بخشی از مقاله
خلاصه
هدف تحقیق، شناسایی قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای ادارهی کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی و تنگناها و چالشهای فرا روی آن بود. برای گردآوری دادهها، از پرسشنامههای نظرسنجی - α=0/98 - PEST SCAN و تحلیل SWOT استفاده شد. در بخش نظرسنجی، 89 نفر از ذینفعان اصلی اداره کل ورزش و جوانان استان انتخاب شدند - . - N=114 در مجموع، 10 قوت، 11 ضعف، 10 فرصت و 13 تهدید تأیید و بر اساس آزمون آماری فریدمن رتبهبندی شدند. علاوه بر این، نتایج نشان داد این سازمان با تنگناها و چالشهایی مواجه است. تدوین برنامهی راهبردی و انتخاب راهبردهای مناسب برای ادارهی کل ورزش استان پیشنهاد میشود.
1. مقدمه
سازمانهایی که در یک محیط قرار دارند، اغلب نسبت به حقایق، رویهها و تغییرات یکسان، به شکلی کاملا متفاوت واکنش نشان میدهند. مدیران در سازمانهای مختلف در مورد اطلاعات خود از محیط بیرونی، برداشتهای گوناگونی دارند. آنها برای تصمیمگیری، حقایق و اطلاعات مختلفی را برمیگزینند و اطلاعات یکسان را به طرق مختلفی تعبیر میکنند. همانطور که فلاتری1 میگوید: »رویکرد کارآفرینی بر این فرض استوار است که سازمانها باید بیشتر فرصت مدار2 باشند تا مسئله مدار.«3 تغییر به سمت کارآفرینی از طریق فرصتهای محیطی ساده نیست اما به هر حال برای سازگاری و بقای بلندمدت سازمان الزامی است
محیط شامل فضای دربرگیرنده و درونی سازمان میشود که در مجموع از انواع کلان، وظیفهای و داخلی تشکیل شده است
از نظر اعرابی - 1391 - بررسی عوامل محیطی عبارت است از نظارت، ارزیابی و نشر اطلاعات به دست آمده دربارهی محیط سازمانی میان افراد کلیدی و مؤثر سازمان؛ و ابزاری است که از آن برای جلوگیری از شوکهای استراتژیک و تأمین سلامت بلندمدت سازمان استفاده میشود
اطلاعات مربوط به محیط بیرونی یک سازمان همانند مادهی خام برنامهریزی استراتژیک است. بخش اعظم دادههای عینی درمورد محیط عموما برای همهی سازمانها در دسترس هستند. فرآیندی که باعث تفاوت سازمانها در واکنش نشان دادن به محیطی یکسان می-گردد، میزان توجه یا عدم توجه مدیریت به اتفاقات رخ داده در محیط خواهد بود.
به عبارت دیگر، مدیران باید به چه نوع و حجم از اطلاعات در مورد محیط بیرونی توجه کرده و از آنها استفاده نمایند؟ با توجه به حجم اطلاعات در دسترس، تصمیمگیران سازمانها، معیارهای ذهنی را برای توجه به به اطلاعات مربوط به محیطشان توسعه میدهند. در برخی سازمانها، مدیران انعطاف ناپذیر هستند. آنها کار خود را فقط آنگونه که هست، میشناسند و به اطلاعاتی که مستقیما با کارشان ارتباط ندارد، توجه نمیکنند. فرهنگ یک سازمان و ساختارهای تشویقی آن این نوع روش انعطاف ناپذیر بررسی محیط بیرونی را تقویت میکند.
عدم توجه و انعطاف ناپذیری در قبال ویژگیهای سازمانی همچون فرهنگ آن و سیستم تشویقی، یک سیستم بسته را در سازمان خلق میکندکه صرفا از آنچه که سازمان در گذشته بوده است، حمایت میکند. در نتیجه ممکن است فرصتهای جدید در اختیار سازمانها نادیده گرفته شوند - . - 1 از شیوههای متداول شناسایی این عوامل استفاده از تحلیل SWOT است که معرف قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای سازمان است. این روش، امکان بررسی عوامل و مقایسهی تنگناها، تهدیدها و جنبههای آسیب زننده به سازمان، فرصتها، تقاضاها و موقعیتهای بیرونی را با ضعفها و قوتهای سازمان بوجود میآورد - - 4 که این ماتریس یکی از الگوهای معروف برنامهریزی و مدیریت استراتژیک است
با بررسی و شناخت این عوامل می توان به فهرستی از مسائل و چالش های فرا روی هر سازمان دست یافت و اقدام های لازم برای مقابله با آنها را از طریق تدوین برنامه راهبردی پیش بینی و اجرا کرد. سازمانهای ورزشی همانند سایر سازمانهای دولتی و غیرانتفاعی در معرض تغییر و تحولات محیطی و جهانی قرار دارند و با مسائل ویژهی خود دست به گریباناند؛ به عبارت دیگر ورزشها در محیطی انجام میگیرند که به طور مداوم در حال رشد و تغییراند. در این رابطه کریمادیس - 1997 - 1 گزارش کرده است که بخشهای ورزشی با مشکلات و چالشهایی همچون دورههای نزول، قوانین و مقررات دولتی محدود کننده، مشکلات مالی، و قرار گرفتن در محیط رقابتی ناشی از تغییرات محیطی، به ویژه در بخش خدمات ورزشی مواجهاند
طی تحقیقات صورت گرفته در سازمان های ورزشی، کمیتهی ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران با تنگناها و چالش هایی در حوزه های مالی و بازاریابی ، جایگاه حقوقی در ورزش کشور ، تأثیر مسائل سیاسی ، رقبا ، فضای رسانه های ورزشی داخلی ، بروز مسائل غیر اخلاقی و دوپینگ در برخی میادین ورزشی کشور ، فقدان نظام شایسته سالاری در تعیین مدیران ورزشی کشور و وابستگی فدراسیون های ملی ورزشی مواجه است که طی آن، تدوین برنامه ی راهبردی و انتخاب راهبردهای مناسب به منظور استفادهی حداکثر از قوتها و ضعفها و برطرف ساختن ضعف ها و کمک به کاهش آثار برخی از این تنگناها و چالش ها بر عملکرد کمیته ملی المپیک بعنوان راهکار پیشنهاد شده است
سازمان ورزش و تفریحات آفریقای جنوبی در برنامهی استراتژیک - 2012-2016 - خود به تجزیه و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدات ورزش کشور مبادرت نمود. داشتن پتانسیل برای رشد؛ کارکنان کارآمد؛ کارکنان جوان؛ فرصتهای آموزش خوب برای کارکنان؛ و برنامههای کارورزی موفق به عنوان نقاط قوت بیان گردیده، و از نقاط ضعف میتوان به عدم حمایت ساختارهای سازمانی از استراتژی؛ فقدان برنامههای ملی خدمات جوانان و یادگیری؛ توجه ضعیف به فرجههای سازمانی برای تحویل مدارک؛ و کنترل ضعیف محیطها اشاره نمود.
همچنین سرمایهگذاری بر روی استعدادهای ورزشی برای تأثیر بر روی شرایط اقتصادی – اجتماعی؛ همکاریهای حکومتی داخلی و خارجی؛ سهامداران ملی و بینالمللی که علاقهمند ایجاد مشارکت هستند؛ و تعهدات قانونی برای مورد خطاب قرار دادن چالشها به عنوان فرصتها، و پیشنهادات کنترل نشده در زمینه میزبانی اتفاقات بینالمللی؛ تغییر در چشماندازهای سیاسی که مسیرهای استراتژیک را تغییر میدهند؛ بحران اقتصاد جهانی که دارای تأثیرات زنجیروار بر روی بودجه میباشد؛ سیستم مدیریت عملکرد ناکارمد؛ و تکثیر گروههای ورزشی کنترل نشده به عنوان تهدیدهای این سازمان ورزشی شناسایی شدهاند
هدف از این تحقیق، شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای ادارهی کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی و توصیف و بررسی مشکلات و چالشهای فرا روی سازمان و ورزش این استان است.
2. روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است که در آن برای گردآوری دادهها به دو صورت کمی و کیفی، به بررسی مدارک و مستندات، مبانی نظری و پیشینهی تحقیق، کتابها، مقالات، پایاننامهها، مشاوره و بررسی آرا و نظرهای متخصصان مدیریت ورزشی استان آذربایجان غربی و نظرسنجی از مخاطبان و ذینفعان اصلی ادارهی کل ورزش و جوانان و نخبگان استان به صورت روش دلفی، تحلیل مطالعات انجام گرفته و برگزاری جلسات راهبردی با اعضای شورای راهبردی تحقیق متشکل از مدیرکل و رؤسای ادارات ورزش و جوانان شهرستانها، معاونین، کارمندان، نخبهها و اساتید مدیریت ورزشی استان بود. در بخش نطرسنجی از پرسشنامههای محقق ساختهی حاوی سؤالات باز و بسته و PEST SCAN پس از ارزیابی روایی محتوایی و محاسبهی ضریب آلفای کرونباخ - α=0/98 - در سطح 0/05 استفاده شد.
جامعه آماری تحقیق شامل مدیرکل و رؤسای ادارات ورزش و جوانان شهرستانها، معاونین، کارمندان، نخبهها و اساتید مدیریت ورزشی استان که در مجموع برابر 114 نفر بودند. نمونهی آماری تحقیق بر اساس جدول برآورد حجم نمونهی مورگان در مجموع 89 نفر شامل 30 نفر از مدیران و معاونین اداره کل و ادارات شهرستانها، 40 نفر از کارکنان و 19 نفر از اساتید و نخبگان - مدیریت و مدیریت ورزشی - به صورت تصادفی سهمیهای انتخاب و پرسشنامهها بین آنها توزیع شد.
پس از تجزیه و تحلیل داده های حاصل از بررسی مدارک و مستندات، مطالعات تطبیقی، و نظرسنجی های به عمل آمده، 167 عامل درونی شامل 63 قوت، 104 ضعف، 117 عامل بیرونی شامل 47 فرصت و 70 تهدید - در مجموع 284 مورد - برای اداره کل ورزش و جوانان استان شناسایی شد. سپس با استفاده از روش دلفی و با نظرسنجی ها و تحلیل های راهبردی مجدد از 27 نفر از نخبگان و اعضای شورای راهبردی اداره کل ورزش و جوانان با استفاده از پرسشنامهای در مقیاس 5 گزینهای "لیکرت" در مجموع 44 قوت، ضعف، فرصت و تهدید تایید و تصویب شد. برای استخراج تنگناها و چالش ها، به مقایسه ضعف ها و قوت های درونی با تهدیدهای بیرونی ادارهی کل ورزش و جوانان استان پرداخته شد. برای تحلیل داده ها از میانگین وانحراف معیار و همچنین آزمون رتبه ای "فریدمن" استفاده شد.
3. نتایج و یافتههای تحقیق
جداول 1 تا 4 نتایج کلی را در زمینه قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای ادارهی کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی بر اساس تحلیل SWOT نشان میدهند. هر یک از عوامل مندرج در جداول مربوط که شامل 10 قوت، 11 ضعف، 10 فرصت و 13 تهدید است. علاوه بر میانگین و انحراف معیار، بر اساس نتایج آزمون »فریدمن« به ترتیب رتبه مشخص شده اند - . - 3 0 .05 جدول 5 نیز تنگناها و چالشهای ادارهی کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی را نشان میدهد.
جدول شماره :1 نقاط قوت درونی ادارهی کل ورزش و جوانان آذربایجان غربی - میانگین، انحراف معیار، رتبه آزمون فریدمن -
جدول شماره :2 نقاط ضعف درونی ادارهی کل ورزش و جوانان آذربایجان غربی - میانگین، انحراف معیار، رتبه آزمون فریدمن -
