بخشی از مقاله
چکیده :
خلاقیت و نوآوري لازمه اداره امور شرکتها و سازمانهاي هزاره سوم در عصر اطلاعات بوده و مدیران باید توانایی انطباق برنامه ها را با تغییرات شدید محیط داخلی و خارجی سازمان داشته باشند . گاهی اوقات کارکنان داراي فکرهاي باارزش و عقاید مفیدي هستند اما از آنجاییکه فاقد اختیار یا مسؤلیت اجرایی هستند حتی فکرهاي آنان هم ناشناخته باقی خواهد ماند و تنها راه ظهور و بروز این افکار در عرصه هاي سازمانی عضویت و مشارکت این افراد در فعالیتهاي مشارکتی و گروهی است .
این تحقیق با هدف شناسایی وضعیت ایفاي نقشهاي سازنده و نقشهاي مخرب و شناسایی نقش هاي نوآور در گروههاي کاري شرکت توزیع نیروي برق استان خراسان رضوي و نقش آن در توسعه خلاقیت نیروي انسانی و اینکه در تعاملات گروهی افراد برانگیخته شده و افکار به فعالیت واداشته میشوند به منظور و براي حفظ و افزایش نقشهاي سازنده و نوآور و کاهش یا حذف نقشهاي مخرب و نهایتا شناسایی بهترین ارنج و ترکیب براي هر گروه کاري با توجه به وظایف هر گروه کاري انجام گرفت.
روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و براي گردآوري دادهها از پرسشنامهاي مشتمل بر 30
سؤال که بر مبناي طیف پنج درجهاي لیکرت تدوین شده استفاده گردید و براي سنجش پایایی یا اعتبار پرسشنامه طراحی شده از روش ضریب آلفاي کرونباخ استفاده شد .
نهایتا با استناد به نتایج آماري حاصل از این مطالعه و تحقیقات قبلی ملاحظه گردید: در کل گروههاي کاري شرکت امتیاز نقشهاي سازنده بیشتر از نقش مخرب است به این نتیجه کلی میرسیم که :
» کار گروهی در شرکت توزیع برق استان خراسان رضوي از مقبولیت کافی برخوردار و تاثیر آن در توسعه و پرورش خلاقیت نیروي انسانی مثبت است«
بیان مسئله پژوهش
در سازمانهاي امروزي، قسمت اعظم کار بطور مستقیم یا غیر مستقیم توسط گروههاي مختلف کاري انجام می شود .
همچنین برخی از صاحبنظران مدیریت معتقدند که براي بهبود کارایی و اثربخشی، سازمان باید به گونهاي طراحی گردد که در آن روابط فردي به حداقل تقلیل یافته و به جاي آن روابط بین اعضاء در قالب گروههاي کار بر قرار شود .
شواهد نشان میدهد که تمایل به انجام کارهاي گروهی به دلیل پیدایش روشهاي کاري چند مهارتی و جایگزین شدن ساختارهاي غیر سلسله مراتبی به جاي ساختارهاي سنتی سازمانی و همچنین استفاده از تصمیم گیري گروهی توسط مدیران روز به روز افزایش مییابد. مطالعه گروه به چند دلیل اهمیت دارد: اول آنکه گروهها در سازمانها میتوانند عامل تغییر را حمایت و پشتیبانی نمایند. دوم آنکه مشکلات ناشی از گروهها میتواند عاملی براي عدم کارایی سازمان باشد و دلیل سوم اینکه در سازمانها, گروهها به نحو موثر بکار گرفته نمی شوند از اینرو براي افزایش اثر بخشی و کارایی سازمان مطالعه گروه ضروري است.
گروهها میتوانند تأثیرات اساسی بر نگرش و رفتار اعضاءشان در محیط کار داشته باشند . به طور ایده آل این نفوذ میتواند براي سازمان و اعضاء گروه سودمند باشد و نیز به عملکرد و ارتقاء رضایت شغلی افراد کمک نماید . از آنجا که افراد در گروههاي کاري نقش هاي متفاوتی را ایفاء مینمایند که برخی از این نقشها مستقیماً به انجام وظیفه محوله به گروه ارتباط یافته و برخی به حفظ و حمایت از گروه و نهایتاً برخی از نقش ها به فروپاشی گروهها منجر میشود, لذا لازم و ضروري به نظر می رسد که بمنظور توسعه نقش هاي سازنده و ممانعت از بروز و ایفاي نقش هاي مخرب, سازمانها از جدیت بیشتري در این خصوص برخوردار باشند .
این تحقیق به دنبال یافتن پاسخ براي این سؤال اصلی است که :
»ایفاي نقشهاي سازنده و نقش هاي مخرب در گروههاي کاري موجود در شرکت توزیع نیروي برق استان خراسان رضوي از چه وضعیتی برخوردار بوده و ترکیب ایده آل براي هر کار گروه با توجه به اهداف و وظایف چگونه است ؟«
نتایج تحقیقات اخیر، مؤید این حقیقت است که سرمایه اصلی کشورها براي رشد و توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادي, نیروي انسانی آنهاست براساس تخمین هاي آماري ، تولید نا خالص ملی ژاپن در سال 2000 میلادي ،برابر با 3913/3 میلیارد دلار بوده است که ژاپنیها % 80 آن را مربوط به منابع انسانی, % 18 را به ماشین آلات و % 2 را به منابع طبیعی نسبت میدهند به نظر فرنچ وبل اعتقاد اساسی در تحول سازمان این است که تیم هاي کاري مبناي حرکت و تحول سازمانها هستند
.اعتقاد دوم بر این است که اگر تیم ها می خواهند مؤثر باشند باید فرهنگ ، فرآیند ها, سیستم ها و روابطشان را مدیریت کنند ، همه انسانها از استعداد نوآوري و خلاقیت برخوردارند ، بنابراین نباید آن را فقط در انحصار مدیران فرض کرد در واقع ، جلوگیري از عوامل بازدارنده ظهور خلاقیت مهمتر از وجود استعداد خلاقیت است . شناسائی نقش هاي نوآور از جمله نقش هاي ایجاد کننده فکر ، حفظ کننده اطلاعات ، حامی تغییر و نوآوري ، حافظ ارزشهاي نوآوري و مشوق ابتکار نقش هایی هستند که از روي پاسخ هاي اعلام شده در پرسشنامه هاي متعلق به هرگروه کاري و یا با شرکت در جلسات هر کارگروه به عنوان عضو میهمان یا مشاور قابل شناسانی هستند.
اف. لوتانز در کتاب رفتار سازمانی خود برخی از اثرات مثبت کارگروهی بر فرد و سازمان - مزایاي فعالیت هاي گروهی - را بشرح ذیل بر می شمارد :
1 کمک به یادگیري و شناخت سازمان و محیط
2 کمک به شناخت خود
3 کمک در فرا گرفتن مهارتهاي جدید
4 کسب پاداشهاي با ارزشی که به تنهایی قابل تحصیل نیست . 5 ارضاء نیازهاي فردي ، بویژه نیاز به مقبولیت و تعلق اجتماعی
نقش هاي وظیفه مدار :
ریشه در وظیفه یا انجام یک مسئولیت خاص دارد.
نقش هاي حمایت مدار :
ریشه در نگهداري دارد و گروه را در کنار هم نگه میدارد.
نقش هاي خود مدار - مخرب - :
ریشه در اهداف فردي اعضاي گروه دارد و براي گروه مشکلآفرین هستند
