بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با هدف ارزیابی و اولویتبندی عوامل موثر بر آموزش الکترونیک در دانشگاه پیام نور مرکز همدان به بررسی نمونه مورد مطالعه پرداخت. این مقاله به روش توصیفی و پیمایش گردآوری شده است که ابزار جمع آوری دادهها پرسشنامه استاندارد ارزیابی کیفیت آموزش الکترونیک بوده است، داده های جمعآوری شده با استفاده از نظر خبرگان و به کمک رتبه بندی میانگین شاخص ها الویتبندی شدند، یافته های مطالعه نشان داد که زنان تمایل بیشتری نسبت به مردان نسبت به شرکت در کلاسهای آموزش الکترونیک دارند همچنین نتایج نشان داد عامل دسترسی دانشجویان به سامانه یادگیری الکترونیکی مهمترین عامل تاثیر گذار در آموزش الکترونیک از منظر دانشجویان است.
1 -مقدمه
امروزه، کاربرد ابزارهای یادگیری و آموزش نظیر فناوری اطلاعاتی و اینترنت به شدت در حال گسترش است. همگام با رشد فناوری در زمینههای گوناگون، آموزش و یادگیری نیز تحت تأثیر فناوری های جدید قرار گرفته و روز به روز به کمک آنها متحول می شوند. در عصر حاضر، آموزش به عنوان حقوق اولیه انسانها، عامل تغییر و پیشرفت اجتماعی شناخته شده است. بسیاری از روانشناسان تربیتی معتقدند که شرایط یادگیری باید چنان سازماندهی شودکه هر یادگیرنده براساس توانایی های خود به فعالیت و یادگیری بپردازد
پیشرفت روزافزون علوم رایانه ای و ظهور و گسترش شبکه های اطلاع رسانی به ویژه اینترنت، امکانات و روشهای تازهای را پیش روی برنامه ریزان و مجریان برنامه های آموزشی قرار داده و مشکلات گذشته در عرصه آموزش، به ویژه محدودیت های ناشی از زمان و مکان یادگیری را کمرنگ کرده است
بسیاری از دانشگاه هاو مؤسسات آموزشی در سراسر دنیا با طراحی و ارائه برنامه ها و دوره های یادگیری الکترونیکی پا به عرصه وجود نهاده اند تا پاسخگوی تقاضای روزافزون علاقه مندان برای آموزش باشند.
در حالی که کیفیت نظام آموزشی و به ویژه یادگیری الکترونیکی تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد اما یافته های حاصل از پژوهشهای مرتبط نشان میدهد که از مهمترین آنها سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان این نظام است. امروزه سنجش و ارزشیابی، بخش ضروری و جدایی ناپذیر فرایند آموزش -یادگیری است که صرفاً برای مستندسازی پیشرفت دانشجویان و طبقه بندی انها به کار نمی رود، بلکه عامل مؤثری است که در افزایش یادگیری دانشجویان نقش تعیین کنندهای دارد
در کنار رشد قابل توجهی که آموزش الکترونیکی در مؤسسات آموزش عالی داشته است، مسائلی نیز باعث نگرانی برنامه ریزان و سیاستگذاران آموزشی شده است. از جمله اینکه آیا آموزش الکترونیکی میتواند همچون آموزش حضوری به یادگیری و فعالیت آموزشی یادگیرندگان منجر شود؟
برابر نظر صاحب نظران، مقوله های مهم برای بررسی اثربخشی دوره های یادگیری الکترونیکی در سطح آموزش عالی می تواند شامل استفاده از طرح مناسب برای یادگیری، توجه به تفکر خلاق، به کارگیری شیوه های جدید یادگیری و توجه به سبکهای یادگیری، توجه به استانداردهای برنامه درسی، رعایت ملاک های کیفیت محتوا و نحوه سازماندهی آن، استفاده از منایع پشتیبان یادگیرنده، تدارک منابع پشتیبان یاددهنده و طراحی وب سایت های مناسب برای اینگونه مؤسسات باشد
در حالی که آموزش الکترونیکی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران، پدیدهای جدید و نوظهور محسوب می شود و هنوز آنچنان که انتظار میرود به طور عملی و فراگیر به استفاده از این شیوه توجه نشده؛ اما واقعیت این است که کاربرد این نوع یادگیری، همچون هر پدیده نوظهور دیگری، صرف نظر از مزایا و فرصتهایی که فراهم ساخته، همراه با برخی تردیدها و چالشها است که دلالت بر ضرورت ارزیابی دائمی کیفیت آموزش در این نظام است.
در سال های اخیر آموزش مجازی به عنوان یکی از کاربردهای مهم فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات در جهان مطرح و فعالیت های گسترده ای در این راستا آغاز گردیده است. با توجه به تغییرات سریعی که در محیط پیرامون در حال شکل گیری است اجرای نظام های مجازی و الکترونیکی به منظور ارائه خدمات و فناوری های جدید در زمینه تدریس و یادگیری به صورت یک نیاز اساسی مطرح شده است - اونگ و لی ، ًٌٍُ - . آموزش الکترونیکی به نظام آموزشی اطلاق می شود که آموزش دهنده و آموزش گیرنده، به کمک وسایل و ابزارهایی که فناوری در اختیار آنها
قرار داده، با یکدیگر در ارتباطند
از نظر محققان، یادگیری الکترونیکی به عنوان یک نظام مبتنی بر فناوری، سازماندهی و مدیریت محور تعریف میشود که به دانشجویان توانایی لازم برای یادگیری از طریق اینترنت را می دهد و یادگیری آنها را در این فرایند تسهیل می نماید. در واقع آموزش الکترونیکی با تمام امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مربوط به آن، علم بشر را به سمت یک انقلاب بزرگ، به شبکه آموزش مبتنی بر اینترنت و روش های یادگیری نوین سوق داده است
کان یادگیری الکترونیکی را در یادگیری مبتنی بر شبکه، آموزش مبتنی بر اینترنت و یادگیری پیشرفته می داند. جهت فراهمسازی شرایط یادگیری و پاسخگویی به تقاضای روزافزون داوطلبان ورود به دانشگاه هاراهکارهای مختلفی استفاده شده است. تاکنون توسعه کمی دورههای دانشگاهی به صورت حضوری و نیمه حضوری ادامه داشته است. توسعه دوره های شبانه دانشگاهی، ایجاد و توسعه دورههای مکاتب های، گشایش دانشگاههاتوسط بخش خصوصی و همچنین مشارکت با دانشگاه های خارجی از جمله راهکارهای متداول بوده است. ولی امروزه کاربرد ابزارهای یادگیری و آموزش، نظیر فناوری اطلاعاتی و اینترنت به شدت گسترش یافته است.
یادگیری الکترونیکی یکی از مطرح ترین محیط های یادگیری در عصر اطلاعات محسوب می شود. بنابراین، تلاش ها و تجربههای مربوط به این نوع یادگیری در سراسر جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. لذا ورود فناوری های ارتباطی جدید به عرصه آموزش ماهیت فرایند یاددهی و یادگیری دانشگاهی را تغییر داده و به ایجاد محیط های یادگیری جدید، یعنی روش یادگیری الکترونیکی منجر شده است
تحقیقات نشان می دهد که آموزش مجازی آکادمیک در صورت تدوین مناسب محتوای آموزشی و ارزشیابی مناسب ،سیستم موفق و کارآمدی است لذا در این راستا، قائدی، در پژوهش خود به این نتایج دست یافته اند که دسترسی دانشجویان به برنامه درسی آموزشی،محتوای برنامه درسی و شیوه ارزشیابی در حد متوسط و بالاتر ارزیابی شده و پشتیبانی از دانشجویان در محیط مجازی نیز ضعیف ارزیابی شده است.
ربیعی و همکاران در تحقیق خود به این نتایج دست یافته اند که دوره الکترونیکی از نظر محتوای الکترونیکی در حد مطلوب، فعالیت های یاددهی یادگیری در حد متوسط و روش های ارزشیابی در حد نامطلوب است.
ذوالفقاری و همکاران ، در تحقیق خود به این نتایج دست یافته اند که آموزش الکترونیکی از نظر کیفیت یادگیری، سهولت دسترسی به حجم بالایی از اطلاعات و دانش، دسترسی سریع و به موقع اطلاعات در زمان اندک،کاهش برخی هزینههای آموزشی و ارتقای علمی دانشجویان و مدرسان در حد مطلوب است.
