بخشی از مقاله
چکیده
در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برای تجهیز مدارس با امکانات گوناگونی همچون رایانه و اینترنت، برنامهای جامعی وجود دارد. با توجه به گسترش روزافزون فاوا و تأثیر فزاینده آن بر زندگی انسان، آشنایی دانش آموزان و دبیران با این فناوری و نیز تسلط بر استفاده از ابزارهای آن از ضروریات است.
هدف پژوهش حاضر شناسایی قابلیت های معلمان در نظام آموزشی فناوری محور است روش جمع اوری مطالب در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده است .و در نهایت نتایج حاصل از پژوهش بدین شرح گزارش شده است که برای داشتن یک نظام اموزشی پویا وفعال نیاز به معلم هایی داریم که دانش ، مهارت و نگرش مناسبی برای استفاده از فناوری اطلاعات وارتبا طات داشته باشند..
-1مقدمه
توسعه و گسترش فناوری اطلاعات و کاربرد آن آثار عمیقی بر ابعاد مختلف زندگی بشر از جمله آموزش داشته است، به طوری که در دهههای اخیر، دسترسی به فناوری اطلاعات و توانایی استفاده از آن بهطور روزافزونی به عنوان ابزاری لازم برای شرکت در یک جامعه مبتنی بر اطلاعات تبدیل شده است - باسریٌ، . - 2010 به همین علت، در بسیاری از کشورها گسترش فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفته است.
با بررسی آمار و اطلاعات موجود درباره میزان گسترش فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش کشورهای جهان در می یابیم که در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برای تجهیز مدارس با امکانات گوناگونی همچون رایانه و اینترنت، برنامهای جامعی وجود دارد. با توجه به گسترش روزافزون فاوا و تأثیر فزاینده آن بر زندگی انسان، آشنایی دانش آموزان و دبیران با این فناوری و نیز تسلط بر استفاده از ابزارهای آن از ضروریات است. به همین منظور برخی از کشورها ضمن این که امکانات لازم را در اختیار دانش آموزان و دبیران قرار میدهند، به آموزش آنان نیز میپردازند و آنها را برای زندگی در دنیای الکترونیکی آماده میکنند
در واقع نظام آموزشی جوامع جهت همگام بودن با رشد و توسعه جهانی و در راستای ایجاد تحولات مطلوب در نظامهای آموزشی طرح مدارس هوشمند را به عنوان مناسب ترین الگو برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش و پرورش توصیه نمودند. پیدایش مدارس هوشمند به عنوان جزئی از سیستمهای حمایت کننده آموزش رسمی برای یادگیرندگان محروم از تحصیل در کشورهای پیشرفته نظیر انگلستان، آمریکا و از اوایل دهه1960 فرصتهای جدید یادگیری را فراهم کرده است.
در واقع در این مدارس به دلیل برنامههای درسی انعطاف پذیر، امکان تدریس با شیوههای نوین، داشتن طیف وسیعی از برنامهها و روش های آموزشی و محوریت بخشیدن به نقش دانشآموز با در نظرگرفتن تفاوتهای فردی و توجه بیشتر به نیازها، علائق و استعدادهای دانش آموز میتوانند در جهت از بین بردن و یا کاهش شکاف آموزشی موثر و مفید باشند
یادگیری فاوا راهکارهای نوینی را در بهبود و توسعه نظام آموزش ارائه نموده که استقرار مدارس هوشمند از نتایج آن است طرح مدارس هوشمند کمک می کند تا با تغییر سنتهای قدیمی و با استفاده از فناوریهای نوین، به اهداف عالی آموزش و پرورش در راستای پژوهش محوری دست یابیم البته به گفته شوم و فاکس - - 2004 موفقیت استقرار مدارس هوشمند در گرو آمادگی سازمانی برای آموزش الکترونیکی است و آمادگی اینگونه مدارس نیز عبارت است از: سطح آمادگی فکری معلمان و آمادگی فیزیکی مدارس برای پذیرش و کاربرد - فاوا - در فعالیتهای یاددهی- یاد گیری است
علی رغم مزایای غیر قابل انکار مدارس هوشمند در تحول نظام آموز شی اجرای این طرح همواره با موانع و م شکلاتی روبه رو بوده ا ست از جمله به ناکافی بودن نیروی ان سانی متخ صص و آموزش دیده و کمبود منابع مالی و فیریکی جهت تجهیز مدارس هوشمند به سیستم های رایانهای و تجهیزات و ملزومات مورد نیاز، نبود تفاوت برنامه درسی مدارس هوشمند با مدارس عادی از نظر کتابهای درسی از مشکلات موجود در زمینه توسعه این مدارس می باشد
در این مدارس معلم، کلید اجرای موثر استفاده از فناوریهای آموزشی در تدریس است وتوانایی کاربرد فاوا در تدریس نیاز به دانش کافی و مهارت کاربست موفقیت آمیز آن دارد. بنابراین لازم است نیاز معلمان به دانش و مهارتهای فناوری اطلاعات تامین گردد. همچنین نقش و نیاز معلمان در استفاده موثر از فناوریهای نوین آموزشی از آنرو اهمیت مییابد که گسترش و کاربرد موثر فناوریهای نوین آموزش بدون توجه به نگرش و نیاز معلمان و شناخت آن ممکن است منجر به مقاومت معلمان و مدیران در مقابل ورود فناوریهای نوین شود
از طرف دیگر فناوری اطلاعات سبب سازماندهی و مدیریت بهتر محیطهای آموز شی می شود و اگر د ست اندرکاران آموزش الکترونیکی گرایش و دیدگاه مثبتی درباره یادگیری الکترونیکی داشته باشند آنگاه انگیزهی بیشتری برای استفاده از آن خواهند داشت و از آنجایی که موفقیت و اثر بخشی استفاده از فناوری اطلاعات در تدریس تا حد زیادی بستگی به پذیرش و نگرش معلمان به فناوری دارد و با افزایش نگرش و دید مثبت معلمان به فاوا، کاربست این فناوری در مدارس افزایش می یابد.
پس برای بهرهگیری موثر از فاوا لازم است تا گامی در جهت ارتقای مهارتهای تکنولوژیهای ارتباطی و اطلاعاتی دبیران و همچنین تقویت نگرش مثبت آنها در زمینه فناوریهای اطلاعاتی جدید برداشته شود و از آنجا که اقدام به هر عملی قبل از هر مسئله ای ارتباط تنگاتنگی با نگرش فرد نسبت به آن عمل دارد سنجش نگرش به همراه توانایی و نیاز فرد ضروری است
شناخت و کارب ست فناوری آموز شی از آنرو اهمیت دارد که از طریق تسهیل یادگیری دانش آموزان و همچنین کارآمد و اثر بخش نمودن فرایند یاددهی - یاد گیری معلمان به بهبود کیفیت فرایند یادگیری میانجامد - ثمری و آتشک ، . - 1388 به نظر میرسد که با برطرف کردن نیاز معلمان به دانش و مهارتهای فاوا و توانمندی آنها از طریق برگزاری دوره های آموزشی، نگرش آنها به این فناوری مثبت میشود و در نتیجه انگیزه بیشتری برای استفاده از آن در تدریس خواهند داشت.
در حقیقت موفقیت نظام یادگیری الکترونیکی به مقدار زیادی به ارائه خدمات پشتیبانی به یاد گیرندگان وابسته است.خدمات پشتیبانی یادگیرندگان به روشها و ابزارهایی ا شاره دارد که کمکهای ا ضافی را به یاد گیرندگان ارائه می کند تا به و سیله آن یادگیرندگان بتوانند مواد، موضوعات یادگیری و محتوای آموزشی را بهتر یاد گیرند - صمدی، . - 1390 بنابراین ارائه خدمات فناوری اطلاعات با کیفیت بالا و شبکه ای از یارانهها که در آن بتوان منابع را به اشتراک گذاشت یکی از اساسی ترین بخشهای مدرسه هوشمند است.در مدرسه هوشمند شبکه، بخشهای مختلف مدرسه را تحت پوشش قرار میدهد. این بخشها شامل دفاتر مدیر، کارکنان اداری، معلمان، کلاسهای درس، کتابخانه است
پلگرام در تحقیقاتی که در26کشور دنیا انجام داد نتیجه گرفت که %70از شرکت کنندگان درپژوهش اولین و مهمترین موانع موجود در ادغام فناوری اطلاعات در امر آموزش را ناکافی بودن تجهیزات لازم به ویژه رایانه، حدود%66کمبود مهارت و دانش معلمان و%58به مشکلات ادغام فناوری در آموزش و کمبود وقت معلم اشاره کرده است
بنابراین لازم است علاوه بر تقویت نگرش مثبت درباره فناوری و ارائه آموزشهای لازم برای تسلط معلمان بر دانش ومهارتهای فناورانه اطلاعاتی و ارتباطی ،تلاش برای توسعه زیر ساختها و تجهیزات تشکیلات زیربنایی و ابزارهایی جهت حمایت از معلمان برای پیشبرد اهداف آموزشی در مدارس هوشمند صورت گیرد. در حال حاضر ، وضعیت و میزان استفاده معلمان از فناوری اطلاعات به شکل سازماندهی شده ای صورت نمیگیرد و این امر موجب چالشی برای سازمان آموزش و پرورش محسوب میشود چرا که آنها در سایهی فناوری اطلاعات به دنبال پیشرفت در آموزش و یادگیری دانش آموزان در امور درسی میباشند و همچنین مدارس از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده میکنند تا بعدی جدیدی را به فرایند یادگیری بیفزایند
آنشک، ماهزاده - - 9831 در پژوهشی به شناسایی در رتبه بندی موانع مؤثر بر عدم استفاده معلمان از فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداختندنتایج حاکی از آن است که مهمترین موانع عدم استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط معلمان، عوامل زیر ساختی - فنی، فردی، اقتصادی و فرهنگی - آموزشی بودهاند که متناسب با هر یک پیشنهادهایی ارائه شده است
عباسی اصل ،زاهدبابلان و نامور - 1390 - در پژوهشی به بررسی عوامل مرتبط با میزان استفاده معلمان راهنمایی از فناو ری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند یاد نتایج پژوهش نشان داد دسترسی به تکنولوژی روز و به ویژه سخت افزار و نرم افزار، هم چنین فرهنگ سازمانی مدارس در ارتباط با مدیریت مدارس، ا ستقبال از فاوا وکاربردهای آن زمینه ساز و ت سهیل کننده به کار گیری و ا ستفاده معلمان در فرآیند آموزش میبا شد. به ترتیب عوامل فردی و درون نظام آموزشی میتواند کاربرد فاوا توسط معلمان راهنمایی در امر آموزش را پیش بینی کند دهی و یاد گیری پرداختند
