژوهشی دائمی که پژوهشگران و اندیشمندان عرصه دین ، با توجه به امکانات در نظر گرفته شده به تبادل فکری با یکدیگر پرداخته و به ارتقاء اهداف مبحث گفتگو ، یاری رسانند. سوال ها و پاسخی که باید مد نظر قرار داد :
- شناخت ادیان توحیدی ، به عنوان پژوهشی برای تجربه ای نو از همنشینی ادیان مختلف شهر اصفهان چه ویژگیها و کیفیت های باید داشته باشد که فرصتی برای شناخت مردم از ادیان را فراهم آورد ؟
- راه کار های افزایش تعاملات اجتماعی و همبستگی انسانی شناخت ادیان توحیدی چیست ؟
- نیاز فضایی اندیشمندان عرصه دین چیست ؟ آیا ویژگی هایی می تواند به انجام روند گفتگو تاثیر بگذارد ؟
- به نظر می رسد راه کارهایی که از نقاط مشترک ادیان توحیدی به دست آمده ، همبستگی و تعاملات اجتماعی را در شناخت ادیان توحیدی افزایش داده .
دبیر خانه ادیان توحیدی شهر اصفهان در پاییز 89 تاسیس شد و تنها دغدغه موسسه این بوده که فضایی ارتباطی بین ادیان نشان داده شود و نهادی تشکیل دهیم تا ارتباط بین ادیان نهادینه شود . دبیرخانه به صورت مرتب جلساتی برای هماهنگی با سران ادیان و نیز مسئولین استانی و کشوری برگزار کرده است. هماهنگی بیشتر بین متولیان امور اقوام و اقلیت های مذهبی در استان اصفهان و در رده ای بالاتر در سطح کشور از دستاورد های دبیرخانه در سالهای گذشته بوده است.
برگزاری جلسات شورای اجرائی دبیرخانه ی ادیان توحیدی با حضور نمایندگان ادیان توحیدی، حضور متقابل در مراسم و اعیاد مذهبی، بازدید از اماکن مقدس، جلسات مشترک با مدیران و مسئولان استانی و کشوری و حضور فعال در فعالیتها و مسائل حوزه ی ادیان در سطوح ملی و بینالمللی در قالب فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی از دیگر فعالیتهای دبیرخانه است.
113سال قبل در زمان مرحوم آقا نجفی گفت و گوی ادیانی بین اسلام و مسیحیت داشته ایم که به صورت 34 ماهنامه در آمده بود و سالها بعد با حضور علی لاریجانی، رئیس مجلس رو نمایی شد و آن زمان به این محل »صفا خانه« می گفتند که این به لحاظ جذب توریست مذهبی و به منظور نشان دادن فضای زیستی بین ادیان در اصفهان اهمیت فراوانی دارد.
-2اهداف تحقیق
این تحقیق سعی بر این دارد تا بتواند شهر اصفهان را که بهترین الگو همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان توحیدی است را در قالب یک پژوهش معرفی کند . یکی از افتخارات اصفهان این است که یهودی ، مسیحی ، زرتشتی و مسلمان به صورت مسالمت آمیز در کنار هم زندگی می کنند اما به نظر میرسد که زندگی مسالمت آمیز امری عادی است و آنچه باید مورد اهمیت قرار بگیرد همزیستی اعتلای است اگر چه شهر اصفهان این فضای اعتلای بین ادیان را از سال های خیلی دور داشته است و باید این را به دنیا معرفی کرد .
همانطور که حکم می شود دین امر اجتماعی است ، البته به سبب ارتباط محکم و متقابل فرد و اجتماع می تواند ، هر موضوع فردی را اجتماعی و هر موضوع اجتماعی را فردی نیز نامید .
تعامل اجتماعی عبارت است از رفتار یک فرد متقابل با رفتار فرد دیگری است ، بنابر این افراد احتیاج به شناخت دارند تا در گفت و گو به آن برسند و ادراک خود را در عرفان و تکامل را به دست بیاورند .
· پژوهشی بر مبنای ارتباط روح روان افراد و حفظ و تقویت هویت
· پژوهش بستری برای تحقیق و تجربه ای نو از هم نشینی ادیان
· پژوهشی با این نگرش که نیاز اندیشمندان عرصه دین را در زمینه پژوهش و تحقیق بر آورده سازد .
-3روش تحقیق
تجزیه و تحلیل داده ها فرآیند ی چند مرحله ای است که طی آن داده هایی که از طریق به کارگیری ابزار جمع آوری اطلاعات فراهم آمده اند ، پردازش می شوند تا زمینه بر قراری انواع تحلیل ها و ارتباطهای این داده ها فراهم آید . در این فرآیند داده ها از لحاظ مفهومی و تجربی پالایش می شوند و تکنیک های گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاج ها و تعمیم ها بر عهده دارند . روش تحقیق در این پروژه ، از نوع مقایسه ای تطبیقی و موردی است. روش یافته اندوزی - گردآوری داده ها - از طریق مطالعه ی متون و منابع مختلفی چون مطالعات کتابخانه ای ، اینترنت و بررسی اسناد موجود میباشد. در این پژوهش تجزیه وتحلیل اطلاعات با روش های عقلانی ، استدلالی ، توصیفی و مقایسه انجام می پذیرد
